لطفا صبرکنید
بازدید
7515
7515
آخرین بروزرسانی:
1398/05/12
کد سایت
fa95357
کد بایگانی
111786
نمایه
قدرت امام علی(ع) در جنگ
طبقه بندی موضوعی
امام علی ع|خصوصیات و مناقب|جنگهای امام علی ع
اصطلاحات
شجاعت، شجاع
گروه بندی اصطلاحات
اصطلاحات اخلاقی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
معانی ریشه لغوی «حطم» چیست؟ در مورد این گزارش مرتبط با امام علی(ع) نیز توضیح دهید: «کانت قریش إذا رأته فی حرب قالت: احذروا الحطم، احذروا القُضَم»؟
پرسش
معنای این حدیث «کَانَتْ قُرَیْشٌ إِذَا رَأَتْهُ فِی حَرْبٍ قَالَتِ احْذَروا الحُطَم»، چیست؟
پاسخ اجمالی
مشتقاتی از ریشه «حطم» در آیاتی از قرآن کریم مشاهده میشود که در تمامشان معنای نابودی و از بین رفتن نهفته است.[1] چه آنجا که از خشکشدن برگ درختان میگوید، چه آنجا که از احتمال پایمال شدن مورچگان توسط لشگر سلیمان(ع) سخن به میان میآید و چه آنجا که توصیفی از آتش جهنم ارائه میشود.
«حَطْم» در معنای مصدری آن به شکستن یک چیز خشک مانند استخوان گفته میشود؛[2] و در یکی از اشتقاقات آن، به شخصی که هر چیزی را درهم شکسته و خستگی ناپذیر است، «حُطم» میگویند[3] که از الفاظ مبالغه به شمار میآید.[4] واژه «الحطمه» در قرآن کریم هم نشانگر آن است که آتش دوزخ، هر چیزی را تا مرز نابودی پیش میبرد.
در همین راستا در برخی گزارشها در مورد شجاعت امام علی(ع) در جنگها آمده است:
«کانت قریش إِذا رأَتْهُ فی حَرْبٍ قالت: احْذَرُوا الحُطَمَ، احذروا القُطَم[5] (الْقُضَمَ)».[6]
هنگامی که امام علی(ع) در جنگی به نبرد برمیخاست، افراد قریش به یکدیگر میگفتند: مراقب فردی باشید که با خشم همه چیز را در هم میشکند، شخم میزند و نابود میکند.[7]
در ارتباط با توضیح واژگان این روایت باید گفت:
«الحطم» که در ابتدای پاسخ بررسی شد.
«القطم» به معنای مرد خشمگین.[8]
«الْقُضَمَ» به معنای خوردن یک چیز خشک[9] با اطراف دندان.[10]
تمام این موارد به ویژگیهای حقیقی و کنایی امام علی(ع) در صحنه نبرد میپردازد.
«حَطْم» در معنای مصدری آن به شکستن یک چیز خشک مانند استخوان گفته میشود؛[2] و در یکی از اشتقاقات آن، به شخصی که هر چیزی را درهم شکسته و خستگی ناپذیر است، «حُطم» میگویند[3] که از الفاظ مبالغه به شمار میآید.[4] واژه «الحطمه» در قرآن کریم هم نشانگر آن است که آتش دوزخ، هر چیزی را تا مرز نابودی پیش میبرد.
در همین راستا در برخی گزارشها در مورد شجاعت امام علی(ع) در جنگها آمده است:
«کانت قریش إِذا رأَتْهُ فی حَرْبٍ قالت: احْذَرُوا الحُطَمَ، احذروا القُطَم[5] (الْقُضَمَ)».[6]
هنگامی که امام علی(ع) در جنگی به نبرد برمیخاست، افراد قریش به یکدیگر میگفتند: مراقب فردی باشید که با خشم همه چیز را در هم میشکند، شخم میزند و نابود میکند.[7]
در ارتباط با توضیح واژگان این روایت باید گفت:
«الحطم» که در ابتدای پاسخ بررسی شد.
«القطم» به معنای مرد خشمگین.[8]
«الْقُضَمَ» به معنای خوردن یک چیز خشک[9] با اطراف دندان.[10]
تمام این موارد به ویژگیهای حقیقی و کنایی امام علی(ع) در صحنه نبرد میپردازد.
[1]. نمل، 18؛ زمر، 21؛ واقعه، 65؛ حدید، 20 ؛ همزه، 4-5.
[2]. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، محقق، مصحح، مخزومى، مهدى، سامرائى، ابراهیم، ج 3، ص 175، قم، هجرت، چاپ دوم، 1410ق.
[3]. صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، محقق، مصحح، آل یاسین، محمد حسن، ج 3، ص 30، بیروت، عالم الکتاب، چاپ اول، 1414ق.
[4]. النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج 1، ص 403.
[5]. جزری، ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج 1، ص 402، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ اول، 1367ش.
[6]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 20، ص 67، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[7]. «ذاتی یا اکتسابی بودن شجاعت از نگاه امام علی(ع)»، 67601؛ «شجاعت و فرق آن با جُبن و تهوّر در»، 44345؛ «راه های تقویت شجاعت و کاهش غضب های غیر خدائی»، 12384.
[8]. المحیط فی اللغة، ج 5، ص 336.
[9]. همان، ج 5، ص 255.
[10]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 12، ص 487، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
نظرات