در پاسخ این سؤال طبق دلایلی که می‌آوریم نظر لطف و محبّت امام زمان(عج) و نیز حضور ایشان در رابطه با کسانی که مستحق این امر باشند و هدایت آنها اقتضا کند - هر چند آنها یهود و امثال آن و یا اهل عصیان باشند- اثبات می‌شود.

از نظر منطق و عقل، آن مصلحتی(رسیدن به کمال) که موجب آفرینش انسان است، تنها از راه اطاعت از دستورات خداوند به دست می‌آید و فراگیری آن دستورات از طریق هدایت پیامبران(ع) و امامان(ع) مقدور است. بدین سبب در هر جا کسی یافت شود که نیاز مبرم به راهنمایی امام(ع) یا به نظر خاص او، و یا به حضور فیزیکی او داشته باشد، بنا به مصلحت به طریقی این امر صورت می‌گیرد؛ چرا که خداوند سبحان بشر را بیهوده خلق نکرده و این تجهیزات عقل و روان را به عبث نیافریده و اگر انسان توسط راهنمایی به طور مناسب رهبری نشود گمراه می‌گردد و نقض غرض خواهد شد. خداوندی که همۀ حوادث و امور در قبضیۀ قدرت او است، رهبران آسمانی را به توانایی کافی مجهز ساخت تا آنها بتوانند انسان‌های حیرت‌زده را در هر دین و آیینی که باشند در صورت احتیاج و آمادگی آنها، یاری کنند، امید دهند و به راه راست هدایت کنند.

آیات قرآن کریم و روایات فراوان برای اثبات آنچه گذشت وجود دارد که مهم‌ترین آنها را بیان می‌کنیم:

1. در بیان هدف‌مند بودن خلقت انسان و لزوم هدایت او در قرآن کریم می‌خوانیم:

"جن و انس را جز برای عبادت نیافریدیم".[1]

2. در بیان این‌که بحث هدایت و وجود هادیان شامل تمامی انسان‌ها است و مختص به قشر خاصی نشده است، خدای سبحان فرمود: "به راستی که تو بیم دهنده‌ای و برای هر قومی هدایتگری است".[2]

طبق این آیه از آن‌جا که هدایت انسان به صورت قانون کلی مطرح شده، همۀ اقوام و ملل از جمله یهودیان و گناه‌کاران را نیز شامل می‌شود. البته هدایت متضمن نظر عنایت و محبت است: "بگو به درستی که برای خداوند حجت‌های رسا است".[3]

بر اساس صریح این آیه، در امر هدایت، هیچ نوع اختصاصی به مکان، زمان و یا قوم خاصی مطرح نیست و مشخص می‌شود که خدای متعال برای همه جا و همه کس راهنمایی رسا و کافی دارد.

3. در بیان نظر محبت‌آمیز رهبران آسمانی برای همۀ اهل زمین (یهود، هندو، لائیک و ...)؛ امام باقر(ع) در جواب کسی که در مورد علت نیاز به پیامبر و امام پرسید، این‌گونه پاسخ می‌دهد: "بدون آنها زمین پایدار نخواهد ماند و مرتفع شدن عذاب از اهل زمین به برکت وجود آنها است". آن‌گاه به این آیۀ کریمه استناد فرمود: "و ما کان الله لیعذبهم و أنت فیهم".[4] و بعد به سخن پیامبر اکرم(ص) اشاره فرمود: "ستارگان مایۀ آرامش اهل آسمان و اهل‌بیت من موجب آرامش و امنیت اهل زمین‌اند. به واسطۀ آنها خداوند به بندگانش روزی و به اهل معصیت مهلت می‌دهد و در عذابشان تعجیل نمی‌کند".[5]
4. در بیان اثبات قدرت امام(ع) بر جهان هستی و این‌که هرگونه دخل و تصرف برایشان مقدور و میسور است، و در صورت لزوم امام(ع) به شیوه‌ای که صلاح بداند حضور می‌یابد، امام حسین(ع) فرمود: "قسم به خدا که خداوند هیچ چیز نیافرید، مگر او را به اطاعت و فرمان‌برداری از ما امر کرد".[6]

در همین راستا امام باقر(ع) مراد از رحمت واسعه در آیۀ مبارکۀ: "و رحمتی وسعت کل شیء"،[7] را "علم امام" دانسته،[8] که به خوبی گویای حضور علمی و معنوی امام در همه جای نظام هستی است.

همچنین در رابطه با تفسیر آیۀ شریفۀ: "و لله المثل الاعلی"،[9] پانزده روایت معتبر و صحیح در دست است که در آنها ائمۀ معصومین(ع) مظهر علم و قدرت خداوند سبحان معرفی شده‌اند.[10]

امام صادق‌(ع) نیز در جایی فرمود: "چگونه ممکن است امام، حجت بر اهل مشرق و مغرب باشد و آنها را نبیند و بر آنها قدرت نداشته باشد".[11]

بنابر این، راجع به قدرت و احاطۀ شخص حضرت ولی عصر(عج)، از مجموع آنچه بیان شد، نظر مهرآمیز و هدایت‌گرانۀ امام(عج) و لزوم حضور او در هر جا که نیاز و مصلحت حکیمانه باشد، اثبات می‌شود.

نویسندۀ منتخب الاثر که اخبار و آثار فراوانی را در رابطه با حضرت مهدی(عج) بررسی کرده، هشت مورد از معجزات مهم که نشانگر تصرف ایشان در نطام هستی است و قدرت و احاطۀ آن‌حضرت را نشان می‌دهد، بیان کرده و در پایان می‌فرماید: حکایات فراوانی در بحار الانوار و کتب دیگر ذکر شده است که به طور قطع از حد تواتر می‌گذرد و سندهای بسیاری از آنها در نهایت صحت است.[12]

همۀ اینها احاطه و نظارت کلی حضرت مهدی(عج) را بر همه(حتی کفار، یهودیان و ...) اثبات می‌کند.

البته، عنایات و نظر خاص هدایتی حضرت، مخصوص کسانی است که مهیای دریافت فیوضات و مساعدت‌ها باشند، چه در سرزمین اسلامی و چه در سرزمین کفر.

بنابر این، همان‌گونه که پیامبر اسلام(ص) رسالتش جهانی بود، امامان(ع) به عنوان جانشین آن‌حضرت، هم امام تمام مردم اعم از مسلمان و غیرمسلمان هستند، منتها غیرمسلمان توفیق پیروی و بهره‌مندی از راهنمایی های آن بزرگواران را ندارند. اگر امام زمان(عج) به غیرمسلمان‌ها نظر می‌کند، این به معنای تأیید کارهای خلاف اخلاق و خلاف انسانی آنها نیست؛ چرا که آنان با داشتن چنین حجتهای الهی، با سوء اختیار خود مرتکب چنین اعمالی می‌شوند.

[1]. "و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون". ذاریات، 56.

[2]. "انما انت منذر و لکل قوم هاد". رعد، 7؛ طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 11، ص 305، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق. (بحث امامت به تفصیل در ج 1 ص 270 - 282 در همین کتاب مطرح شده است.)

[3]. "قل فلله الحجة البالغة". انعام، 149.

[4]. "و بر خداوند روا نیست که آنان(گناه‌‌کاران) را عذاب کند در حالی که تو در بین آنهایی". انفال، 33.

[5]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 23، ص 19، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[6]. "و الله ما خلق الله شیئاً الا و قد امره بالطاعة لنا"»، ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، ج ‏4، ص 51، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[7]. اعراف، 156.

[8]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏1، ص 429، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[9]. نحل، 60

[10] نمازی، علی، اثبات ولایت، ص 235 ـ 236، اصفهان، حسینیه عمادزاده، 1351ش.

[11]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 328، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.

[12]. صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر علیه‌السلام، ج 2، ص 526 – 543، قم، موسسه سیده المعصومه، 1419ق.