پیامبر اسلام(ص) گاهی با گفتار به چگونگی انجام احکام می‌پرداختند و گاهی نیز علاوه بر بیان زبانی از طریق الگوی رفتاری و فیزیکی به آموزش و چگونگی انجام اعمال و احکام دینی اقدام می‌کردند. البته در برخی موارد به هر دوی اینها توأمان نیاز بود.
یکی از مواردی که علاوه بر تشریح گفتاری از سوی پیامبر از طریق عملی نیز آموزش داده شده، نماز است؛ از این‌رو آن حضرت فرموده‌اند: «صَلُّوا كَمَا رَأَيْتُمُونِي‏ أُصَلِّي»؛‏[1] نماز خودتان را آن‌گونه بخوانید که من می‌خوانم؛ یعنی نماز خود را با نماز من تطبیق نمایید و نماز من معیار و قالبی برای سنجش و صحت اعمال شما است.
معنای سخن پیامبر(ص) آن است که شما مکلفین به نماز -اعم از مرد و زن- در کلیات اعمال و ارکان نماز؛ مانند تعداد رکعات، چگونگی نیت، قیام، قرائت، رکوع، سجود و...، نمازتان را با نماز من تطبیق دهید، اما با توجه به این‌که زنان در برخی از جزییات احکام و چگونگی انجام آن به دلیل شرایط خاص جنسیتی با مردان متفاوت هستند، باید جزئیات و تفاوت جزئی در برخی از اعمال و رفتار فیزیکی در نماز بین زن و مرد را در گفتار و سنت گفتاری پیامبر و امامان جویا شویم که این تفاوت در جزئیات در روایت جابر بن یزید جعفی از امام باقر(ع) بیان شده است: «هر گاه زن براى نماز ايستاد هر دو پايش را به هم بچسباند و دست‏‌هايش را بر سينه‌‏اش بگذارد و در حال ركوع دستانش را بر دو رانش نهد و آن‌گاه كه خواست سجده كند بنشيند و در سجده خود را بر زمين بچسباند و چون سر از سجده برداشت، بنشيند آن‌گاه به قيام برخيزد، و هنگامی که برای تشهّد می‌‌نشیند، دو پايش را بلند كرده و ران‌هايش را بهم بچسباند، آن‌گاه كه بخواهد تسبيح گويد انگشتان خود را ببندد؛ زیرا نسبت به تمام این امور، از آنان پرسش خواهد شد».[2]
بنابر این روایت «صَلُّوا كَمَا رَأَيْتُمُونِي‏ أُصَلِّي» در کلیات نماز است که مردان و زنان در آن تفاوتی ندارند، اما در برخی ویژگی‌‌ها تفاوت‌‌هایی وجود دارد که در روایت امام باقر(ع) بیان شده و شاید با استنباط از نکته پایانی[3] در روایت امام باقر(ع) بتوان گفت این تفاوت در جزئیات تأکید مجدد بر عفیف بودن زنان و رعایت عفت در تمام شئون زندگی، حتی در حال سخن گفتن با پروردگار عالم باشد.

---