Please Wait
9038
Ravza hani (ravza okuma) ıstılahı “ravzatu’ş-şuheda”, adlı kitabından alıntı yapılmıştır. Bu kitap minber ve sohbet yapan kimseler bu kitapta bulunan mersiyleri okuduklarında geride kalmış , yani bu isim bu kitabın kendisinden alıntı yapılmıştır. Bu kitap Kerbela olayını ve orada gerçekleşen hadiseleri içinde toplamış farsça diliyle molla Hüseyin Kâşifi Sebzevari (doğum 910 kameri) tarafından kaleme alınmış ilk kitaplardandır. Bu kitapta yazılan konular uzun bir zaman imam Hüseyin’in matem yıl dönümlerinde okunuyordur. Bu nedenle imam Hüseyin (a.s.) için tutulan “matem merasimleri” ravze hani (ravza okumak) olarak meşhur oldu ve şimdiye kadar bu ıstılah revaçta kaldı.
Bu gün “ravza” ve “ravza hani” ıstılahı “mersiye hani” ve masum ve ehlibeyt hakkında yapılan musibetleri (zülüm) hatırlatmak için istifade ediliyor. İmamlarımız (a.s.) bu mersiyelerin okunmasına teşvik ediyorlardı. İşte bu mersiyler dinin diri kalmasına ve insanlar ile evliyaullahlar arasında ruhi ve duygusal bağı kuruyan bazı amillerindendir.
Ravza’nin asıl manası bahçe be bostandır. Ama mersiye okumanın (mersiye hani) “ravza hani” ile meşhur olunmasının nedeni şudur: Mersiyeciler (mersiye okuyanlar) eski zamanlarda Kerbelada gerçekleşen olayları molla Hüseyni Kâşifi’nin yazmış olduğu “Ravzetuş-Şuheda” adlı kitaba bakarak okurlardı. Molla Hüseyin-i Kâşifi (ö. 910) Sebzevar şehrinin dokuzuncu asrın âlim ve hatiplerindendir. Güzel zevke ve güzel sese sahipti. Sultan Hüseyin Baykara Herata (bu padişahın hâkimiyetinin olduğu bölgeye) gitti. Bu âlim güzel bir zevke ve çekici insan ruhuyla uyum içinde olan bir sese sahip olduğu ve güçlü bir hatip olduğu için çok çabuk meşhur oldu ve onun sohbet ettiği toplantılar birçok insanı cezp etti. Bu nedenle padişahların ve padişah çocuklarının, devletin büyük adaları ve şahsiyetlerinin teveccühünü üzerine aldı. Özellikle devletin bakanı sanatçısı ve sanatçı yetiştiren “emir Ali Şirvani”nın teveccühünü kazandı. Hüseyin Sebzevari kırk taneden fazla kitap ve risale yazdı. Onlardan birisi de “ravdetu’ş-şuheda” adlı eserdir. Bu kitap Kerbela vakıasıyla alakalıdır. Bu kitabin metni sade ve akışlı olduğundan ötürü minber ehli olanlar senelerce bu kitabı şahadetinin yıl dönümlerinde bu bağlamda düzenledikleri toplantı ve meclislerde bu kitapta yazılmış olan konuları kitabın yüzünden okurlardı. Tedrici olarak kitabın kendisi kenara itildi ama içindeki konular artık ezbere okurlardı. Bu kitap onuncu asırda Muhammed b. Süleyman fuzuli tarafından Türkçeye çevrildi.[1]
Her halükarda bu kitabin kendisi ve ondan okunan mersiyeler matem merasimlerinde okunduğu meşhur olduklarından ötürü bu merasimler “ravza hani” mersiyeler adıyla meşhur olundular. Bu ıstılah şimdiye kadar devam etmektedir.
[1] Daha fazla bilgi edinmek için bkz. Muhaddesi, Cevat, “ferheng-i aşura”, neşri maruf, Kum, 1374 h. ş., s. 189; Turhan, Kasım, “nıgerişi irfani, felsefi, kelami, bı kıyam ve şahsiyet-i imam Hüseyin (a.s.)”, neşr-i çilçırag, Kum, 1388, h., ş., s. 470.