لطفا صبرکنید
12971
- اشتراک گذاری
فرق است بین لا بشرطی که مقسم واقع می شود، با لابشرطی که قسم واقع می شود. لا بشرطی که مقسم واقع می شود، لا بشرطیت قیدش نیست و تنها عنوان مشیر است، اما لابشرطی که قسم واقع می شود لا بشرطیت قیدش بوده و در واقع مقید است به این که لابشرط باشد.
یکی از مباحث فلسفه، بحث اعتبارات ماهیت است، به این معنا که ماهیت را چند جور می شود اعتبار کرد.
هر ماهیتی را نسبت به امر غیر خودش در عالم ذهن سه گونه می توان لحاظ و اعتبار کرد:
الف) این که ماهیت را به شرط امری غیر خودش لحاظ کنیم، مثل این که جسم را به شرط سفید بودن لحاظ کنیم.
ب) ماهیت را به شرط عدم آن امر غیر خودش لحاظ کنیم، مانند این که جسم را به شرط عدم سفیدی لحاظ کنیم.
ج) ماهیت را مطلق؛ یعنی نه مقید به قید و نه مقید به عدم قید لحاظ کنیم؛ مثل این که جسم را لحاظ کنیم چه سفید باشد و چه سفید نباشد.
اگر ماهیت را مشروط به وجود آن شیء و قید لحاظ کردیم، به آن «ماهیت بشرط شیء» یا «مخلوطه» می گویند.
اگر ماهیت را مشروط به عدم آن شیء لحاظ کردیم به آن «ماهیت بشرط لا» یا «مجرده» می گویند. و اگر ماهیت را نه مشروط به وجود آن شیء و نه مشروط به عدم آن شیء لحاظ کردیم آن را «ماهیت لا بشرط » یا «مطلقه» می نامند.
پس ماهیت که همان کلی طبیعی است، یا بشرط شیء است، یا بشرط لا است، و یا لا بشرط. حال به حکم این که این یک تقسیمی است برای ماهیت، پس باید یک مقسمی باشد که در همه این اقسام حظور داشته باشد؛ از طرف دیگر مقسم باید یک حالت لا بشرطی داشته باشد تا بتواند در همه اقسام جاری باشد؛ نظیر این که گفته می شود کلمه بر سه قسم است، یا اسم است یا فعل است یا حرف؛ و کلمه در هر سه قسم حضور دارد و گفته می شود اسم کلمه است، فعل کلمه است، حرف کلمه است؛ بنابراین خود کلمه باید نسبت به این سه لا بشرط باشد، و به طور کلی در همه جا مقسم باید نسبت به اقسام لا بشرط باشد.
بنابر آنچه گفته شد، مقسم باید لا بشرط باشد، از سوی دیگر ما مقسم را که لا بشرط است تقسیم کردیم به؛ بشرط شیء و بشرط لا و لابشرط؛ حال سؤال این است که مگر می شود یک شیء هم مقسم باشد و هم قسم؟
جواب این است که ما دو لابشرط داریم، لا بشرط قسمی و لا بشرط مقسمی؛ لا بشرطی که در مقسم است فرق می کند با لا بشرطی که در اقسام است. در لا بشرط مقسمی لا بشرطیت قید ماهیت نیست و فقط عنوان مشیر است؛ یعنی لا بشرطی است که حتی از این لا بشرطیت هم لا بشرط است و مطلق است حتی از این قید اطلاق، که به آن ماهیت مبهمه نیز گفته می شود؛ بر خلاف لا بشرط قسمی، چون در لا بشرط قسمی لا بشرطیت قیدش است و مقید است به این که لا بشرط باشد و مقید است به قید مطلق بودن.[1]
