عالم اسباب و مسبّبات اصطلاح فلسفی و اصولی است؛ بدین معنا که در نظام هستی، هر سببی از مسبّب خود پیروی می‌کند؛ مانند قانون ریاضی که مثلاً نتیجه دو ضرب در دو، به طور اتوماتیک و خودکار می‌شود چهار، و ا

اصل «تیغ اوکام»، اصلی منسوب به «ویلیام اوکام»، منطق‌دان و فیلسوف انگلیسی است. اوکام در قرن ۱۴ میلادی، اصلی را مطرح کرد که به نام «تیغ اوکام»، «اُستُرهٔ اوکام»، «اصل امساک»، یا «اصل اختصار تبیین» شن

يكى از براهين ابطال تسلسل در وجود، و از براهین اثبات واجب الوجود، برهان اسد و اخصر است. «اَسدّ» به معنای «محکم‌ترین» و «اخصر» به معنای «کو

«برهان إنّي»  آن است كه در آن از وجود معلول به وجود علّت استدلال شود؛ يعنى حدّ اوسط آن موجب نسبت اكبر به اصغر در ذهن شود. مانند اين‌كه از علايم بيمارى به نوع بيمارى پى ببرند، يا از بالا رفتن ستون ج

این برهان از راه وجود عشق در انسان وارد می‌شود که خلاصه‌اش این است:

هر چند حکیمان و عارفان، عشق را حقیقتی جاری در کلیه‌ی موجودات د

یکی از مسائلی که مادی‌گرایان و منکران خدا برای انکار وجود خالق هستی به آن استدلال می‌کنند وجود «شر» است. مهم‌ترین نقدی که بر این استدلال وارد می‌شود آن است که معتقدان به چنین برهانی، شر را به صورت

براهین اثبات وجود خدا را می‌توان از جهتی به دو دسته تقسیم نمود، یک دسته از براهین، مخلوقات را واسطۀ استدلال قرار می‌دهند و با کمک مخلوقات به خداوند می‌رسند، ولی در دسته دیگر از براهین، مخلوقات واسط

«برهان لمّی» استدلال از وجود علت برای اثبات وجود معلول است که نتیجه‌ای یقینی در پی دارد. برهان لمّ‏ هم علّت وجود مطلوب را در عالم خارج بيان می‌‏كند و هم علّت تصديق به آن‌را. بنابراين سير ذهن از علّ

یکی از براهین اثبات وجود خدا، «برهان وجودی آنسلم» است. این برهان در قرن یازدهم میلادی(قرن پنجم قمری)، از سوی «قدیس سنت آنسلم» مطرح شد، و به نام ارائه کننده‌ی آن شهرت یافت.

تقریر این برهان چ

از قرن‌ها پيش در هندوستان نظريه‌ای به نام "تناسخ" مطرح شد كه از برگشت چندباره ارواح و بازگشت مكررشان به حادث و قدیم

منظور از حرکت، خروج تدریجی شیء از قوه به فعل است. و مراد از جوهر، آن ماهیتی است که برای ایجاد شدن در خارج نیازمند به موضوع نیست، برخلاف عَرَض که برای ایجاد شدن در خارج به موضوع نیاز دارد. رنگ سفید

پیامبران و رسولان الهی و دیگر اندیشمندان خداباور در طول تاریخ در صدد اثبت وجود پروردگار با دلایل مختلف بوده و هستند.

بخشی از دلایل و برهان‌هایی که توسط آنان ارائه شده است از این قرار است .

«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».

 به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» می‌گویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل  عالم مجردات ، تجرید نفس

كهن‌ترین مسئله‌ی فلسفه، مسئله‌ی «علّت و معلول» است. دو مفهوم علت و معلول از معقولات ثانی فلسفی است که بیانگر نحوه‌ی وجود

علم حصولی دانشی است که با استفاده از واسطه‌هایی چون منطق و استدلال به دست می‌آید بر خلاف «علم حضوری» که برای به دست آوردن آن نیاز به هیچ و

تعریف‌های مختلفی از فلسفه وجود دارد كه از جامع‌ترین آن تعاریف، می‌توان به این تعاریف اشاره كرد:

«علمی است كه از احوال موجود مطلق بحث می‌كند».

یا «علمی است كه از احوال كلی وجود بحث م

«وجود ربطی» در حکمت اسلامی به این معنا است که معلول‌ها و ممکن‌ها، هیچ وجود مستقلی از خود نداشته و نسبت به خداوند متعال تنها عین ربط و اضافه اشراقی هستند؛ و کاملاً وابسته به مبدأ فيض بوده، و با كسب

«وجود منبسط»، اصطلاحی عرفانی- فلسفی، به معنای وجود عامّ گسترده است. از نگاه فلسفی، «وجود» در یک مرتبه از تحقق عینی(نه ذهنیِ) خود، دارای عموم سِعی است؛ بدین معنا که در عین تحصّل و تشخّص و وحدت و...،

«هستی» که معادل فارسی «وجود» است، از نظر فلاسفه امری روشن و بدیهی است، به گونه‌ای که نمی‌توان تعریفی حقیقی از آن ارائه کرد؛ و همهٔ تعاریف، شرح اسم و تبدیل واژه‌‌ای به واژه‌‌ای مترادف است. به عبارت

مقصود از وحدت وجود این نیست که مجموعۀ جهان هستی خدا است؛ زیرا مجموع، وجود و وحدت حقیقی ندارد، هم‌چنین مقصود اتحاد خداوند با موجودات نیست؛ چون اتحاد (به این معنا که دو چیز بدون از دست دادن شیئیت و د

اصطلاح «هیولا» در فلسفه به معنای «قوه» است. و گاهی به معنای «ماده» نیز به کار می‌رود.

در فلسفه «ماده» گاهی به معنای «هیولا» به کار