لطفا صبرکنید
بازدید
7707
7707
آخرین بروزرسانی:
1392/09/17
کد سایت
fa28924
کد بایگانی
34940
نمایه
خاک آلود کردن نامه
طبقه بندی موضوعی
درایه الحدیث|بیشتر بدانیم
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
منظور از خاک آلود کردن نامه چیست؟ و چرا در گذشته این کار را انجام می‌دادند؟
پرسش
با توجه به روایات زیر، «تتریب» را توضیح دهید.
1. «مُحَمَّدُ بْنُ یعْقُوبَ عَنْ عَلِی بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا(ع) أَنَّهُ کَانَ یُتَرِّبُ الْکِتَابَ وَ قَالَ لَا بَأْسَ بِهِ».
2. «عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیرٍ عَنْ عَلِی بْنِ عَطِیةَ أَنَّهُ رَأَى کُتُباً لِأَبِی الْحَسَنِ مُتَرَّبَةً».
3. «عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیرِی فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنِ الرِّضَا(ع) قَالَ کانَ أَبُو الْحَسَنِ(ع) یُتَرِّبُ الْکِتَابَ».
4. «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ فِی الْخِصَالِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ الْوَرَّاقِ عَنْ عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ دَارِمِ بْنِ قَبِیصَةَ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ(ع) عَنِ النَّبِی(ص) قَالَ بَاکِرُوا بِالْحَوَائِجِ فَإِنَّهَا مُیَسَّرَةٌ وَ تَرِّبُوا الْکِتَابَ فَإِنَّهُ أَنْجَحُ لِلْحَاجَةِ وَ اطْلُبُوا الْخَیْرَ عِنْدَ حِسَانِ الْوُجُوه».
پاسخ اجمالی
1. احمد بن محمد بن أبى نصر می‌گوید: «امام رضا(ع) نامه را [براى خشک شدن مرکبش] خاک بر آن می‌ریخت. و می‌فرمود: مانعى ندارد».[1]
2. از على بن عطیّه نقل شده است: «او نامه‌هایى از امام موسی بن جعفر(ع) دیده بود که بر مرکّب آن خاک افشانده بود».[2]
3. ترجمه روایت سوم نیز مانند روایت اول است.
4. امام رضا(ع) از پدران خود از پیامبر خدا(ص) نقل می‌فرماید: «به دنبال نیازمندی‌هاى خود بامدادان بروید که آسان‌تر به‌دست می‌آید و نامه را خاک آلود کنید که حاجت بهتر روا می‌شود و خیر را در نزد خوب‌رویان بجوئید».[3]
همان طور که در ترجمه روایات آمده است؛ «تراب» به معنای خاک و «تتریب»، به معنای خاک آلود کردن[4] و پاشیدن خاک است که در این‌جا با توجه به «الکتاب»؛ یعنی خاکی کردن نامه.
درباره علت پاشیدن خاک بر روی نامه، احتمالاتی بیان شده است:
1. ظاهراً در زمان گذشته برای زودتر خشکاندن مرکب، کمی کاغذ را خاکی می‌کردند.[5]
2. به جهت تواضع برای کسی که این نامه برای آن فرستاده می‌شد، نامه را خاک‌افشانی می‌کردند.[6]
3. این کار را انجام می‌دادند تا اعتماد و توکل و نیازمندی خود به خدای تعالی را در رسیدن نامه به مقصد و برآورده شدن حاجت نشان دهند.[7]
4. شیخ حُرّ عاملی؛ فتوا به استحباب خاک افشانی نامه داده است.[8]
2. از على بن عطیّه نقل شده است: «او نامه‌هایى از امام موسی بن جعفر(ع) دیده بود که بر مرکّب آن خاک افشانده بود».[2]
3. ترجمه روایت سوم نیز مانند روایت اول است.
4. امام رضا(ع) از پدران خود از پیامبر خدا(ص) نقل می‌فرماید: «به دنبال نیازمندی‌هاى خود بامدادان بروید که آسان‌تر به‌دست می‌آید و نامه را خاک آلود کنید که حاجت بهتر روا می‌شود و خیر را در نزد خوب‌رویان بجوئید».[3]
همان طور که در ترجمه روایات آمده است؛ «تراب» به معنای خاک و «تتریب»، به معنای خاک آلود کردن[4] و پاشیدن خاک است که در این‌جا با توجه به «الکتاب»؛ یعنی خاکی کردن نامه.
درباره علت پاشیدن خاک بر روی نامه، احتمالاتی بیان شده است:
1. ظاهراً در زمان گذشته برای زودتر خشکاندن مرکب، کمی کاغذ را خاکی می‌کردند.[5]
2. به جهت تواضع برای کسی که این نامه برای آن فرستاده می‌شد، نامه را خاک‌افشانی می‌کردند.[6]
3. این کار را انجام می‌دادند تا اعتماد و توکل و نیازمندی خود به خدای تعالی را در رسیدن نامه به مقصد و برآورده شدن حاجت نشان دهند.[7]
4. شیخ حُرّ عاملی؛ فتوا به استحباب خاک افشانی نامه داده است.[8]
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 673، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 12، ص 139، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق.
[2]. الکافی، ج 2، ص 673.
[3]. شیخ صدوق، الخصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 394، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1362ش.
[4]. لغت نامه دهخدا، واژه «تتریب»؛ جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، محقق، مصحح، عطار، احمد عبد الغفور، ج 1، ص 91، دار العلم للملایین، بیروت، چاپ اول، 1410ق.
[5]. جزائرى، نعمت الله بن عبد الله، ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، ج 2، ص 358، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت، چاپ اول، 1427ق؛ کمره‌اى، محمد باقر، ترجمه و شرح اصول کافی، ج 6، ص 597، اسوه، قم، چاپ سوم، 1375ش.
[6]. مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی (الأصول و الروضة)، محقق، مصحح، شعرانى، ابوالحسن، ج 11، ص 138، المکتبة الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1382ق؛ مجلسى، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولى محلاتى، هاشم، ج 12، ص 582، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1404ق.
[7]. شرح الکافی (الأصول و الروضة)، ج 11، ص 138؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج 12، ص 582.
[8]. شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة (منتخب المسائل)، ج 5، ص 168، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1412ق؛
نظرات
