جستجوی پیشرفته
بازدید
12868
آخرین بروزرسانی: 1391/12/02
خلاصه پرسش
آیا به اموا ل باقی مانده از میت که از راه هدیه و ارث و جهیزیه به او رسیده است، خمس تعلق می گیرد؟
پرسش
مرحوم مادرم دو وصیت داشته است یکی انجام حج واجب و دیگری تهیه یک تکه از جهیزیه یک دختر سادات. آن چه که مهم است مادر من مقداری عتیقه دارد که به عنوان جهیزیه، هدیه یا ارث از مادر و پدرش به او رسیده است هم چنین مادرم حدود ششصد هزار تومان پول نزد کسی دارد که برای او جهت تأمین مخارجش به خصوص دوا و درمان استفاده می کرد و ما قصد داریم با فروش مقداری از آنها هزینه حج، تهیه جهیزیه و مراسم سالگرد او را فراهم نماییم هم چنین مبلغی را که درنزد آن شخص بوده از او گرفته و نهایتا برای مادرم خرج و خیرات نماییم سؤال من اینست که آیا ما بابت این چیزهایی که گفتم خمس باید بدهیم یا خیر با توجه به این که پدرم نیز سید است.
پاسخ اجمالی

اگر مادر شما منبع در آمدی داشته و از طریق آن ثروتی به دست آورده به آن خمس تعلق می گیرد و بخشی از اموال باقی مانده او که از این راه بدست آمده اگر شما می دانید که ایشان خمسش را نپرداخته است بر شما لازم است که خمس آن را بپردازید.

اما بخشی از اموال ایشان که از مهریه ایشان بوده است بنا بر نظر همه مراجع تقلید خمس ندارد.( تنها حضرت آیت ا..العظمی بهجت فرموده اند:" بنا بر احتیاط واجب اگر از مخارج سالش اضافه آمد، باید خمس بدهد") [1] .

اما بخشی از اموال او که از راه جهیزیه به ایشان رسیده طبق نظر برخی از فقها خمس به آن تعلق نمی گیرد. مگر اینکه یقین داشته باشد که از پولی تهیه شده است که به آن خمس تعلق گرفته شده وخمس آن پرداخت نشده است. [2] البته بعضی از مراجع فرموده اند اگر از همه یا مقداری از جهیزیه تا آخر سال استفاده نکند، خمس دارد. [3]

اما بخشی از اموال او که از راه هبه و هدیه به ایشان رسیده بنا بر نظر اکثر مراجع معظم تقلید( آیات عظام امام خمینی(ره)، خامنه ای، نوری.) خمس ندارد [4] . و بنا بر نظر بعضی دیگر از مراجع معظم تقلید ( آیات عظام صافى، سیستانى؛ (زنجانى) چنانچه از مخارج سالش ( سال خمسی) زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد. [5]

اما اگر سرمایه از ارثی باشد که به ایشان رسیده است، به اتفاق فقهاء معاصر شیعه، خمس ندارد. مگر این که:

1. از خویشاوند دوری باشد و نداند چنین خویشى دارد (در نتیجه انتظاری در باره چنین ارثی نداشته باشد) در اینجا اگر از مخارج سالش زیاد نیاید باز هم خمس ندارد ولی اگر از مخارج سالش زیاد بیاید عده ای از فقها می فر مایند: بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بپردازد [6] عده ای نیز لازم نمی دانند بلکه می فر مایند: مستحب است خمس آن را بدهد. [7]

2. بداند کسى که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده باشد [8] .

3. در خود آن مال خمس نیست ولى انسان می داند کسى که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است، که در این صورت باید خمس را از مال او بدهد [9] .

بنا بر این  قبل از هر کاری ابتدا باید مقدار خمسی را که یقین دارید به مال او تعلق می گیرد به دفتر مرجع تقلید بپردازید و سپس برای حج او اقدام فرمائید. همچنین برای پرداخت مبلغی از خمس (که احتمالا به اموال مادرتان تعلق می گیرد) به پدرتان که از سادات است باید از دفتر مرجع تقلید مادرتان اجازه بگیرید.


[1] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏2، ص 8، مسأله 1754.،" مهرى را که زن مى‏گیرد خمس ندارد."

[2] . مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج‏1، ص: 336، س 167

[3] (بهجت): مسأله 1376 جهیزیه‏اى که پدر به دخترش مى‏دهد و دختر آن را به منزل خود مى‏برد، آنچه از جهیزیه که تا آخر سال استفاده نکرده، خمس دارد، مگر آن که استفاده نکردن او اتّفاقى بوده و آن چیز، نیاز منزل اوست و یا چیزى است که نداشتن آن خلاف شأن اوست که در این صورت خمس ندارد.

[4] آیات عظام امام خمینی(ره)، خامنه ای، نوری.

[5] آیات عظام صافى، سیستانى؛ (زنجانى: چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید اگر مالى که به دست آورده ارزشمند باشد لازم است خمس آن را بدهد، بلکه بنا بر احتیاط اگر مال ارزشمندى هم نباشد خمس آن را بدهد).

[6] آیات عظام خویی، تبریزی، فاضل، صافی، زنجانی و بهجت.

[7] إمام خمینی،توضیح المسائل، المحشى، ج ‏2، ص: 9 مسئله 1754.

[8] آیات عظام امام خمینی(ره)، خویی (ره)، بهجت :بنابر احتیاط واجب، سیستانی، زنجانی: باید بگونه‏اى بدهکارى او را برطرف سازد، خواه از مال میّت بدهد یا از مال خود، خمس را داده و بعد از مال میّت بردارد، یا از مال خود بگونه مجّانى بدهد، فاضل: اگر آن مال از درآمد همان سال فوت بوده این شخص باید بدهى خمسى او را بدهد،و مکارم(غیر از مرحوم تبریزی که می فرماید: بنا بر أظهر واجب نیست خمس آن را بدهد بقیه فی الجمله اتفاق دارند).

[9] اقتباس از سؤال شماره 1723 همین سایت؛ ا ین قول اتفاقی است.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها