لطفا صبرکنید
بازدید
227545
227545
آخرین بروزرسانی:
1394/08/24
کد سایت
fa39931
کد بایگانی
48722
نمایه
کامل‌ترین دعا از نگاه امام علی(ع)
طبقه بندی موضوعی
درایه الحدیث|روایات و دعاهای برجای مانده
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
«الْحَمْدُ لله عَلَى کُلِّ نِعْمَةٍ وَ أَسْأَلُ اللهَ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ وَ أَعُوذُ باللهِ مِنْ کُلِّ شَرٍّ وَ أَسْتَغْفِرُ اللهَ مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ»؛ این حدیث از امام علی(ع)، که آن‌را کامل‌ترین دعا دانسته، در چه کتاب قدیمی و کهن آمده است؟
پرسش
آیا این دعا از امام علی(ع) نقل شده است و دارای سند معتبر می‌باشد: تمام دعاهای کره زمین در چهار کلمه است: «الحمد لله علی کل نعمه، اعوذ بالله من کل شر، اسئل الله من کل خیر، استغفرالله من کل ذنب».
پاسخ اجمالی
محمدباقر مجلسی(م 1110ق) در «بحار الانوار» این روایت را از کتابی با توصیف «الکتاب العتیق الغرویّ» و یا (کتاب کهن موجود در نجف) این‌گونه نقل می‌کند:
روایت شده است، امیر مؤمنان علی(ع)، مردى را دید که از روى نوشته، دعایى طولانى می‌خواند. به او فرمود: «اى مرد! آنکه زیاد را می‌شنود، اندک را هم پاسخ می‌دهد». مرد گفت: سَرورم! پس چه کنم؟ فرمود: «بگو: الْحَمْدُ للهِ عَلَى کُلِّ نِعْمَةٍ وَ أَسْأَلُ اللهَ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ وَ أَعُوذُ باللهِ مِنْ کُلِّ شَرٍّ وَ أَسْتَغْفِرُ اللهَ مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ»؛ ستایش، خداى را بر هر نعمتى، و هر خوبى را از خدا می‌خواهم و از هر بدى، به خدا پناه می‌برم و از هر گناهى، از خدا آمرزش می‌طلبم.[1]
مجلسی(ره) در موارد زیادی در «بحار الانوار» از این کتاب کهن روایت نقل می‌کند که از این روش چنین به‌دست می‌آید که ایشان نویسنده آن کتاب را از محدّثان قدیمی و معتبر شیعه می‌داند.
آقابزرگ تهرانی می‌نویسد: این کتاب کهن، همان «مجمع الدعوات» و یا «مجموع الدعوات» است که نویسنده آن «أبو الحسین یا أبو جعفر محمد بن هارون بن موسى تَلَّعُکْبَری» می‌باشد.[2] چنان‌که علامه مجلسی می‌گوید: از ظاهر کلام کفعمی نیز همین برمی‌آید.[3]
در معرفی نویسنده این کتاب کهن به‌طور خلاصه باید گفت:
محمد بن هارون بن موسی بن احمد تلعکبری(م 387ق)،[4] از محدّثان نامدار امامیه در قرن چهارم هجری قمری است. نجاشی(م 450ق) از او و پدرش روایت نقل می‌کند.[5]
ابوالحسین محمد بن هارون تلعکبری، صحیفه کامله سجادیه را از استاد خود محمد بن عبدالله شیبانی نقل کرده است.[6] سید بن طاووس، آن‌گاه دعای چهل و ششم صحیفه را به روایت ابوالحسین محمد بن هارون نقل می‌کند.[7]
به هر حال؛ در پذیرش روایت مورد سؤال مانعی وجود ندارد؛ چون نویسنده این کتاب مورد قبول علمای رجال و حدیث است.
درباره محتوای این روایت نیز باید گفت: مطمئناً این روایت، ناظر به افراد و یا شرایط خاصی بوده و گرنه دعاهای طولانی بسیاری از خود امام علی(ع) و دیگر امامان معصوم نقل شده است.
روایت شده است، امیر مؤمنان علی(ع)، مردى را دید که از روى نوشته، دعایى طولانى می‌خواند. به او فرمود: «اى مرد! آنکه زیاد را می‌شنود، اندک را هم پاسخ می‌دهد». مرد گفت: سَرورم! پس چه کنم؟ فرمود: «بگو: الْحَمْدُ للهِ عَلَى کُلِّ نِعْمَةٍ وَ أَسْأَلُ اللهَ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ وَ أَعُوذُ باللهِ مِنْ کُلِّ شَرٍّ وَ أَسْتَغْفِرُ اللهَ مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ»؛ ستایش، خداى را بر هر نعمتى، و هر خوبى را از خدا می‌خواهم و از هر بدى، به خدا پناه می‌برم و از هر گناهى، از خدا آمرزش می‌طلبم.[1]
مجلسی(ره) در موارد زیادی در «بحار الانوار» از این کتاب کهن روایت نقل می‌کند که از این روش چنین به‌دست می‌آید که ایشان نویسنده آن کتاب را از محدّثان قدیمی و معتبر شیعه می‌داند.
آقابزرگ تهرانی می‌نویسد: این کتاب کهن، همان «مجمع الدعوات» و یا «مجموع الدعوات» است که نویسنده آن «أبو الحسین یا أبو جعفر محمد بن هارون بن موسى تَلَّعُکْبَری» می‌باشد.[2] چنان‌که علامه مجلسی می‌گوید: از ظاهر کلام کفعمی نیز همین برمی‌آید.[3]
در معرفی نویسنده این کتاب کهن به‌طور خلاصه باید گفت:
محمد بن هارون بن موسی بن احمد تلعکبری(م 387ق)،[4] از محدّثان نامدار امامیه در قرن چهارم هجری قمری است. نجاشی(م 450ق) از او و پدرش روایت نقل می‌کند.[5]
ابوالحسین محمد بن هارون تلعکبری، صحیفه کامله سجادیه را از استاد خود محمد بن عبدالله شیبانی نقل کرده است.[6] سید بن طاووس، آن‌گاه دعای چهل و ششم صحیفه را به روایت ابوالحسین محمد بن هارون نقل می‌کند.[7]
به هر حال؛ در پذیرش روایت مورد سؤال مانعی وجود ندارد؛ چون نویسنده این کتاب مورد قبول علمای رجال و حدیث است.
درباره محتوای این روایت نیز باید گفت: مطمئناً این روایت، ناظر به افراد و یا شرایط خاصی بوده و گرنه دعاهای طولانی بسیاری از خود امام علی(ع) و دیگر امامان معصوم نقل شده است.
[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 91، ص 242، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[2]. آقا بزرگ تهرانى، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 20، ص 28، قم، اسماعیلیان، 1408ق.
[3]. بحار الأنوار، ج 1، ص 33.
[4]. الذریعة إلى تصانیف الشیعة، ج 8، ص 242.
[5]. امین عاملی، سید محسن، أعیان الشیعة، ج 10، ص 82، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1406ق.
[6]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، ص 423، قم، دار الرضی، چاپ اول، 1330ق.
[7]. همان.
نظرات
