ابوحامد غزالی(متوفای: 505 هـ.ق) در کتاب «إحیاء علوم الدین» کلامی را نقل می‌کند -البته نه به‌عنوان حدیث- که متن عربی آن چنین است: «...إذ یقال إنّ الجار الفقیر یتعلّق بجاره الغنی یومَ القیامة، فیقول یا ربّ سَل هذا لم مَنَعَنی معروفه، و سَدّ بابَه دونی»؟؛[1] در روز قیامت، همسایه فقیر چنگ زند بر دامن همسایه غنى، و گوید: پروردگارا! از او بپرس که چرا در را بر روى من بست و احسان خود را از من منع نمود؟!
همان‌طور که گفته شد؛ این‌را غزالی به عنوان حدیث نقل نکرده، بلکه تنها به عنوان یک کلام حکیمانه بیان نمود که صاحب معراج السعادة نیز آن‌را نقل کرده است.[2]
به هر حال؛ این سخن چه حدیث باشد و یا نباشد؛ با توجه به روایات دیگر؛ یک کلام به حقّی است و بعید نیست که چنین چیزی در قیامت برای برخی از افراد پیش بیاید.
اکنون به احادیثی در موضوع جویا شدن از احوال همسایه و کمک به او، اشاره می‌شود:
۱. پیامبر خدا(ص) در سخنانی فرمود: «هر کس کالایى از همسایه خود دریغ دارد؛ خداوند، در روز رستاخیز، خیر خود را از او دریغ دارد و او را به خودش وا گذارد و چه بد وضعى دارد کسى که خداوند او را به حال خودش وا گذارد».[3]
۲. «به من ایمان نیاورده است آن‌کس که شب با شکم سیر بخوابد و همسایه مسلمانش گرسنه باشد».[4]
۳. «اهل هر آبادى که شب را بگذرانند و در میان ایشان گرسنه‌اى باشد، روز قیامت خداوند به آنان نظر رحمت نمی‌افکند».[5]
۴. امام على(ع) فرمود: «از نشانه‌هاى حُسن همسایگى، جویا شدن از احوال همسایه است».[6]

---