زندگی حضرت علی(ع) را با دیدگاه محل سکونت حضرتشان؛ به سه بخش می‌توان تقسیم نمود:
الف. زندگی در خانه پدری
طبیعی است امام علی(ع) مانند همه کودکان از زمان تولد تا زمان بروز قحطی در مکه در منزل پدرش ابوطالب زندگی می‌کرد.
ب. زندگی در خانه پیامبر خدا(ص)
در زمان زندگی ابوطالب نیز حضرت علی(ع) مدتی تحت سرپرستی پیامبر(ص) و در خانه ایشان بود و این زمانی بود که در مکه خشکسالی شد. ابن هشام به نقل از محمد بن اسحاق در این‌باره چنین گزارش می‌کند:
از جمله نعمت‌هایى که خداوند به على بن ابی‌طالب(ع) ارزانى فرمود، این است که؛ او پیش از اسلام در خانه پیامبر(ص) زندگى می‌کرد و عبدالله بن ابی‌نجیح از مجاهد بن جبر ابو الحجاج برایم نقل کرد که می‌گفته است: از بهترین نعمت‌ها و الطاف ویژه خداوند بر على(ع) و از خیرهایى که خداوند براى او مقدّر فرموده بود این است که قریش گرفتار قحطسالى شدند که بسیار سخت بود.
ابوطالب عائله‌مند بود. رسول خدا(ص) به عموى خود عباس که از توانگران قریش بود فرمودند: «برادرت ابوطالب عائله‌مند است و می‌بینى که مردم در چه تنگنایى قرار دارند. بیا با یکدیگر برویم و بار او را سبک کنیم. یکى از پسرانش را من می‌گیرم و یکى را تو بگیر و هزینه آن دو را از دوش او برداریم». عباس گفت: آرى چنین کنیم و هر دو پیش ابوطالب رفتند و به او گفتند: می‌خواهیم تا هنگامى که براى مردم گشایشى فراهم آید، بار ترا سبک‌تر کنیم. ابوطالب به ایشان گفت: عقیل را براى من باقی بگذارید و هر که را می‌خواهید انتخاب کنید. رسول خدا(ص)، حضرت على(ع) را با خود برد و عباس جعفر را. و على(ع) از آن زمان همواره با پیامبر(ص) بود و همین که پیامبر مبعوث شدند از ایشان پیروى کرد و ایمان آورد و تصدیق کرد و جعفر هم با عباس بود تا آن‌که مسلمان و از او بی‌نیاز شد.[1]
ج. زندگی مستقل
گزارشی از زندگی مستقل امام علی(ع) قبل از هجرت به مدینه نیافتیم، اما با توجه به منابع تاریخی به نظر می‌رسد که امام بعد از هجرت به مدینه در خانه مستقلی زندگی می‌کرد و اندکی بعد نیز ازدواج کرده و همسرش فاطمه(س) را به خانه خود برد:
1. در سنن ابن ماجه به نقل از عایشه و امّ سلمه چنین آمده است: «پیامبر خدا(ص) به ما فرمان داد که جهاز فاطمه(س) را آماده کنیم تا او را به "خانه على(ع)" بفرستیم. پس به سراغ "خانه" رفتیم و کف اتاق را با خاک نرم اطراف مَسیل، فرش کردیم. سپس دو بالش را از لیف [خرما] که با دست، آن‌را درست و حلّاجى کرده بودیم، پُر کردیم».[2]
2. امام على(ع) در یادکرد ازدواجش با فاطمه(س) می‌فرماید: سپس پیامبر خدا، مرا صدا زد: «اى على!».
گفتم: بلى، اى پیامبر خدا! فرمود: «به خانه‌ات وارد شو...».[3]
3. حضرت على(ع)، خود نقل می‌کند که؛ «پس از خواستگارى و انجام دادن کارهاى اوّلیه، یک ماه گذشت و من هر روز در نماز رسول خدا شرکت می‌کردم و به خانه خود برمی‌گشتم...».[4]
این روایات دلالت می‌کنند که حضرت علی(ع) حتی پیش از ازدواج دارای منزلی بودند. البته در آن زمان افراد نیاز به خانه آنچنانی نداشتند و تنها یک سرپناه کوچک که ساخت آن نیز در آن زمان هزینه‌ای نداشت برایشان کافی بود.

---