جستجوی پیشرفته
بازدید
106028
آخرین بروزرسانی: 1388/12/19
 
کد سایت fa7734 کد بایگانی 7684 نمایه استفاده از لفظ "مع" در "إنّ مع العسر یسراً"
طبقه بندی موضوعی تفسیر
خلاصه پرسش
چرا خداوند متعال در قرآن فرمود: "إنّ مع العسر یسراً" و نفرمود: إنّ بعد العسر یسراً؟
پرسش
چرا خداوند متعال در قرآن فرمود: "إنّ مع العسر یسراً" و نفرمود: إنّ بعد العسر یسراً؟
پاسخ اجمالی

در آیه شریفه یک نوع پیوستگی و ارتباط بین تحمل سختی ها و رسیدن به آسانی وجود دارد؛ یعنی این طور نیست که انسان به طور اتفاقی بعد از سختی، به راحتی برسد از این رو برای رساندن این پیوند بین عسر و یسر، به کلمه ای نیاز داریم که این معنا در آن وجود داشته باشد و آن کلمه "مع" است.

برای استعمال "مع" تفسیرهایی از جانب مفسران مطرح شده است؛ از جمله این که:

الف. آیه با لفظ "مع" مى‏فهماند که آسانى با رنج توأم است، از لحظه تحمّل سختى، آسانى به تدریج به دست مى‏آید.

ب. از کلمه "مع" استفاده شده تا نشان دهد آسانی به سختی نزدیک است که از این رهگذر موجبات تسلّی خاطر و تقویت قلب فراهم شود.

به هر حال با توجه به این که با هر مشکلى آسانى آمیخته، و با هر صعوبتى سهولتى همراه است، و این دو همیشه با هم بوده و با هم خواهند بود، استفاده از واژه "بعد" این معنای لطیف را افاده نمی کند.

پاسخ تفصیلی

خداوند در این آیه به پیامبر (ص) خود خطاب می کند که: "پس (بدان که) مسلماً با هر دشوارى آسانی است".[1]  پیامبری که در مکّه با دشوارى های بسیاری روبرو بوده است. بدیهی است که این وعده ای است از سوی خداوند که برای ایشان در مدینه آسانى است و یا با عسرى که در دنیا است، در بهشت برایشان یسر باشد.

البته گستردگى مفهوم آیات، همه مشکلات را شامل مى‏شود؛ یعنی این دو آیه به صورتى مطرح شده که اختصاص به شخص پیامبر اکرم (ص) و زمان آن حضرت نیز ندارد، بلکه به صورت یک قاعده کلى و به عنوان تعلیلى بر مباحث سابق مطرح است، و به همه انسان هاى مؤمن مخلص و تلاشگر نوید مى‏دهد که همیشه در کنار سختی ها آسانی ها است.[2]

برای استعمال "مع" تفسیرهایی از جانب مفسران مطرح شده است که بسیاری از آنها قابل جمع هستند و ما در زیر به آنها اشاره می کنیم.

الف. استعمال حرف مع به جاى بعد، برای این است که پیوستگى یسر با عسر را می رساند.[3] یعنی در آیه شریفه یک نوع پیوستگی و ارتباط بین تحمل سختی ها و رسیدن به آسانی وجود دارد؛ یعنی این طور نیست که انسان به طور اتفاقی بعد از سختی، به راحتی برسد؛ از این رو برای رساندن این پیوند بین عسر و یسر، به کلمه ای نیاز داریم که این معنا در آن وجود داشته باشد و آن کلمه "مع" است.

به عبارت دیگر؛ آیه با لفظ "مع" مى‏فهماند که آسانى با رنج توأم است، از لحظه تحمّل سختى، آسانى به تدریج به دست مى‏آید.[4] به هر حال، مع نشانه همراهى است[5] و بیان می کند که این دو از هم تفکیک ناپذیرند.

ب. برای این از کلمه "مع" استفاده شده تا نشان دهد آسانی به سختی نزدیک است که از این رهگذر موجبات تسلّی خاطر و تقویت قلب فراهم شود.‏[6]

گفتنی است که علامه طباطبایی بر این باور است که منظور از کلمه "مع=با" واقع شدن یسر به دنبال عسر است، نه این که منظور از معیّت این باشد که یسر و عسر در زمان واحد تحقق مى‏یابد.[7]

به هر حال معنای "مع" هر چه باشد، با توجه به این که با هر مشکلى آسانى آمیخته، و با هر صعوبتى سهولتى همراه است، و این دو همیشه با هم بوده و با هم خواهند بود[8] استفاده از واژه "مع" خالی از لطف نبوده است.



[1] انشراح، 5 و 6.

[2] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏27، ص 127، دار الکتب الإسلامیة، چاپ تهران، چاپ اول، 1374 ش‏.

[3] طالقانى، سید محمود، پرتوى از قرآن، ج ‏4، ص 157، شرکت سهامى انتشار، تهران‏، 1362 ش‏.

[4] قرشى، سید على اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، ج ‏12، ص 274، بنیاد بعثت‏، تهران‏، 1377 ش.‏

[5] تفسیر نمونه، ج ‏27، ص 127و 128.

[6] طبرسى، فضل بن حسن‏، تفسیر جوامع الجامع، ج‏ 4، ص 507، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، تهران‏، چاپ اول‏، 1377 ش؛ ابن جزى غرناطى، محمد بن احمد، کتاب التسهیل لعلوم التنزیل، ج ‏2، ص 493، شرکت دار الارقم بن ابى الارقم، چاپ اول، 1416 ق‏ ‏.

[7] طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، موسوى همدانى، سید محمد باقر، ج‏20، ص 534، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ پنجم‏، 1374 ش‏.

[8] تفسیر نمونه، ج ‏27، ص 127و 128.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • آیا یک انسان می تواند با یک جن ازدواج کند؟
    40019 Laws and Jurisprudence 1388/03/25
    با تشکر از شما؛ ضروری است به این نکته توجه داشته باشید که اولاً: دانستن این گونه مسائل هیچ گونه اثری در زندگی ما ندارد، و دانستن آن هیچ نفع مادی و معنوی ندارد، ثانیاً اگرچه اصل این مسئله که انسان و جن بتوانند از همدیگر استفاده های جنسی ...
  • اسطوره چیست؟ اسطوره در ادیان مختلف به خصوص اسلام چه نقشی دارد؟
    47353 Philosophy of History 1391/11/14
    نگاه به اسطوره، دو رویکرد کاملا متفاوت را تجربه کرده است. یکی تا قرن نوزدهم و دیگری رویکردی که از قرن نوزده شروع شد و در قرن بیستم به شکوفایی رسید. رویکردی که تا قبل از قرن نوزدهم میلادی وجود داشت، مطابق معنای لغوی به معنای یک تخیل ...
  • چرا در تجاوز به «عُنف»، توبه مُجرم موجب سقوط مجازاتش می‌شود، ولی در مورد «قَذف»، این‌گونه نیست؟
    8963 احکام قضایی 1398/12/11
    همان‌گونه که در پرسش اشاره شد، در جرایم مستوجب حدّ، چنانچه مُجرم قبل از اثبات جُرم توبه کند، مجازات او ساقط خواهد شد.[1] با این‌حال، در مورد جُرم قذف،[2] چون حدّ و مجازاتی که برای آن در نظر گرفته شد، جنبه‌ی حقّ‌الناسی نیز دارد، ...
  • نظر مشهور علما و مجتهدین در باره شاهان صفویه چیست؟
    20138 تاريخ بزرگان 1387/11/30
    باید بدانیم که علما و مجتهدین، یک اصل کلی را قبول دارند که باید در ترویج و تبلیغ دین تلاش نمود و در تحکیم مبانی آن از هیچ کوششی دریغ نداشت، اما ممکن است در شیوه­های دست­یابی به چنین هدف مشترکی، اختلاف­نظرهایی وجود داشته باشد و سخن امام ...
  • دیدن و لمس مویی که از زن نامحرم جدا شده، چه حکمی دارد؟
    42974 برخی احکام 1393/02/27
    در این زمینه بین فقها اختلاف نظر است، برخی از فقها[1] می‌گویند بنا بر احتیاط واجب باید از نگاه و لمس موی جدا شده از نامحرم اجتناب شود و برخی[2] نیز معتقدند اگر به قصد لذت نباشد، اشکال ندارد. ضمائم:
  • استبراء و استمناء به چه معناست؟
    65139 Laws and Jurisprudence 1391/01/16
    درباره اصطلاح استمناء می توانید به نمایه 326(کد سایت:1887) (استمنا و راه نجات از آن) مراجعه فرمایید. استبراء نیز بر دو قسم است: 1. استبراء از منی که برای آگاهی از تعریف و توضیح آن می توانید به نمایه 917(کد سایت:1026) (استبراء از منی) درهمین سایت ...
  • سوره بنی اسرائیل کدام سوره است؟
    161720 علوم قرآنی 1388/07/23
    سوره هفدهم قرآن "سوره بنی اسرائیل "است که دارای 111(صد و یازده) آیه است.این سوره به "سوره اسراء" (به کسر همزه که مصدر باب افعال است) و "سوره سبحان" نیز مشهور است. علت نام گذاری این سوره به "بنی اسرائیل" از آن روست ...
  • آیا قدم زدن یا راه رفتن روی قبر جایز است؟ آیا مجازاتی دارد؟
    16861 Laws and Jurisprudence 1389/02/05
    از  دفاتر مراجع تا کنون جواب های زیر دریافت گردید:دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):معروف کراهت آن است.دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):راه رفتن بر قبر بدون ضرورت مکروه است. کفاره ای ندارد.دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ...
  • دروغ‌گویی چه پیامدها و آثاری دارد؟
    23422 گناه و رذائل اخلاقی 1395/11/06
    بدیهی است که هر ناهنجاری اخلاقی علاوه بر عواقب اخروی، در دنیا نیز پیامدهایی برای فرد و جامعه دارد. دروغ‌گویی نیز یکی از آن ناهنجاری‌ها است. در این فرصت به برخی از مهم‌ترین پیامدهای دروغ‌گویی از منظر آیات و روایات اشاره خواهیم داشت. آثار فردی دروغ‌گویی 1. محرومیت ...
  • مردمی که در حال سجده به کعبه هستند، اگر کعبه را از میان برداریم می‌بینیم که مردم به یک‌دیگر سجده می‌کنند، آیا این درست است؟
    7241 توحید و شرک 1395/04/03
    اگر بخواهیم به ظاهر متن موجود در پرسش بسنده کنیم، باید گفت مردمی که در اطراف کعبه در حال سجده هستند، تنها سمت و سوی سجده‌ٔ آنان به سمت کعبه است، نه اینکه به کعبه یا برای کعبه سجده ‌کنند، بلکه سجده‌ی آنان برای خداوند است و خدا ...

پربازدیدترین ها