«خَلق» به فتح «خاء» به معنای آفرینش و آفریده بوده، و «خُلق» به ضم «خاء» به معنای رفتار و اخلاق است.

در آموزه‌های دینی سفارش شده است که انسان از خداوند بخواهد تا علاوه بر سلامت بدنی، سلامت اخلاقی و رفتاری خود را نیز از خدا بخواهد و برای هر دوی آنان شکرگذار باشد؛ از همین‌رو در برخی ازدعاها، این دو واژه در کنار هم ذکر شده است.

در همین راستا در وصف پیامبر اسلام(ص) گفته شده است که آن‌حضرت(ص) بسیار در درگاه خدا گریه و زاری می‌کرد و دعا می‌خواند و همواره از خدا می‌خواست که علاوه بر حسن و خوبی خلقت خودش، او را دارای اخلاق نیک کند و روح و جانش را با ارزش‌های عالی اخلاقی بیاراید، و در دعا می‏گفت: «اللَّهُمَّ حَسِّنْ‏ خَلْقِی‏ وَ خُلُقِی»؛[1] خدایا خلقت(ظاهر) و اخلاق مرا نیکو گردان.

ابن عباس می‌گوید: رسول خدا(ص) هرگاه به آینه نگاه می‌کرد، خدا را به دلیل دو نعمت «خُلق» و «خَلق» نیکویی که به وی داده بود شکر می‌کرد و چنین می‌گفت: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی حَسَّنَ‏ خَلْقِی‏ وَ خُلُقِی، وَ زَانَ‏ مِنِّی‏ مَا شَانَ مِنْ غَیرِی»؛[2] سپاس خدایایی را که هم آفرینش و هم اخلاقم را نیکو گردانید و  مرا به آن‌چیزی آراسته است که در غیر خودم بد بود.

[1]. غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین‏، ج 7، ص 97، بیروت، دار الکتب العربی‏، چاپ اول، بی‌تا.

[2]. مقریزی، تقی الدین‏، امتاع الاسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‏، تحقیق، نمیسی، محمد عبد الحمید، ج 7، ص 86، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1420ق؛ ذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد، تاریخ الاسلام و وَفیات المشاهیر و الأعلام، محقق، معروف، بشار عوّاد، ج 10، ص 512، دار الغرب الإسلامی، چاپ اول، 2003م.