جستجوی پیشرفته
بازدید
4019
آخرین بروزرسانی: 1402/06/29
خلاصه پرسش
قرآن کریم با اعلام این‌که عیسی(ع) و مریم(س) غذا می‌خوردند(کانا یأکلان الطعام)، در صدد اثبات چه موضوعی است؟
پرسش
با سلام؛ در سورہ‌ی مائدہ آیه‌ی 75 جمله‌ی «کانا یأکلان الطعام» چگونه بر نفی الوهیت حضرت عیسی(ع) دلالت دارد؟
پاسخ اجمالی

«مَا الْمَسیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّیقَةٌ کانا یَأْکُلانِ الطَّعامَ...»؛[1]

مسیح فرزند مریم، جز فرستاده‌ای بیش نبود، پیش از وى نیز، فرستادگان دیگرى بودند، مادرش، زن بسیار راست‌گویى بود، هر دو، غذا می‌‏خوردند.

قرآن کریم در ادامه‌ی آیات پیشین که در ارتباط با غلو مسیحیان در مورد حضرت عیسی(ع) و اعتقاد به الوهیت او بود، در این آیات با دلایل روشن در چند جمله‌ی کوتاه، در صدد نادرست اعلام‌ کردن این اعتقاد ابطال آنها است، نخست می‌فرماید:

چه تفاوتى میان مسیح و سایر پیامبران(ع) بود که تنها عقیده به الوهیت او پیدا کرده‌اید؟!

عیسی بن مریم نیز فرستاده‌ی خدا بود و پیش از او هم رسولان و فرستادگان دیگرى از سوی خدا آمدند: «مَا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ».

رسالت و نبوت عیسى چیزى جدید و بدون پیشینه‌ نبود، بلکه پیش از وى رسولانی آمدند که از نظر جایگاه و منزلت و معجزات یکسان بودند؛ لذا کسی که ادعای الوهیت عیسى(ع) را داشته باشد، مانند آن است که همه‌ی آنها را خدا بداند، و همان‌‌گونه که آنان فرستادگان الهی بودند، نه خدایان، پس عیسى(ع) هم خدا نبود، بلکه رسول خدا است.[2]

سپس براى تأیید این سخن می‌فرماید: مادر او، زن بسیار راستگویی بود: «وَ أُمُّهُ صِدِّیقَةٌ».

تأکید بر این‌که مادرش بانوی بسیار راست‌گویى بود، عقیده به الوهیت حضرت مریم(س) را هم رد می‌کند؛ زیرا از آیه‌ی 116 سوره‌ی مائده برمی‌آید که گروهی از مسیحیان معتقد به الوهیت مریم(س) نیز بودند:

«وَ إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونی‏ وَ أُمِّیَ إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لی‏ أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لی‏ بِحَقٍّ...»؛

و آن‌گاه که خداوند به عیسى بن مریم می‌گوید: آیا تو به مردم گفتى که من و مادرم را دو معبود غیر از خدا انتخاب کنید؟! او می‌‏گوید: تو منزهى! من حق ندارم آنچه را که شایسته‌ی من نیست بگویم.

اعتقاد به الوهیت مریم از نیاکان مسیحیت به نسل‌های بعدی آنها رسید ... چنان‌که ابوجعفر امامى از بعضى مسیحیان حکایت کرده است که در قرون گذشته قومى به نام «مریمیه»بودند که معتقد به الوهیت مریم بودند.[3]

اما استدلال به «کانا یَأْکُلانِ الطَّعامَ» و اشاره به خوردن و آشامیدن آنها برای این است که بگوید کسى که از زنى به دنیا آید و غذا بخورد، نمی‌‏تواند خدا باشد؛ زیرا او مانند همه‌ی مردم دیگر، به خداوند نیازمند است. به عبارت دیگر، مقصود این است که مسیح و مادرش مثل همه‌ی مردم با غذا زندگى می‌‏کردند، بنابر این کسى که ادامه‌ی زندگی‌اش وابسته به خوردن غذا است، چگونه ممکن است خدا باشد؟!

برخی از مفسران نیز معتقدند که در حقیقت این جمله، کنایه از قضاى حاجت است؛ زیرا خوردن طعام، مستلزم نیاز به قضاى حاجت است.[4]

به هر حال، قرآن با صراحت می‌گوید کسی که از مادر متولد شده و نیازمند خوردن و آشامیدن است نمی‌تواند برای بندگان، خدا باشد؛ چرا که راه و روش او در احتیاج به یک آفریننده‌ی مدبر، مانند دیگر بندگان است. و کسی که در وجودش نشانه‌های حدوث باشد، قدیم نیست، و کسی که محتاج به غیر باشد، نمی‌تواند قادر مطلق باشد که کسی او را به عجز در نیاورد.[5]

بر این اساس، آیه‌ی مورد بحث با این استدلال، حضرت عیسی و مادرش را از آنچه به آنها نسبت داده شده دور می‌‏سازد؛ زیرا کسى که به غذا نیازمند است و هضم آن در معده‌‏اش نیاز دیگرى را در پی‌دارد، نمی‌‏تواند خدا باشد و او فقط جسمى است که آفریده شده است. و تمام لوازم بشری را، از خوردن، آشامیدن، خوابیدن، راه رفتن، صحت، مرض، قوت و ضعف داشتن، و ... دارد که این دلیل روشنی بر عبودیت و مخلوقیت آنها است.[6]


[1]. مائده، 75.

[2]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 5، 38، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[3]. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، عطیة، علی عبدالباری، ج 4، ص 62، بیروت، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1415ق.

[4]. ر. ک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 3، ص 355، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

[5]. ر. ک: شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، تهرانی، آقابزرگ، تحقیق، قصیر عاملی، احمد، ج 3، ص 605، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.

[6]. ر. ک: طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 438، تهران، اسلام، چاپ دوم، 1378ش.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    774760 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    747784 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    668905 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    653383 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    645455 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    592177 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    578785 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    562520 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    562432 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    557011 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...