جستجوی پیشرفته
بازدید
10860
آخرین بروزرسانی: 1400/09/08
خلاصه پرسش
مختصری از زندگی‌نامه ابن سیرین که تعبیرکننده خواب معروفی بود را بیان کنید؟ آیا کتاب تعبیر خواب او معتبر است؟
پرسش
محمد بن سیرین معبر چه کسی است و چه مذهبی داشت؟
پاسخ اجمالی

ابوبکر، محمد بن سیرین، معروف به ابن سیرین، فردی بود که بسیاری از اهل‌سنت او را گرامی داشته و وی را محدثی‌ امین و مورد اعتماد و فقیهی‌ پارسا ارزیابی کرده‌اند.[1] همان‌گونه که در پرسش آمده، تعبیر خواب‌های او شهرت فراوانی دارد.

بر اساس برخی گزارش‌ها دو سال به آخر خلافت عثمان مانده بود که وی به دنیا آمد(حدود سال 33 هجری).[2]

او در نبرد عین‌التمر -که بین مسلمانان و ایرانیان رخ داد- اسیر شد و سپس توسط انس بن مالک آزاد شد،[3] همان‌طور که پدرش ابو عمره یا سیرین نیز غلام انس بن مالک و آزاد شده وی بود.[4]

مادرش، صفیه نیز کنیزی بود که ابوبکر او را آزاد کرده بود.[5]

البته برخی معتقدند که سیرین نام پدر او نبوده بلکه نام مادرش بود.[6]

فرزندان

بر اساس یک گزارش، ابن سیرین تنها از یک همسر، دارای 30 فرزند بود که تنها یکی از آنان به نام عبداللّه زنده ماند.[7]

در گزارش‌های دیگر فرزندانی به نام بکار،[8] اوفی،[9]و ایوب[10] نیز برای وی ذکر شده است.

ویژگی‌های اخلاقی ابن سیرین

  1. محمد هرگز با صدای بلند با مادرش سخن نگفت و هر گاه با او سخن می‏گفت چنان بود که گویی می‏خواهد سخنی را مخفیانه به او برساند و اگر کسی او را نمی‌شناخت و در حضور مادرش می‏دید، می‏پنداشت که وی بیمار است.[11]
  2. محمد در طول سال، یک روز در میان روزه می‏گرفت.[12]
  3. گروهی نزد محمد آمده و گفتند: ما از تو غیبت کردیم و حلالمان کن! او پاسخ داد: چیزی که خداوند بر شما حرام کرده است، من نمی‏توانم حلالش کنم![13]
  4. هرگاه در مورد یک موضوع، دو حدیث برایش نقل می‌شد، به حدیثی که دشوارتر بود عمل می‏کرد.[14]
  5. هرگاه سخن می‌گفت و حدیث نقل می‏کرد، می‏خندید و از احوال مردم می‏پرسید، ولی هرگاه از او درباره فقه و حلال و حرام مسئله‏‌‌ای می‌پرسیدند، رنگش تغییر می‏کرد و حالش دگرگون می‏شد.[15]

نقل حدیث

ابن سیرین در نقل حدیث احتیاط می‏کرد و چنان بود که گویی از چیزی می‌ترسد یا پرهیز می‌کند و حدیث را با همان کلمات و حروفی که شنیده بود نقل می‏کرد.[16] و به دیگران سفارش می‌کرد مراقب باشند تا حدیث، احکام دین و آیین را از چه کسی فرا می‌گیرند؛[17] ابن سیرین از ابن عمر، ابوهریره، زید بن ثابت، انس بن مالک، یحیی بن جزّار و شریح روایت نقل کرده است.[18]

محمد در مورد کتابت حدیث معتقد بود پس از حفظ کردن آن، باید نوشته‌ها را محو کنند.[19]

البته شاید اظهار این اعتقاد به آن دلیل بود که فرمان منع کتابت حدیث هنوز لغو نشده بود و او نمی‌توانست خلاف آن‌را اظهار کند.

روایات ابن سیرین در فضیلت امام علی(ع)

روایاتی از ابن سیرین در مورد فضیلت امام علی(ع) وارد شده است:

  1. او معتقد بود که آیه «أَ جَعَلْتُمْ سِقایةَ الْحاج‏ ...» در مورد امام علی(ع) نازل شده است.[20]
  2. و نیز از مالک بن انس از رسول خدا(ص) نقل کرده است که آن‌حضرت(ص) فرمود: «کسی که در مورد امام علی(ع) حسد ورزد گویا به من حسد ورزیده است و کسی که بر من حسد ورزد داخل در آتش خواهد شد».[21]

نظر ابن سیرین در مورد قضا و قدر

مردی نزد ابن سیرین آمد و از موضوع قدر سخن گفت. او بعد از تلاوت آیه نوزده سوره نحل، انگشتانش را در گوش نهاده و از آن شخص خواست تا از نزد وی دور شود. وقتی علت این رفتار را از او پرسیدند، گفت: اختیار دلم در دست من نیست و ترسیدم که سخن او در دلم چیزی(وسوسه‌‌ای) وارد کند که نتوانم آن‌را از دل بیرون کنم؛ از این‌رو نخواستم سخنش را بشنوم.[22]

وی همچنین در جواب سؤال شخصی در مورد قدر گفت: شیطان بر هیچ‌کس چیرگی ندارد، ولی هر کس شیطان را اطاعت کند، توسط او نابود می‏شود.[23]

علت رفتن به زندان

محمد بن سیرین مدتی در زندان بود. در مورد زندان رفتن وی چند علت بیان شده است:

  1. او بعد از آن‌که مقداری گندم خرید و سپس متوجه معیوب بودن آن شد، گندم را به حالش رها کرد و بخشی از آن‌را صدقه داد و بهای آن‌را نپرداخت و به همین علت زندانی شد.[24]
  2. محمد کنیزی را به ام محمد دختر عبداللّه بن عثمان فروخت؛ اما کنیز نزد او برگشت و از آزار ام محمد شکایت کرد. ابن سیرین کنیز را پس گرفت و چون پولی که بابت فروش او دریافت نموده بود را خرج انفاق و صدقه کرده بود، بازپرداخت آن بر عهده‏اش باقی ماند و ام محمد بابت همین طلب‌کاری، او را به زندان انداخت.[25]

تعبیر خواب

ابن سیرین در تعبیر خواب تبحر داشت که نمونه‌هایی از آن در تاریخ آمده است؛[26] با این وجود، اما کتابی در این زمینه از خود وی وجود ندارد و برخی از آنچه امروزه به عنوان تعبیر خواب ابن سیرین منتشر می‌شود، شاید گردآوری همان گزارش‌هایی باشد که از وی باقی مانده است و ممکن است تمام آنچه در این کتاب‌ها آمده نیز مستند به منبعی تاریخی نباشد و بر همین اساس، باید مورد به مورد آن‌را با توجه به منابع معتبر، مورد ارزیابی قرار داد.

مرگ

بر اساس گزارش‌ها محمد بن سیرین در روز جمعه[27]‏ نهم ماه شوال[28] سال 110 هجری و در سن هشتاد[29] و یا هشتاد و یک سالگی[30]‏ در بصره از دنیا رفت.[31]

البته سن او هنگام وفات با آنچه به عنوان تاریخ تولد او در ابتدای پاسخ ذکر شده همخوانی ندارد و اگر آن گزارش را بپذیریم، او هنگام وفات باید هفتاد و هفت سال می‌بود.


[1]. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‏، الطبقات الکبری‏، تحقیق، عطا، محمد عبد القادر، ج 7، ص 143، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1410ق.

[2]. همان.

[3]. همان.

[4]. همان، ص85.

[5]. همان، ص143.

[6]. یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبد الله، معجم البلدان، ج 4، ص 176، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، 1995م.

[7]. الطبقات الکبری‏، ج‏7،ص143.

[8]. خطیب بغدادی، ابو بکر احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج 11، ص 112، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1417ق.

[9]. ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله‏، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق، البجاوی، علی محمد، ج 3، ص 1401، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، 1412ق.

[10]. ابن فوطی، عبد الرزاق بن احمد، مجمع الآداب فی معجم الألقاب‏، محقق، کاظم، محمد، ج 3، ص 482، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات‏، چاپ اول، 1416ق.

[11]. الطبقات الکبری‏، ج 7،ص 148.

[12].همان، ص 149.

[13]. همان، ص 150.

[14]. همان، ص 147.

[15]. همان، ص 145.

[16]. همان، ص 144.

[17]. همان.

[18]. همان.

[19]. همان، ص145.

[20]. وفی، فرات بن ابراهیم‏، تفسیر فرات الکوفی‏، محقق، مصحح، کاظم، محمد، ص 166، تهران، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی‏، چاپ اول، 1410ق.

[21]. شیخ طوسی، محمد بن حسن‏، الامالی،ص 623، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.

[22]. الطبقات الکبری‏، ج ‏7، ص147.

[23]. همان.

[24]. همان، ص 148.

[25]. همان.

[26]. همان، ص 196 و 129؛ حموی، شهاب الدین أبوعبدالله یاقوت بن عبدالله، معجم الأدباء(إرشاد الأریب إلی معرفة الأدیب، محقق، إحسان عباس، ج 2، ص 853، بیروت، دارالغرب الإسلامی، چاپ اول، 1414ق.

[27]. الطبقات الکبری‏، ج‏7، ص154.

[28]. ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی‏، المنتظم،‏ محقق، عطا، محمد عبد القادر، عطا، مصطفی عبد القادر، ج 7، ص 140، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1412ق.

[29]. مسعودی، ابو الحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، داغر، اسعد، ج 3، ص 204، دار الهجرة، قم، چاپ دوم، 1409ق.

[30]. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 5، ص 155، بیروت، دار صادر، 1385ق.

[31]. تاریخ بغداد، ج ‏2، ص 421.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    799288 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    762653 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    685750 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661275 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650043 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    603378 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580640 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    574987 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565643 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564880 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...