لطفا صبرکنید
17802
- اشتراک گذاری
از میان موجودات این عالم، انسان دارای موقعیت و جایگاه ممتازی است که اگر استعدادها و نیروهای بالقوه خود را در خویشتن بپروراند و فعلیت ببخشد- که آن هم فقط با قرب الی الله که در گرو اطاعت از خداوند است، حاصل می شود -به مقام ولایت و تصرّف در عالم خلقت به اندازه سعی و تلاش خود می رسد.
بر این اساس؛ امام حسن مجتبی (ع) فرمودند:«هرکس بنده خدا شد خداوند همه چیز را تحت فرمان و بندگی او قرار می دهد».
نخست می گوییم که بحث از تصرف در عالم خلقت، در ضمن بحث از ولایت تکوینی است، و ولایت تکوینی، یعنی سرپرستی موجودات جهان و عالم خارج و تصرّف عینی داشتن در آنها که اولاً و بالذات منحصر در ذات «الله» است و ثانیاً و بالعرض به پیامبران و ائمه معصومین (ع) و انسان های کامل اسناد داده می شود. البته این قاعده به صورت یک برنامه روشمند در بسیاری از موضوعات قرآنی از قبیل عزت، قوت، شفاعت هم قابل ملاحظه است. [1]
به بیان دیگر؛ ولایت تکوینی به معنای توان و اقتدار نفس بر تصرف در ماده کائنات به اذن تکوینی خدا است. بر این اساس، تمامی معجزات و کراماتی که اولیای الهی دارند به واسطه همین ولایت تکوینی آنها است و می توان گفت که، معجزاتی مانند: «شقّ القمر» و «شقّ الشجر» از طرف پیامبر اسلام (ص) و «شقّ الارض» و «شقّ البحر» در داستان قارون و فرعون از ناحیه حضرت موسی (ع) و احیای مردگان از ناحیه حضرت عیسی (ع) و کندن در قلعه خیبر توسط حضرت امام علی (ع) چیزی غیر از تصرف انسان کامل در کائنات – به نیروی ولایت تکوینی – نیست. [2]
پس، انبیا و ائمه معصومین (ع) دارای چنین ولایت و قدرت و تصرّف بوده اند.
حال که معنای ولایت تکوینی روشن شد، دانستن این نکته لازم است که، از میان موجودات این عالم، انسان دارای موقعیت و جایگاه ممتازی است که اگر استعدادها و نیروهای بالقوه خود را در خویشتن بپروراند و فعلیت ببخشد - که آن هم فقط با قرب الی الله که در گرو اطاعت از خداوند است، حاصل می شود - به مقام ولایت و تصرّف در عالم خلقت به اندازه سعی و تلاش خود می رسد.
بر این اساس؛ امام حسن مجتبی (ع) فرمودند:«هرکس بنده خدا شد خداوند همه چیز را تحت فرمان و بندگی او قرار می دهد». [3]
این جمله امام به آن معناست که منشأ ولایت تکوینی بندگی خداست، و تنها با بندگی خداوند است که انسان خدایی می شود، اگر چه نمی تواند خدا گردد.
در احادیث قدسی آمده است که خداوند فرمود:«بنده من! مرا اطاعت کن تا تو را مَثَل خودم قرار دهم». [4]
و همچنین فرمود: «فرزند آدم! من غنی هستم و فقیر نمی شوم از من اطاعت کن تا تو را بی نیاز قرار دهم که فقیر نشوی و من زنده ام و نمی میرم، آنچه به تو امر می کنم اطاعت کن تا تو را زنده دایمی قرار دهم که هرگز نمیری و من به شیء می گویم باش پس می شود. از من اطاعت کن تا تو را آنچنان قرار دهم که به شیء بگویی باش پس موجود شود». [5]
برای آگاهی بیشتر نمایه های زیر را مطالعه نمایید:
1. «امام علی (ع) و علم غیب و خالق زمین و رعد و برق»؛ سؤال 7474 (سایت: 8022) .
2. «وجه الله بودن امام علی (ع)»؛ سؤال 8680 (سایت: 9850) .
3. «سعادت و کمال انسان»؛ سؤال 91 (سایت: 1878) .
4. «انسان و مقام خلیفة اللهی»؛ سؤال 2058 (سایت: 2370) .
[1] . اقتباس از سؤال 222 (سایت: 1406) .
[2] . ترخان، قاسم، نگرشی عرفانی، فلسفی و کلامی به: شخصیت و قیام امام حسین (ع)، ص 109 – 110، نشر چلچراغ، قم، چاپ الهادی، چاپ اول، 1388ش.
[3] . «مَنْ عَبَدَ اللَّهَ عَبَّدَ اللَّهُ لَهُ کُلَّ شَیْءٍ»؛ (مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 68، ص 184، مؤسسة الوفاء بیروت – لبنان، 1404ق).
[4] . «عبدی اطعنی حتی اجعلک مثلی»؛ (آملی، سید حیدر، جامع الاسرار و منبع الانوار، ص 363).
[5] . «ابن آدم أنا غنی لا أفتقر أطعنی فیما أمرتک أجعلک غنیا لا تفتقر یا ابن آدم أنا حی لا أموت أطعنی فیما أمرتک أجعلک حیا لا تموت یا ابن آدم أنا أقول للشیء کن فیکون، أطعنی فیما أمرتک أجعلک تقول لشیء کن فیکون»؛(بحارالانوار، ج 90، ص 376؛ حلی، ابن فهد، عدة الداعی، ص 310، دارالکتاب الاسلامى، 1407 ق).