جستجوی پیشرفته
بازدید
2009
آخرین بروزرسانی: 1401/11/10
خلاصه پرسش
آیا در روایات آمده است که هنگام حسابرسی قیامت، خوبی‌هایی که احیانا در شخص ظالم وجود دارد، از پرونده او محو شده و در حساب نیکی‌های شخص مظلوم نگاشته می‌شود؟
پرسش
آیا در روایات به این مطلب اشاره شده است که در صورت غیبت یا تهمت به شخصی، چند حسنه یا چقدر ثواب به شخص ظلم‌شده می‌رسد؟
پاسخ اجمالی

 

کسانی که در دنیا هر نوع ظلم و ستمى نسبت به دیگران روا داشتتند، مانند این‌که، شخصیت و آبرویشان را در معرض خطر انداخته و یا ضررهای مالی به آنان وارد کرده باشند، اگر در دنیا در صدد جبران و حلالیت برنیایند، فردای قیامت و هنگام حساب‌رسی پرونده‌ها، کارهای نیکشان از پرونده اعمالشان محو شده و به حساب افرادی نگاشته می‌شود که مورد ظلم و ستم آنان قرار گرفته بودند. اینان اگر کار نیکی در پرونده‌ خود نداشته باشند، گناهان افراد مظلوم را از پروند‌ه‌شان محو کرده و در پرونده ظالمان می‌نگارند و آنان را روانه دوزخ می‌کنند.

از این‌رو، پیشوایان دین بارها توصیه فرموده‌اند که اگر انسان چه از روی عمد و چه از روی خطا و اشتباه مرتکب ظلم و ستمی شده، در همین دنیا در صدد جبران و حلالیت برآید و کار را به حسابرسی قیامت نکشاند.

در این‌جا به چند نمونه از این روایات اشاره می‌کنیم:

  1. «قَوْلُهُ ص: مَنْ کَانَتْ لِأَخِیهِ عِنْدَهُ مَظْلِمَةٌ فِی عِرْضٍ أَوْ مَالٍ فَلْیَسْتَحْلِلْهَا مِنْهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لَیْسَ هُنَاکَ دِینَارٌ وَ لَا دِرْهَمٌ یُؤْخَذُ مِنْ حَسَنَاتِهِ فَإِنْ لَمْ تَکُنْ لَهُ حَسَنَاتٌ‏ أُخِذَ مِنْ سَیِّئَاتِ صَاحِبِهِ فَیَزِیدُ عَلَى سَیِّئَاتِه»؛‏[1]

رسول خدا(ص) فرمود: کسی که نسبت به برادر(دینی) خود در آبرو و مال و سرمایه، ظلمی مرتکب شده، قبل از آن‌که روزی برسد که در آن‌روز دیگر درهم و دیناری در اختیار نخواهد داشت، از او درخواست حلالیت کند و در غیر این صورت، نیکی‌های او را (به عنوان رد مظالم) به مظلوم می‌دهند، و اگر کار نیکی در پرونده خود نداشت، گناهان فرد مظلوم را پاک کرده و به گناهان او می‌افزایند.

  1. «وَ قَالَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ ظَلَمَ امْرَأَةً مَهْرَهَا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ زَانٍ وَ یُؤْخَذُ مِنْ حَسَنَاتِهِ فَیُدْفَعُ إِلَیْهَا بِقَدْرِ حَقِّهَا، فَإِذَا لَمْ تَبْقَ لَهُ حَسَنَةٌ أُمِرَ بِهِ إِلَى النَّار»؛[2]

کسی که در پرداخت مهریه نسبت به همسر خود ظلم کند، نزد خداوند مانند شخصی است که مرتکب زنا شده است. و از حسناتش -به اندازه حقی که از همسرش ضایع کرده- به او می‌دهند، و به دنبال آن اگر عمل نیکی برای خودش باقی نمانده باشد، او را روانه دوزخ می‌کنند.

  1. «وَ رُوِیَ: یُؤْتَى یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِصَاحِبِ الدَّیْنِ یَشْکُو الْوَحْشَةَ، فَإِنْ کَانَ لَهُ حَسَنَاتٌ أُخِذَ مِنْهُ لِصَاحِبِ الدَّیْنِ، وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ حَسَنَاتٌ أُلْقِیَ عَلَیْهِ مِنْ سَیِّئَاتِ صَاحِبِ الدِّینِ»؛[3]

روایت شده است: روز قیامت، بدهکار را می‌آورند در حالى وحشت‌زده است، و در صورتى‏ که اعمال نیک داشته باشد، آنها را در پرونده طلب‌کارش قرار می‌دهند، و اگر عمل نیکی نداشته باشد، گناهان طلب‌کار را به حساب او می‌نویسند.

گفتنی است؛ آنچه در روایات به آن اشاره شده، برداشتن از حسنات و کارهای فردی است که به دیگران از هر جهت ظلم کرده است، و طبیعی است که مقدار و اندازه این جابجایی‌ها وابسته به مقدار بزرگی آن ظلم و ستم است؛ یعنی هرچه ظلم شدیدتری باشد، ثواب بیشتری از او می‌گیرند و به شخص مظلوم می‌دهند.


[1]. شهید ثانی، زین الدین بن علی، کشف الریبة، ص 72- 73، بی‌جا، دار المرتضوی للنشر، چاپ سوم، 1390ق.

[2]. شیخ حرّ عاملی، هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (ع)، ج 7، ص 287، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1412ق.

[3]. همان، ج 6، ص 213.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا آیاتی از قرآن کریم در شأن طلحه و زبیر نازل شده است؟
    10861 تفسیر 1393/11/08
    طلحه و زبیر از اولین مسلمانان و از مهاجران پیشتازی بودند که در ابتدای اسلام، عملکرد مثبت و چشم‌گیری داشتند. با این وجود، برخی نقاط ضعف در زمان پیامبر(ص) از آنان مشاهده شد، و بعد از پیامبر(ص) و در زمان خلافت امام علی(ع) عمل‌کردی کاملاً منفی داشتند که ...
  • چرا امام زمان﴿عج﴾، هنگام ظهور، کتاب‌ھای پیامبران پیشین را به همراه خواهد آورد؟
    9798 گوناگون 1394/01/20
    کتاب‌های آسمانی به صورت صحیح و تحریف ‌نشده نزد ائمه اطهار(ع) وجود دارد. بدیهی است اکنون نیز نزد امام زمان(عج) است. در این‌باره در روایتی می‌خوانیم: حسين بن ابی‌العلاء می‌گويد: امام صادق(ع) فرمود: «براستى در نزد من جفر ابيض است»، گفتم: آن، چه چيزی است؟ فرمود: «زبور داود، ...
  • آیا داشتن تنها نیت پاک کافى است، و دیگر به اسبابى؛ مثل ادعیه و زیارات نیازى نیست؟
    12739 بیشتر بدانید 1386/02/02
    این یکى از القات شیطانى براى دور کردن انسان‏ها از ادعیه و زیارات و سایر فعالیت‏هاى دینى است؛ زیرا اقدام به دعا و توسل به وسایلى؛ مانند ائمه معصومین(ع) به دستور مستقیم خداوند، بر عهده‌ی انسان آمده است و سبب جلاى قلوب و الگوگیرى از راه و روش ...
  • آیا ضرب المثل «شنیدن کی بود مانند دیدن»، منبع دینی و روایی دارد؟!
    15008 حدیث 1398/08/06
    متن کاملاً مشابهی با ضرب المثل معروف «شنیدن کی بود مانند دیدن»، در روایات وجود دارد؛ مانند:«لَیْسَ الْخَبَرُ کَالْمُعَایَنَةِ»؛[1] شنیدن مانند دیدن نیست.اما باید توجه داشت که این ضرب المثل را می‌توان در چند موضوع و معنای نسبتاً جداگانه به‌ کار گرفت:
  • آیا جمله‌ی «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق» حدیث است؟
    307542 فضایل اخلاقی 1391/09/23
    سخن معروفی وجود دارد با این عنوان: «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق». الفاظ این گفتار به این‌گونه در روایات نیامده و نمی‌توان آن‌را حدیث دانست. اما محتوا و مضمون آن در روایات آمده است؛ مانند این‌که امام رضا(ع) می‌فرماید: «آنکه از دیگرانی که ...
  • واژگان «حوت» که در قرآن مورد استفاده قرار گرفته، به معنای نهنگ است و یا به هر نوع ماهی گفته می‌شود؟!
    11310 تفسیر 1395/11/07
    لغت‌شناسان «حوت» را هم به «ماهی» بزرگ(نهنگ)،[1] و هم به «ماهی» کوچک و معمولی معنا کرده‌اند.[2] از موارد استعمال آن در قرآن نیز به دست می‌آید که به ماهى بزرگ و کوچک هر دو «حوت» گفته می‌شود؛ مانند ماهیی که ...
  • مراد رسول خدا از: "حسین منی و انا من حسین" چیست؟
    23968 فضائل و مناقب 1389/07/28
    تعبیری که در این روایت از پیامبر (ص) نقل شده است: «حسین منی و انا منی حسین» در تفسیر این عبارت گفته شده است که حسین (ع) فرزند نبی خاتم " نوه بزرگوار آن حضرت است" و رسول اکرم (ص) اگر فرمودند «و انا من حسین» از این باب ...
  • از دیدگاه اسلام بیت المال را چگونه باید تقسیم کرد؟
    29033 اجرای احکام الاهی 1394/09/02
    در دیدگاه اسلامى، توزیع صحیح بیت المال بر دو پایه اصلى استوار است: 1. رعایت عدالت، 2. راکد نگذاشتن اموال عمومی و شتاب در هزینه‌کرد توجیه‌پذیر آن. روایات و گزارش‌های تاریخی بیانگر این است که پیامبر(ص) و امام علی(ع) - در مواردی که نیاز دیگری نبود - بیت ...
  • آیا خوف از خدا باعث می‌شود برخی از ذکرها بر زبان جاری نکرد؟
    8225 ذکر 1392/05/20
    خوف و رجا و یا امید و ترس دو ویژ‌گی مهم مؤمنان و انسان‌های عارف به حساب می‌آید که در آموزه‌های دینی تأکید بسیاری در مورد آن دو وجود دارد. خداوند می‌فرماید: مؤمنان، تنها کسانى هستند که هر گاه نام خدا برده شود، دل‌هاشان ترسان می‌گردد و هنگامى ...
  • معنای «هیولی» در کتب فلسفی چیست؟
    19472 کلیات 1397/02/20
    اصطلاح «هیولا» در فلسفه به معنای «قوه» است و گاهی به معنای «ماده» نیز بکار می‌رود. برای روشن شدن ارتباط هیولا با ماده و پیش از پرداختن به معنای فلسفی «هیولا»، ضروری است توضیح مختصری در باره تاریخچه بحث ماده ارائه گردد، تا معنای آن به درستی مشخص ...

پربازدیدترین ها