نخست باید گفت؛ منابع تاریخی و روایی فریقین، از شجاعت امام علی(ع) در نبرد أحد فراوان سخن گفته‌اند. از جمله ابوجعفر طبری که کتابش از کهن‌ترین منابع اهل‌سنت است، نقل می‌کند که پیامبر اکرم(ص) در آن نبرد، عده‌اى از مشرکان قریش را دید و به على(ع) فرمود: بر این گروه حمله کن. على(ع) بر آنها حمله کرد، عمرو بن عبدالله جمحى را کشت و آنها را متلاشى نمود. سپس پیامبر(ص) به جماعتى دیگر اشاره کرده و خواستار حمله به آنان شد که امام(ع) به آنان نیز حمله کرده و گروهشان را از هم پاشید و شیبة بن مالک را به هلاکت رساند. این‌جا بود که جبرئیل به رسول خدا(ص) فرمود:

«یا رسول الله إنَّ هذا للمواساة»؛ اى پیامبر خدا! این است معناى با جان و دل یارى نمودن!

پیامبر(ص) فرمود: «إنّه منّی وأنا منه»؛ او از من است و من از او هستم.

جبرئیل گفت: «و أنا منکما»؛ من هم از شما دو نفر هستم.

در این هنگام لشکریان صدایى را شنیدند که می‌گفت:

لا سیف إلّا ذو الفقار                            و لا فتى إلّا علی.[1]

مقصود از بیان این جملات، تقدیر از رشادت‌های بی‌نظیر امیرالمؤمنین(ع) بود که در جنگ‌های دوره پیامبر اسلام(ص) همواره در نوک حمله بوده و بیشترین تلاش را می‌نمود. ایشان در نبردهای مختلف در برابر کفار و مشرکانی که کمر به نابودی اسلام نوپا بسته بودند، با تمام توان دفاع کرد؛ لذا این نوع از سپاس‌گزاری و تحسین از امام علی(ع) را نباید بدان معنا گرفت که امامان دیگر و نیز تمام پیامبران دارای ویژگی جوان‌مردی نبودند!

هر فردی که به اصول زبان و سخنوری آشنا ‌باشد، می‌داند که گاه در مواردی و در یک موقعیت زمانی و مکانی خاص، یک ویژگی از فردی خاص به صورت برجسته اعلام می‌شود بدون آن‌که نشانگر آن باشد که هیچ فردی در طول تاریخ از این ویژگی برخوردار نبوده است. به عنوان نمونه، هر امامی به لحاظ شرایط و موقعیت خاص زمان خود به یک ویژگی معروف شناخته می‌شود.

امام ششم(ع) به صادق، امام هفتم(ع) به کاظم، امام نهم(ع) به جواد و ... مشهورند، با آن‌که تمام ائمه(ع) راستگو، باتحمل، سخاوتمند و ... بودند.

بله! در سخت‌ترین صحنه‌های نبرد احد، هیچ‌فرد دیگری مانند امام علی(ع) جوان‌مردانه با شمشیر ذوالفقار در حال نبرد نبود.

[1]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 2، ص 514، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.