جستجوی پیشرفته
بازدید
1624
آخرین بروزرسانی: 1402/09/06
خلاصه پرسش
آیا غیر از قرآن، مستند دیگری برای ماجرای اصحاب فیل وجود دارد؟ آیا میان این ماجرا و حمله ایرانیان به یمن، ارتباطی است؟
پرسش
سلام؛ داستان اصحاب فیل به جز قرآن توسط چه کسی نقل شده است؟ آیا از نظر سند صحیح است؛ چون یمن در سال 570 توسط ایران فتح شد و اگر ابرهه در این سال مرده باشد پسران او چگونه آن‌گونه که نقل شده فرمانروایی کرده‌اند؟(در مورد صحت داستان شک ندارم. مشکل من با سال وقوع این حادثه است).
پاسخ اجمالی

داستان اصحاب فیل در تعداد زیادی از منابع تاریخی کهن عرب و گزارش‌های اسلامی آمده است.[1] این داستان از مشهورترین داستان‌هایی است که قرآن کریم آن‌را بیان کرده و شعرا نیز در مورد آن اشعاری سروده‌اند، و هیچ‌کس(چه مشرک و چه مؤمن) تردیدی در رخ‌دادن آن نکرده‌اند؛ از این‌رو، این ماجرا را می‌توان از جمله رخ‌دادهای انکارناپذیر به شمار آورد.[2]  

اما نکته مهم این است که اولا: قرآن معتبرترین منبع است که اعتبار منابع دیگر با او سنجیده می‌شود. ثانیا: شواهدی وجود دارد که صحت این داستان را تأیید می‌کند.

این داستان در سوره فیل که از نخستین سوره‌هاى مکى است نقل شده است؛ اما جدا از اعتبار قطعی این کتاب مقدس برای مسلمانان، نکته‌ها و شواهدی در این گزارش قرآنی وجود دارد که غیر مسلمانان نیز نمی‌توانند آن‌را انکار کنند:

  1. قرآن کریم این داستان را با عبارت «أَ لَمْ تَرَ»؛ (آیا ندیدی) آغاز می‌کند که نشانه‌‌ی معروف و مشهور بودن آن نزد مردم مکه و دلیل بر مشاهده‌ی این حادثه توسط برخی از مردم مکه است. این رخ‌داد به گونه‌‌ای معلوم و معروف بود که گویا پیامبر(ص) آن‌را دیده بود، با این‌‌که این حادثه مقارن با ولادت آن‌حضرت اتفاق افتاده بود، و پیامبر(ص) آن‌را ندیده بود.[3]
  2. انکارنکردن این رخ‌داد از سوی قریش و مشرکان مکه، و عدم اعتراض آنان و به بیان برخی از مورخان: «اگر داستان فیل نزد کفار مکه واضح و روشن نبود، آنان با دشمنی و کینه‌ای که نسبت قرآن و پیامبر(ص) داشتند، به شدت آن‌را تکذیب می‌کردند و علیه آن استدلال می‌کردند».[4]
  3. انکارنکردن یمنی‌هاى ساکن یمن و حجاز که در زمان نزول قرآن بودند.
  4. همچنین گزارشی وجود ندارد که اهالى حبشه که به صورت غلام و کارگر در مکه زندگى می‌کردند، این داستان را غیر واقعی اعلام نمایند.[5]

در مورد زمان وقوع این حادثه، هر چند ممکن است بین مورخان اختلافات جزئی وجود داشته باشد، ولی بیشتر مورخان، تاریخ وقوع آن‌را سال 570 میلادی، مقارن با سال ولادت پیامبر اکرم(ص) تعیین کرده‌‌اند. و برخی نیز بر این باورند که 23 سال قبل از آن، یعنی سال 547 این حادثه رخ داده است.[6]

جانشینی فرزندان ابرهه پس از کشته پدر، و نیز یاری‌خواستن سیف بن ذی‌یزن از شاه ساسانی و حمله ایرانیان به یمن و تصرف آن‌جا نیز ممکن است با ماجرای اصحاب فیل مرتبط باشد؛ زیرا گزارش شده است که فرزندان ابرهه حبشی بعد از مرگ او در یمن به قدرت رسیدند؛ اما حکومت آنان بسیار کوتاه بوده و سیف بن ذی‌یزن یمنی - که ابرهه، پدرش را از قدرت برداشته و به اجبار با مادرش ازدواج کرده بود - با استفاده از خلأ و ضعف قدرت و با کمک شاهان ساسانی، خاندان ابرهه را شکست داد و قدرت را در یمن به دست گرفت.

بر اساس برخی گزارش‌ها پیروزی ایرانیان در یمن در سال 575 میلادی رخ داد که اگر این گزارش را بپذیریم، و نیز بپذیریم که تولد پیامبر اسلام(ص) و ماجرای اصحاب فیل در سال 570 بوده، نتیجه آن خواهد شد که فرزندان ابرهه پنج سال حکومت کردند و پیامبر(ص) پنج ساله بود که یمن به دست ایرانیان فتح شد.

به هر حال، تمام این رخ‌دادها تقریبا همزمان بوده؛ اما ممکن است با توجه به ثبت‌نشدن دقیق تاریخ‌ها، تفاوت زمانی میان آنها اندکی کاهش و یا افزایش یابد.


[1]. ر. ک: پرتال جامع علوم انسانی؛ «اصحاب فیل معجزه بت‌ها یا صاحب کعبه»، 25063؛ بیهقی، ابو بکر احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق، قلعجی، عبد المعطی، ج 1، ص 122، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1405ق.

[2]. مقریزی، تقی الدین‏، امتاع الاسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‏، تحقیق، نمیسی، محمد عبد الحمید،  ج 4، ص 65، بیروت، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1420ق.

[3]. ر. ک: مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 27، ص 335 و 336، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[4]. إمتاع ‏الأسماع، ج ‏4، ص 63.

[5]. ر. ک: پرتال جامع علوم انسانی.

[6]. همان.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها