درباره‌ی این‌که، ماه رمضان در امت‌های گذشته به همین نام «رمضان» نامیده می‌شده نمی‌توان به طور قطع پاسخ مثبت داد، برخى می‌گویند: «رمضان» نامى است که اسلام بر این ماه گذاشته است و بنابر نظر دیگر (که مشهورتر است)، از زمان جاهلیت بر این نام بوده است.[1] ابن درید می‌گوید: وقتی که خواستند اسامی ماه‌ها را از لغت قدیمی آن انتقال دهند، آن ماه‌ها را به زمان‌هایی نام‌گذاری کردند که آن ماه مخصوص، اتفاقاً در آن زمان واقع شد، برای نمونه، ماه رمضان مصادف شد با گرمای شدید که به همین نام (یعنی رمضان) نامیده شد.[2]

اما با توجه به این‌که اولاً: این انتقال اسامی قبل از اسلام بوده است و ثانیاً: مردم عصر جاهلی، حج را در ماه آن انجام می‌دادند[3] و اسم آن‌را می‌دانستند و ثالثاً: ماه‌های حرام را نیز می‌شناختند[4] و رابعاً: قرآن نیز به ماه رمضان اشاره کرده است[5] که به طور معمول باید برای مردم آشنا بوده باشد تا به آن اشاره کند، همه‌ی این قرائن دلالت دارد که ماه رمضان پیش از اسلام نیز به همین نام نامیده می‌شده است.

درباره‌ی روزه در ادیان گذشته، در قاموس کتاب مقدّس می گوید: به طور کلّی در تمام اوقات در میان هر طائفه و هر ملّت و مذهب، در موقع ورود اندوه و زحمت غیر مترقّبه معمول بوده است ... . قوم یهود غالباً در موقعى که فرصت یافته می خواستند اظهار عجز و تواضع در حضور خدا نمایند، روزه مى‏داشتند، تا گناهان خود را اعتراف نموده، به واسطه روزه و توبه، رضاى حضرت اقدس إلاهى را تحصیل نمایند.[6]

از جملۀ «الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» -در آیۀ شریفۀ: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ»؛[7] اى افرادى که ایمان آورده‏اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‏گونه که بر کسانى که قبل از شما بودند نوشته شد تا پرهیزکار شوید- استفاده می شود که امّت هاى گذشته داراى آئین و دین بوده اند. البته‏ نه همه آنها، و قرآن کریم معین نکرده که این امّت ها کدام هستند، چیزى که هست از ظاهر جمله: «کَما کُتِبَ ... » بر مى‏آید که امّت هاى نامبرده اهل ملّت و دین بوده‏اند که روزه داشته‏اند، و از تورات و انجیل موجود در دست یهود و نصارا هیچ دلیلى که دلالت کند بر وجوب روزه بر این دو ملت دیده نمى‏شود، تنها در این دو کتاب فرازهایى است که روزه را مدح مى‏کند، و آن را عظیم مى‏شمارد. اما خود یهود و نصارا را مى‏بینیم که تا عصر حاضر در سال چند روز به اشکالى مختلف روزه مى‏گیرند، یا از خوردن گوشت و یا از شیر و یا از مطلق خوردن و نوشیدن خوددارى مى‏کنند.

بر اساس روایات نیز، روزه‌ی ماه رمضان بر امت‌های گذشته واجب نبوده و فقط انبیاء آنان در ماه رمضان روزه می‌گرفته‌اند. حفص از حضرت امام صادق(ع) روایت نموده که آن‌حضرت فرمود: «آفریدگار روزه‌ی ماه رمضان را بر امت‌هاى گذشته واجب ننموده بود». راوى عرضه داشت پس مفاد آیه‌ی شریفه‌ی «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» چیست؟ حضرت فرمود: «روزه‌ی ماه مبارک رمضان فقط بر پیامبران واجب بوده و تنها امت اسلام است که بر همه‌ی پیروان توحید برترى یافته و در انجام این فریضه با پیامبران دیگر در یک تراز قرار گرفته است».[8]

همچنین در قرآن کریم داستان روزه زکریا و قصه روزه مریم از سخن گفتن آمده است. و در غیر قرآن مسئله روزه از اقوام بى دین نیز نقل شده است، همچنان که از مصریان قدیم و یونانیان و رومیان قدیم و حتى وثنى‏هاى هندى تا به امروز نقل شده است که هر یک براى خود روزه‏اى داشته و دارند، بلکه مى‏توان گفت عبادت و وسیله تقرب بودن روزه از امورى است که فطرت آدمى به آن حکم مى‏کند.[9]