1. «أعطی» و «إعطاء» از ریشۀ «عَطو»، به معنای دادن چیزی به دیگری،[1] گرفتن و به یکدیگر بخشیدن،[2] است. عطاء هر چند مخصوص به بخشش و احسان است، ولى در قرآن هم در بذل(بخشش) و هم در مطلق دادن چیزى به کار رفته است.[3] مانند:

«حَتَّى یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ»[4] که در مطلق دادن و گرفتن چیزی است و معنا و مفهومِ بذل و بخشش در آن لحاظ نشده است؛[5] امّا در آیاتی؛ مانند: «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ».[6] و «إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ»،[7] به معنای بذل و بخشش از سوی خداوند است.

2. «أتی» و «إتیان» به معنای آمدن به آسانی است؛[8] امّا اگر این کلمه به صورت «آتی» (آتا) و «إیتاء» بیاید، به معنای دادن و عطا کردن است، و «آتیته»، یعنی «أعطیته»؛[9] مانند آیۀ شریفۀ «وَ آتَى الْمالَ عَلى‏ حُبِّه... وَ آتَى الزَّکاةَ».[10]
3. بنابراین، دو کلمۀ «أعطی» و «آتی»، از جهت معنایی با هم مترادف‌اند، ولی «أتی» با «أعطی» و «إعطاء» تفاوت معنایی دارد.

[1]. بستانى، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدى عربی - فارسی، ص 97، تهران، اسلامی، چاپ دوم، 1375ش.

[2]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن (المفردات فی غریب القرآن)، ص 572، بیروت، دمشق، دار القلم، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق؛ فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج 2، ص 417، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1414ق.

[3]. قرشى بنایى، على اکبر، قاموس قرآن، ج 5، ص 17، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ ششم، 1412ق.

[4]. توبه، 29.  

[5]. ر. ک: حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 7، ص 515، تهران، کتابفروشى لطفى، چاپ اول، 1404ق؛ طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج 2، ص 49، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1377ش؛ قاموس قرآن، ج 5، ص 17.

[6]. صاد، 39.

[7]. کوثر، 1.

[8]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 14، ص 13، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق؛ مفردات الفاظ القرآن، ص 60.

[9]. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 1، ص 18، تهران، کتابفروشى مرتضوى، چاپ سوم، 1375ش؛ صاحب بن عباد، کافى الکفاة، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، ج 9، ص 487، بیروت، عالم الکتاب، چاپ اول، 1414ق؛ حمیرى، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، محقق، مصحح، العمرى، حسین بن عبد الله، الاریانى، مطهر بن على، یوسف محمد عبد الله، ج 1، ص 169،‌ بیروت، دار الفکر المعاصر، چاپ اول، 1420ق.

[10]. بقره، 177؛ قاموس قرآن، ج 1، ص 21.