جستجوی پیشرفته
بازدید
34634
آخرین بروزرسانی: 1391/08/21
خلاصه پرسش
سفارش معصومان ما دربارۀ تدبیر و برنامه ریزی چیست؟
پرسش
سفارش معصومان ما دربارۀ تدبیر و برنامه ریزی چیست؟ لطفاً چند روایت بیان فرمایید.
پاسخ اجمالی

تدبیر در لغت به دور اندیشی معنا شده است و در این رابطه روایات متعدّدی وجود دارد مثلاً پیامبر اسلام(ع) فرموده اند هیچ عقلی مانند تدبیر نیست، و در رابطه با برنامه ریزی هم می توان به کلام معروف امام علی(ع) اشاره کرد که ایشان در اواخر عمر شریفشان توصیه به تقوای الاهی و رعایت نظم در امور زندگی فرمودند، روایت های دیگری نیز دربارۀ نظم و برنامه ریزی از امامان معصوم وارد شده که دربارۀ بخش خاصّی از زندگی صحبت می کند، مانند تأکید برای برنامه ریزی در امور اقتصادی، که به «تقدیر المعیشة» از آن یاد کرده اند، و یا سفارش به تقسیم کردن ساعات شبانه روز به سه قسمت برای کار، عبادت و استراحت.

پاسخ تفصیلی

تدبیر و برنامه ریزی در امور زندگی، از مواردی است که عقل آن را لازم می داند و ائمۀ اطهار(ع) نیز سفارشاتی به این امر فرموده اند که به اختصار به ذکر مواردی از آن اکتفا می شود.

در رابطه با تدبیر، به معنای دور اندیشی و نظر به عاقبت امر داشتن.[1]

1. پیامبر بزرگوار اسلام(ص) می فرماید: هیچ عقلی همانند تدبیر نیست؛[2] با اندک تأمّلی می توان اوج عظمت تدبیر را در این کلام به وضوح دید.

2. شخصی به خدمت امام صادق(ع) آمد و خود را همچون فردی دلسوز دیده و ایشان را نصیحت کردند به اینکه چرا شما اموال خود را در مکان های مختلف سرمایه گذاری کرده اید!؟ در صورتی که اگر اموال شما در یک جا جمع بود، از نظر اقتصادی به نفع شما بود؛ چرا که نگهداری آن آسان تر و با هزینۀ کمتر انجام می شد، ولی امام صادق(ع) در مقابل، نظر او را رد کرده و فرمودند: من اموالم را پراکنده و در مکان های مختلف قرار دادم تا اگر آسیبی به یکی رسید، دیگری از آسیب در امان بماند.[3]

موارد دیگری که در امر تدبیر می توان به آنها اشاره نمود روایاتی است که در آنها با الفاظی همچون «الاقتصاد» و یا «تقدیر المعیشة» به دور اندیش بودن فرد مسلمان اشاره شده است؛ مانند این که امام باقر(ع) فرمودند: تمام کمال در ... اندازه نگهداشتن در خرج کرد زندگی است.[4]

امّا در رابطه با برنامه ریزی در امور زندگی می توان به این روایات اشاره کرد.

1. امام علی(ع) در اواخر عمر شریفشان در وصیّت به فرزندان خود فرمودند: شما دو پسرم را و تمام فرزندانم و اهلم و کسانی که این وصیّت نامه به آنها میرسد را، به رعایت تقوای الهی و نظم در امور زندگی وصیّت می کنم.[5]

با قرار گرفتن نظم در این روایت بعد از تقوای الاهی، می توان به اهمیت این امر در زندگی پی برد.

2. آن حضرت در روایت دیگری در این راستا می فرماید: مؤمن باید شبانه روز خود را به سه قسم تقسیم کند، زمانی برای نیایش و عبادت پروردگار، و زمانی برای تأمین هزینۀ زندگی و زمانی برای واداشتن نفس به لذّت هایی که حلال و مایۀ زیبایی است.[6]

 

[1]. حسینی زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج 6، ص 357، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، 1414 ق.

[2]. حر عاملی، محمد، وسائل الشیعة، ج 12، ص 39، مؤسسة ال البیت علیهم السلام،قم، چاپ اول، 1409 ق.

[3]. همان، ج 17، ص 69.

[4] کلینی، کافی، ج 1، ص 32، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.

[5]. شریف الرضی، محمد، نهج البلاغة(للصبحی صالح)، ص 421، هجرت، قم، چاپ اول، 1414 ق.

[6]. همان، ص 545، حکمت 390.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • اعتقادات فرقه قرامطه چه بود؟
    6006 فرقه های منشعب از شیعه 1397/10/03
    یکی از فرقه‌هایی[1] که بعد از شهادت امام صادق(ع) به وجود آمد، فرقه اسماعیلیه بود که در ادامه، فرقه «قرامطه» را به عنوان یکی از جریانات قوی در داخل مکتب اسماعیلیه مشاهده می‌کنیم.[2] این فرقه پیرو شخصی به نام «قرمطویه»،
  • آیا هیچ‌گاه امامان معصوم(ع) به صورت همزمان، بیش از یک همسر دائم عقدی داشتند؟
    6121 14 معصوم 1397/10/20
    گزارش‌هایی وجود دارد که برخی از امامان(ع) به صورت هم‌زمان، چند همسر دائم داشتند؛ مانند امام علی(ع) که هنگام شهادت، همسرانش دائم و عقدی‌شان این چهار نفر بودند: امامه دختر ابو العاص، امّ البنین، اسماء بنت عمیس و لیلى بنت مسعود.[1]
  • نویسنده متن پیمان حدیبیه چه کسی بود؟
    13120 گوناگون 1393/04/26
    پیامبر خدا(ص) در سال ششم هجرت به قصد انجام عمره، عازم مکه شد و تا حُدیبیّه آمد. وقتی قریش از حرکت پیامبر(ص) آگاه شدند، از مکه بیرون آمدند. به رسول خدا خبر رسید که قریش، در صدد جلوگیری از ورود ایشان به مکه هستند. قریش و پیامب، هر ...
  • مراد از «اصول اربع‌مائه» در دانش حدیث و کتاب‌شناسی چیست؟
    4240 General Terms 1398/01/19
    «اصول اربع‌مائه»، چهارصد مجموعه حدیثى آغازین مؤلفان شیعی است. «اصول» جمع «اصل» است که در اصطلاح علم حدیث به معناى هر یک از کتاب‌ها و یا مجموعه‌‏هایی است که راویان سده‏‌هاى نخستین مستقیماً بعد از شنیدن روایات‌، آنها را می‌نگاشتند. این ...
  • در منابع دینی چه چیزهایی به عنوان مصداق «ذکر» بیان شده است؟
    3855 تفسیر 1399/04/24
    واژه‌ی «ذکر» با مشتقات آن در قرآن کریم فراوان مورد استفاده قرار گرفته است که معنای اولیه و اصلی آن همان به یادداشتن و یادآوری است،[1] اما در روایات و تفاسیر موجود ذیل آیات قرآن، گاه مصداق‌هایی نیز برای آن ذکر شده است:
  • وقتی که یزید لشکریانش را به آتش زدن کعبه دستور داد اگر انجام شد چرا عذاب بر آنان نازل نشد؟
    38151 ثواب و عقاب 1389/11/09
    در زمان کوتاه حکومت یزید سه جرم کریه و زشتی انجام شد که اوّلش کشتن امام حسین (ع) است، دوم واقعه حرّه، سومش هم به آتش کشاندن کعبه. زمانی که به تاریخ این ستمکاران نگاه می کنیم می بینیم که در دنیا نیز عذاب الاهی بر آنان نازل شد، اما ...
  • آیا این استدلال که می‌گویند من مامورم و معذور حرف درستی است؟!
    12038 رعایت مقررات و قوانین 1394/02/30
    اگر ماموریتی بر اساس قانون اسلام و شرع مقدّس باشد، آن مامور با توجه بر این‌که برای ماموریتش حجت شرعی دارد، معذور خواهد بود. امّا اگر ماموریتی غیر شرعی و بر خلاف مقرّرات و احکام اسلام باشد، این مامور معذور نخواهد بود؛ بر این اساس، هر ماموری معذور نخواهد ...
  • بین وصیت و تقسیم ارث در ادا کردن آن کدام مقدّم است؟
    26650 ارث 1389/08/17
    بر اساس آیات قرآن و روایات وارده پیش از تقسیم ارث نخست باید بدهی های میت پرداخته شود و به وصیت و سفارشش عمل شود سپس به تقسیم ارث پرداخته شود. دست کم در چهار جای قران به این مسئله تصریح شده است. ...
  • معنای دقیق «برکت» چیست و از منظر دنیایی و مادی چه مکانیزمی دارد؟
    29998 بیشتر بدانید 1394/11/21
    به نظر می‌رسد برکت مراحل یا اقسامی دارد که بخشی از آن ساده و قابل فهم بوده، امّا بخشی دیگر – دست کم با ابزار و نگاه‌های مادی - قابل درک و فهم نیست. 1. آنچه قابل درک است، نمونه‌های فراوانی دارد مانند آنچه ما در زندگی روزمره ...
  • اگر در حین نماز شک کنیم که مسح پا کشیده ایم یا نه به شک اعتنا کنیم یا نه؟
    22555 شکیاتِ وضو 1392/10/19
    به این نوع شکها که بعد از گذشت عمل، خطور می‌کند، اعتنا نمى‌شود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): به شک بعد از محل اعتنا نمى‌شود. حضرت آیت الله العظمی سیستانی ...

پربازدیدترین ها