جستجوی پیشرفته
بازدید
26784
آخرین بروزرسانی: 1391/03/18
خلاصه پرسش
در روایتی امام صادق (ع) شخص طاووس یمانی را به خاطر نامش مؤاخذه می‏ کنند؟ علت این عمل چیست؟ و آیا این روایت با توجّه به سایر روایات که فال بد را نفی می ‏کنند، قابل قبول است؟
پرسش
«طاووس یمانى به حضور امام صادق (ع) آمد، امام (ع) فرمود: تو طاووس هستى؟ عرض کرد: بلى. امام (ع) فرمود: طاووس پرنده بد یمنى است، بر در خانه هیچ قومى فرود نیامده مگر این که اعلام کوچ بر آنها داده است‏»؛ چرا امام شخص طاووس را به خاطر نامش مؤاخذه می‏ کنند؟ آیا اصلاً این روایت با توجّه به سایر روایاتی که فال بد را نفی می‏ کنند، قابل قبول است؟
پاسخ اجمالی

در روایات از طاووس به عنوان یکی از «شگفت انگیزترین پرندگان در آفرینش،»[1] نام برده شده و در توصیفش آمده است: خداوند «آن را در استوارترین شکل موزون بیافرید، و رنگ‏هاى پر و بالش را به نیکوترین رنگ‏ها بیاراست».[2] علاوه بر این از امام زمان (ع) نیز تعبیر طاووس اهل بهشت شده است.[3] این تمجیدها، نشان می دهد که روایت مورد سؤال (که در ظاهر، بدیمنی طاووس را بیان کرده) در مقام بدیمنی طاووس نیست، بلکه قصد دیگری وجود داشته است. همچنین این روایت تنها روایتی است که در بد یمنی طاووس در میان احادیث وجود دارد.

اما اصل روایت این گونه است که روزی طاووس بن کیسان یمانى به حضور امام صادق (ع) آمد و «امام (ع) به ایشان فرمودند: تو طاووس هستى؟ عرض کرد: بلى. امام (ع) فرمود: طاووس پرنده بد یمنى است، بر در خانه هیچ قومى فرود نیامده مگر این که اعلام کوچ بر آنها داده است، تو را به خدا اى طاووس، آیا کسى را پوزش پذیرتر از خدا سراغ دارى؟ عرض کرد: نه. فرمود: تو را به خدا آیا مى ‏دانى که هیچ کس راست گوتر از انسانی نیست که بگوید ناتوانم و ناتوان هم باشد. عرض کرد: نه. فرمود: پس چرا نپذیرفته ‏اى از آن کسى که پوزش پذیرتر از او نیست، و از کسى که راست گوتر از او کسى نیست. راوى ‏گوید: این جا بود که طاووس گرد و خاک لباس هایش را تکان داد و گفت: بین من و خدا دشمنى وجود ندارد».[4]

در مورد سند این روایت باید گفت؛ تنها کتاب ورام این حدیث را با این الفاظ نقل کرده و هیچ سندی نیز برای این حدیث نیاورده است و برخی از منابع حدیثی دیگر نیز این حدیث را از او نقل کرده اند.[5] بنابر این، این حدیث دارای سند مورد پذیرش نیست و نمی توان به آن استناد کرد.

احتمالی نیز در متن روایت وجود دارد که امام در مقام مذمت شخص طاووس یمانی بوده است. علامه مجلسی در این موضوع گفته اند: طاووس یمانی قائل به جبر و نفی استطاعت بوده است و امام در رد او بر آمده[6] بدین ترتیب که امام خواسته باشد با جملاتی که شاید مورد پذیرش عرف آن زمان بوده و به نوعی این باور، ناظر به جبری بوده که طاووس، معتقد به آن بوده، ذهن ناخودآگاه این فرد را بیدار کرده و موجب برگشت او شود. بنابر این، احتمال دارد امام به جهت راهنمایی شخص طاووس یمانی و آگاه کردن او برای بازگشت به حقیقت، این گفتار را درباره طاووس بیان داشته و قصد پذیرش این باور عمومی که طاووس حیوان بدیمنی است را نداشته باشد.

گفتنی است؛ مضمون این روایت در کتاب متأخر دیگری ذکر شده[7] منتها در آن، فال بد زدن به لفظ طاووس دیگر وجود ندارد و تنها مابقی روایت در آن آمده است.

 

[1]. نهج البلاغه، ص 237.

[2]. همان.

[3]. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، بهجة النظر فی إثبات الوصایة و الإمامة للأئمة الإثنی عشر، ص 165، بنیاد پژوهش‏هاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، 1427 ق.

[4]. ورام بن أبی فراس، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر معروف به مجموعة ورّام، ج 1، ص 15، مکتبه فقیه، قم، 1410 ق.

[5]. مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، ج 47، ص 358، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت،  1403 ق‏.

[6]. همان، ص 359.

[7]. أعلام الدین فی صفات المؤمنین، ص 318- 317.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا نفس و روح مبتلا به خواب یا مرگ مى‏شود؟
    19017 روح و نفس 1387/02/01
    از مسائلی که از گذشته تا به امروز برای انسان محل بحث و نزاع بود، مسئله روح و حقیقت آن است. آیا حقیقت انسان همین جسم مادی و ظاهری است؟ یا ورای آن چیز دیگری وجود دارد که خواص این جسم ظاهری را ندارد و جنبۀ قدسی دارد. ...
  • آیا پیامبر اسلام(ص) جهاد ابتدایی هم انجام دادند؟
    10858 جهاد 1395/04/09
    مسئله جهاد و نبردهای پیامبر اسلام(ص) در مقابل دشمنان اسلام، از مباحث بسیار مهم تاریخی و کلامی جامعه اسلامی است. در پاسخ به این‌ پرسش که آیا پیامبر اسلام جهاد ابتدایی داشته و یا تمام جنگ‌های میان اسلام و کفار و مشرکان جهاد تدافعی بوده، باید گفت که ...
  • مراد از «صحف الله» چیست؟ آیا فقط پنج پیامبر دارای صحف هستند یا خیر؟
    39586 حدیث 1393/07/20
    خداوند در قرآن چهار کتاب آسمانی به نام‌های قرآن(کتاب مسلمانان)، تورات(کتاب یهودیان)، انجیل(کتاب مسیحیان) و زبور(کتاب حضرت داود) نام می‌برد و در جایی دیگر، اشاره می‌کند که صحیفه‌هایی نیز بر حضرت ابراهیم و موسی(ع) نازل شده است. در روایات نیز به برخی از پیامبران دیگر و نزول کتاب ...
  • معنای «حضانت» چیست؟
    5342 حضانت 1396/11/25
    در بررسی لغوی، «حضانت» از ریشه «حضن» گرفته می‌شود، «حِضن» در لغت به «فاصله زیر بغل تا پهلو» گفته می‌شود و «احتضانک الشیء» به معنای چیزی را حمل کردن و یا در بغل گرفتن است، چنان‌که زن فرزندش را در بغل می‌گیرد و با یک سمت خود به ...
  • معنای «واویلا» و «واویلتا» که در عزاداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد چیست؟
    12632 لغت شناسی 1395/08/02
    «واویلا»؛ صوت مرکب است و از قطعات (وا + ویل + ا) تشکیل شده است. این کلمه، کلمه افسوسی است برگرفته از زبان عربی که در نوحه و ماتم استعمال می‌کنند. لفظ «وا» حرف ندبه است و ندبه به معنای نوحه ماتم و «ویل» به معنای افسوس و ...
  • آیا حدیثی در مورد منفعت موسیقی موجود هست؟
    49196 Laws and Jurisprudence 1388/08/10
    ارباب لغت در تعریف موسیقی گفته اند: موسیقی مأخوذ ازMoosikaیونانی یاMusicaلاتینی است و ریشه آنMosaیاMisseمی باشد که نام یکی از«نه رب النوع»اساطیری یونان وحامی هنرهای زیبا است. در رسائل اخوان الصفا موسیقی به معنای غناء و موسیقار معادل مغنّی ...
  • تعطیل کردن کلاسهای درس، بدون دلیل منطقی، توسط اساتید و متصدیان دانشگاه چه حکمی دارد؟
    5655 رعایت مقررات و قوانین 1396/06/02
    تعطیل کردن موقت برخی کلاسها توسط نهادهای مسئول می‌تواند حسب مصالح و تحت شرایطی آزاد باشد و اساتید نیز در صورتی که امکان جبرانی وجود داشته و نیز بر خلاف قانون دانشگاه نباشد می‌توانند به چنین کاری اقدام نمایند. اما اگر این تعطیلی‌ها خارج از ضوابط و مقررات ...
  • چطور می‌شود که در قرآن تحریفی رخ نداده باشد در حالی که با عوض کردن مصوت‌ها در زبان عربی معنای جمله عوض می‌شود؟
    20770 علوم قرآنی 1387/09/10
    معانی گوناگونی برای تحریف گفته شده است. علمای اسلام بر عدم وقوع تحریف به نقیصه و زیاده آن در قرآن اتفاق نظر دارند. به این معنا که نه چیزی از قرآن کاسته شده و نه چیزی از خارج به آن اضافه شده که در قرآن اصلی نبوده ...
  • سرقت از حرز شکسته شده، چه حکمی دارد؟
    13133 Laws and Jurisprudence 1388/02/10
    از شرایط قطع ید برای سارق این امور است: 1. بلوغ، 2. عقل، 3. اختیار 4. عدم اضطرار، 5. سارق، هتک حرز کند چه تنها و چه مشترک. 6. کالا را از حرز خارج کند. 7. سارق پدر صاحب مال نباشد. 8. در خفا هتک حرز و سرقت ...

پربازدیدترین ها