جستجوی پیشرفته
بازدید
8789
آخرین بروزرسانی: 1387/01/10
خلاصه پرسش
آیا به هر کتاب فقهی که توسط ناشران ایرانی چاپ می شود،می توان اعتماد کرد؟
پرسش
آیا به هر کتاب فقهی که توسط ناشران ایرانی چاپ می شود،می توان اعتماد کرد؟
پاسخ اجمالی

همانگونه که اشخاص موجود در جامعه دارای مراتب علمی متفاوت می باشند و سخنان آنها نیز به همین اعتبار ارزیابی می گردد، کتابهایی که در بازار وجود دارند نیز یکسان نبوده و نمی توان تمام آنها را مفید و قابل استفاده دانست. معیارهایی که ارزش یک کتاب با آنها سنجیده می شود متفاوتند که مؤلف هر کتابی یکی از عوامل مهم اعتبار آن کتاب می باشد بدین ترتیب که هرچه مؤلف کتاب از دانش بیشتری برخوردار باشد، کتاب او نیز معتبرتر خواهد بود. همچنین این که مؤلف تا چه حدی در کتاب خود بی طرفی را رعایت نموده و از پیش داوری در موضوع مورد بحث خودداری نموده و نیز از همه مهم تر این که تا چه اندازه، مطالب موجود در کتاب خود را مستند بیان نموده است و به چه منابعی ارجاع داده است، همه معیارهایی برای ارزش گذاری یک کتاب به شمار می آید. سزاوار است با توجه به ارزش فرصتی که برای مطالعه می گذارید، قبل از مطالعه هر کتاب ابتدا در زمینه اعتبار آن با افراد خبره مشورت نمایید.

پاسخ تفصیلی

کتابها با شاخصه های مختلفی ارزیابی می گردند و حتی کتابهای معتبر نیز مطالب خود را با استناد بیان می نمایند تا امکان تحقیق بیشتر برای شخص مطالعه کننده وجود داشته باشد و این موضوع اختصاصی به کتابهای فقهی یا غیر فقهی و نیز ناشران ایرانی یا خارجی ندارد، در قرآن کریم آیات مختلفی وجود دارد که از انسانها می خواهد در صورت عدم آگاهی از برخی مطالب، آنها را از صاحبان دانش فرا گیرند[1] .

همانگونه که اشخاص موجود در جامعه دارای مراتب علمی متفاوت می باشند و سخنان آنها نیز به همین اعتبار ارزیابی می گردد، کتابهایی که در بازار وجود دارند نیز یکسان نبوده و نمی توان تمام آنها را مفید و قابل استفاده دانست . معیارهایی که ارزش یک کتاب با آنها سنجیده می شود متفاوتند که مؤلف هر کتابی یکی از عوامل مهم اعتبار آن کتاب می باشد بدین ترتیب که هرچه مؤلف کتاب از دانش بیشتری برخوردار باشد، کتاب او نیز معتبرتر خواهد بود. همچنین اینکه مؤلف تا چه حدی در کتاب خود بی طرفی را رعایت نموده و از پیش داوری در موضوع مورد بحث خودداری نموده و نیز از همه مهم تر این که تا چه اندازه، مطالب موجود در کتاب خود را مستند بیان نموده است و به چه منابعی ارجاع داده است، همه معیارهایی برای ارزش گذاری یک کتاب به شمار می آید .

باید توجه داشت که مؤلفین ارزشمندی همانند مشایخ سه گانه (کلینی و صدوق و طوسی ره ) که معتبرترین کتابهای شیعه را تألیف نموده اند نیز در کتابهای خود از آوردن اسناد روایات غفلت ننموده اند. بر این اساس سزاوار نیست که اکنون با وجود پیشرفت دانش و سهولت دسترسی به منابع با استفاده از رایانه ها، مطلبی غیر مستند در کتابها بیان گردد .

اما در مورد پرسش شما باید گفت که هرچند معیارهای ارائه شده در پاسخ، شامل تمام کتابهایی که در زمینه های مختلف دینی (از جمله کتب فقهی) می گردد اما به نظر می رسد که مرادتان از کتابهای فقهی، کتابهای دینی باشد و اصولا کتابهای فقهی خصوصیتی دارند که مطالعه آنها باید با پیش زمینه ها و مقدماتی باشد و درک مطالب و استدلالات موجود در آنها برای همگان (حتی دانش آموختگان علوم دینی در مراحل اولیه ) آسان نیست، اما بدون در نظر گرفتن اینکه کتاب مورد نظرتان فقهی بوده یا کتابی در حد تألیفات دینی که به حد معمول در اختیار مردم قرار می گیرند باشد ، باید به نکاتی توجه داشته باشیم:

1 - اگر مطلبی را در کتابی هر چند غیر معتبر یافتیم، نباید فورا و به دلیل این که کتاب و نویسنده آن از ارزش علمی مناسبی برخوردار نیست آن را انکار نماییم، بلکه اگر آن مطلب را از کتاب معتبری نقل نموده باشد و با مراجعه به کتاب مأخذ دریابیم که این استناد نیز صحیح بوده، می توانیم آن را قبول نماییم و حتی اگر مطلب غیر مستندی در کتابی بیان شد، باید با کمک دانشمندان دینی و با مراجعه به منابع دیگر در مورد آن تحقیق نموده تا صحت و سقم آن برایمان مشخص گردد. ولی سزاوار است با توجه به ارزش فرصتی که برای مطالعه می گذارید، قبل از مطالعه هر کتاب ابتدا در زمینه اعتبار آن با افراد خبره مشورت نمایید .

2 - در مورد روایاتی که احیانا برخی از آنها با طرز تفکر ما سازگاری ندارد نیز نباید عجولانه قضاوت نمود که در این زمینه، خود ائمه معصومین نیز راهنمایی های ارزنده ای ارائه فرمودند، به عنوان مثال یکی از امامان بیان می دارند که: شما احادیث و روایاتی را که برایتان نقل می گردد (فوری و بدون تحقیق) دروغ مپندارید، چون شاید آن روایت از روایات صحیح باشد و شما با این کار خود عملا خداوند را تکذیب نمایید[2] و یا فرموده امام صادق (ع) مبنی بر این که سخنان ما گاهی هفتاد تفسیر دارد[3] (که هر چند در نگاه اول با مبانی اسلامی سازگار نباشد ولی ممکن است یکی از تفاسیر آن موافق با مبانی دینی باشد) و نیز فرموده امام رضا (ع) که در میان احادیث ما، برخی روایات محکم ( و غیر قابل مناقشه ) وجود دارد و در برخی از روایات نیز جای شبهه وجود دارد همانطور که قرآن نیز اینگونه است و شما باید روایات مورد شبهه را با روایات غیر قابل مناقشه تطبیق داده (و حقیقت را استنباط نمایید )[4] . از طرفی نیز این اطمینان وجود دارد که به دلایل مختلفی، روایاتی نقل شده که در واقع امامان ما آن را نفرموده اند که یکی از آنها همانگونه که امام باقر(ع) بیان می فرمایند این است که وجهه ائمه را نزد مردم تخریب نمایند[5] . بر این اساس در مورد هر روایتی نباید عجولانه قضاوت نمود و برای روشن شدن صحت و سقم آن باید یا خود در این زمینه صاحب نظر شد و یا با صاحب نظران به مشورت نشست .

3 - نکته دیگری که قابل توجه می باشد این است که چه بسا مؤلفینی روایت صحیح و غیر قابل خدشه ای را مطرح می نمایند ولی آن را بر طبق پیش فرض ها و اعتقادات خودشان تفسیر می نمایند که در این موارد خود روایت قابل استفاده است ولی نباید به تفسیر انجام شده اعتمادی نمود که مشابه همین قضیه در زمان امام حسن عسکری (ع) و امام زمان (ع) نیز اتفاق افتاده بود و ایشان در پاسخ افرادی که نظرشان را در مورد مؤلفین خاصی خواستار بودند، فرمودند که روایات موجود در کتابهایشان را مورد توجه قرار دهید اما به تفاسیری که خودشان ارائه دادند اعتنایی ننمایید.[6]



[1] - به عنوان نمونه آیة ( فسئلوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون ) سورة نحل ، آیة 43 و سورة انبیاء ، آیة 7.

[2] - مجلسی ، محمد باقر ، بحار الانوار ، ج 2 ، ص 186 . مؤسسه الوفاء ، بیروت ، لبنان ، 1404 ه . ق.

[3] - بحار الانوار ، ج 2 ، ص 184 .

[4] - بحارالانوار ، ج 2 ، ص 185 .

[5] - بحار الانوار ، ج 44 ، ص 68 .

[6] - بحارالانوار ، ج 2 ، صص 252-253 .

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها