در دعاهای قنوت آزادی عملی وجود دارد که طی آن هر دعای مشروعی - چه مأثور و چه غیر مأثور- را می‌توان از خدا خواست.
1. راوی از امام صادق(ع) در مورد مضامین دعای قنوت می‌‌پرسد، حضرت می‌‌فرماید: هر دعایی که بر زبانت جاری شد می‌‌توانی بخوانی من دعای خاصی(را لازم) نمی‌‌دانم.[1]
2. می‌‌توان در قنوت حمد و ثنای الهی گفت و از گناهان استغفار نمود. راوی می‌‌گوید از امام صادق(ع) پرسیدم، آیا دعای خاصی برای قنوت وجود دارد؟ حضرت فرمود: ثنای خداوند را بگو و بر پیامبر درود بفرست و از گناهانت استغفار کن.[2]
3. در روایات کم‌‌‌ترین دعا هنگام قنوت، گفتن پنج تسبیح (سبحان الله) بیان شده است. ابو بصیر می‌‌گوید: از امام صادق(ع) در مورد کم‌‌ترین ذکر قنوت پرسیدم. حضرت فرمود: پنج تسبیح.[3]
4. با این وجود در پاره‌­ای از روایات به دعاهایی در قنوت تأکید شده است که از میان آنها به دو مورد اشاره می‌‌کنیم:
الف. زراره از امام باقر(ع) روایت نمود: در قنوت‌‌های هر روز نماز واجبت غیر از جمعه، بگو: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِوُلْدِی وَ أَهْلِ بَیْتِی وَ إِخْوَانِیَ الْمُؤْمِنِینَ فِیکَ الْیَقِینَ وَ الْعَفْوَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الرَّحْمَةَ وَ الْمَغْفِرَةَ وَ الْعَافِیَةَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ»؛[4] خداوندا از تو مى‏‌خواهم براى خود و پدر و مادرم و فرزندانم و خانواده‌‏ام و برادران ایمانیم که در جهت تو و به خاطر تو با ایشان برادرم براى همه ایشان از تو مسألت می‌کنم که همه را صاحب یقین گردانیده و همه را مورد بخشایش خود قرار دهى و از تقصیرات همه درگذرى و رحمت واسعه خویش را شامل همگى ما سازى و گناهان همه را بیامرزى و در دنیا و آخرت عافیت عطا فرمائى‏.
ب. دعایی که به دعای فرج شهرت دارد که در نماز جمعه، نماز صبح، سایر نمازهای روزانه و نیز برای محتضر وارد شده است.
«لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ سُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ وَ سَلٰامٌ عَلَى الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ یَا اللَّهُ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تُعَجِّلَ فَرَجَهُمْ اللَّهُمَّ مَنْ کَانَ أَصْبَحَ ثِقَتُهُ وَ رَجَاؤُهُ غَیْرَکَ فَأَنْتَ ثِقَتِی وَ رَجَائِی فِی الْأُمُورِ کُلِّهَا یَا أَجْوَدَ مَنْ سُئِلَ وَ یَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ ارْحَمْ ضَعْفِی وَ قِلَّةَ حِیلَتِی وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِالْجَنَّةِ طَوْلًا مِنْکَ وَ فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ وَ عَافِنِی فِی نَفْسِی وَ فِی جَمِیعِ أُمُورِی بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‌«؛[5] نیست خدایى جز خداوند بردبار بزرگوار، نیست خدایى جز خداوند بلند مرتبه بزرگ، پاک و منزه است خداوندى که پروردگار آسمان‌‏هاى هفت‌‏گانه و آنچه در آنها است و پروردگار زمین‌های هفت‌گانه و آن چه در آنها است و پروردگار عرش با کرامت است، درود و سلام بر پیامبران مرسل و حمد و ستایش مخصوص خدایى است که پروردگار جهانیان است. اى خدایی که مانندی برای او نیست و شنوا و دانا است از تو می‌خواهم که درود بفرستی بر محمّد و آلش، شتاب کن در ظهور ایشان؛ خداوندا هر کسى صبح و شام مى‌‏کند در حالى‌که اطمینان یا امیدى غیر تو دارد، پس توئى اطمینان و امید من، اى بخشنده‌‏ترین کسانى که از آنان درخواست مى‌‏گردد، و اى مهربان‌ترین کسانى که از آنان رحمت خواسته مى‌‏شود، به ضعف و تهیدستى و اندکى چاره سازیم رحم آور، و بهشت را به من ارزانى دار، و وجودم را از آتش برهان، و مرا در نفسم و جمیع کارهایم سلامت بدار، به رحمت خودت اى مهربان‌ترین مهربانان. ‌

---