در روایات بسیاری اعلام شده است که از اولین چیزهایی که در روز قیامت از آن سؤال می‌شود، نماز است و قبولی نماز آن قدر ارزش دارد که بعد از آن شاید دیگر اعمال خود به خو‏د پذیرفته شوند:

«إِنَّ أَوَّلَ مَا یُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلَاةُ فَإِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ مَا سِوَاهَا»؛[1] اولین چیزی که در قیامت از انسان سؤال می‌شود نماز است که اگر مورد پذیرش واقع شد بقیه اعمال پذیرفته خواهد شد.

از سوی دیگر، نه تنها بی‌نمازان، بلکه حتی افرادی که نماز می‌خوانند، اما در آن سستی می‌ورزند از دایره شفاعت پیامبر اسلام(ص) خارج‌اند:

«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ لَا یَنَالُ شَفَاعَتِی غَداً مَنْ أَخَّرَ الصَّلَاةَ الْمَفْرُوضَةَ بَعْدَ وَقْتِهَا»؛[2] امام صادق‌(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند به شفاعت ما نمی‌رسد کسی که نماز واجبش را به بعد از وقتش تأخیر بیاندازد.

«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ لَیْسَ مِنِّی مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلَاتِهِ لَا یَرِدُ عَلَیَّ الْحَوْضَ لَا وَ اللَّهِ»؛[3] رسول خدا(ص) فرمود: هرکس نماز خود را کوچک شمارد و نظرش سبک شمردن نماز باشد، از امّت من نیست، و به خدا سوگند هرگز در کنار حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد.‏

با این وجود و با تمام ارزش و وزنه سنگینی که نماز دارد، در مقام نظریه پردازی نمی‌توان گفت؛ اگر فردی تمام اعمالش نیک باشد و تنها نماز نخواند مستحق دوزخ است. اما ما معتقدیم که چنین شخصی یافت نمی‌شود و مصداقی برای آن نمی‌توان یافت؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) فرمود: «لَا یَزَالُ الشَّیْطَانُ ذَعِراً مِنَ الْمُؤْمِنِ مَا حَافَظَ عَلَى الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ فَإِذَا ضَیَّعَهُنَّ تَجَرَّأَ عَلَیْهِ وَ أَوْقَعَهُ فِی الْعَظَائِم»؛[4] شیطان همواره از انسان مؤمن بیمناک است، تا زمانى که نمازهاى پنج‌گانه را حفاظت و مراقبت مى‌‏کند. و هنگامى که حق نمازها را تباه کرد، شیطان نسبت به او جرأت مى‌‏یابد و او را دچار گرفتاری‌هاى بزرگ مى‌‏کند.

لذا با توجه به تصریح این روایت، این تنها یک خیال است که فردی تمام اعمالش خوب باشد و تنها نماز نخواند!

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏3، ص 268، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. ابن بابویه، محمد بن على‏، أمالی، ص 399، تهران، کتابچى، چاپ ششم، 1376ش.

[3]. منسوب به على بن موسى، امام هشتم علیه السلام، الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام، ص 101، مشهد، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، 1406ق.‏

[4]. على بن موسى، امام هشتم علیه السلام، صحیفة الإمام الرضا علیه السلام، محقق، مصحح، نجف، محمد مهدى،‏ ص 42، مشهد، کنگره جهانى امام رضا علیه السلام، چاپ اول، 1406ق.‏