قرآن به عنوان کتاب مقدس دین اسلام، مجموعه‌‌ای از دستورات و تعالیمی است که باید آنها را در کنار هم دید و با هم ارزیابی کرد و در بیشتر موارد، با مراجعه به یک آیه به تنهایی نمی‌توان برداشت درست و مناسبی نسبت به آموزه‌های قرآن داشت.

شیوه‌ی رفتار مسلمانان با افراد غیر مسلمان نیز از موضوعات مهمی است که آیات فراوانی در ارتباط با آن در قرآن وجود دارد که باید با بررسی تمامشان به یک نتیجه‌گیری کلی رسید.

ابتدا باید گفت که خدای متعال به ما دستور می‌دهد تا با همه‌ی مردم خوش‌رفتار باشیم،[1] و به هیچ‌کس ظلم نکنیم، و از سوی دیگری دستور به کشتن مشرکان و کفار می‌دهد. خود قرآن برای حل این ناهمخوانی ظاهری به میدان آمده و با تعیین ملاک برای چگونگی رفتار ما با غیرمسلمانان، اعلام می‌دارد که خدا مانع خوش‌‌رفتاری شما با غیرمسلمانان و کفار نمی‌شود؛ بلکه به شما دستور می‌دهد فقط با کسانی که به دلیل دشمنی با اسلام جنگیده و شما را آزار داده‌اند بجنگید.[2] بنابر این، قتل و کشتار کسانی که به مسلمانان آسیبی نمی‌رسانند و مانع تبلیغ اسلام و گسترش آن نمی‌شوند، مخالف آموزه‌‌های قرآن کریم است؛ از این‌رو، رفتار وحشیانه‌ی داعش و دیگر گروه‌‌های تکفیری با مردم بی‌گناه و بی‌طرف را نمی‌توان به اسلام نسبت دارد؛ و از همین‌رو مورد نقد و انکار مسلمانان از همه طوایف قرار گرفته است، حتی کسانی که در ابتدا از آنها حمایت می‌کردند!

همچنین سنت پیامبر اسلام(ص) - و به عقیده‌ی شیعه، سنت ائمه‌ی معصومین(ع) -  از مهم‌ترین منابع آموزه‌‌های اسلام به شمار می‌رود که برای شناخت تعالیم این دین، نباید نسبت به آن بی‌توجه بود. در سیره تاریخی حکومت اسلامی پیامبر اسلام در مدینه، شاهد زندگی مسالمت‌آمیز مسلمانان با یهودیانی هستیم که قرآن آنان را دشمن بزرگ اسلام معرفی می‌کند. آنها تا زمانی که علیه مسلمانان و پیامبر(ص) توطئه نکرده بودند و مرتکب خیانت نظامی نشده بودند، مورد حمایت مسلمانان قرار داشتند.

بنابر این، اعمال و رفتار داعش و امثال آنها در کشتن غیرمسلمانان و حتی مسلمانان؛ خلاف آموزه‌های قرآن و سیره‌ی پیامبر(ص) و امام علی(ع) بوده و هیچ شباهتی با آنها ندارد.[3]

از طرف دیگر، توصیه به گردن‌زدن دشمنان در قرآن به معنای توصیه به نبرد قهرمانانه و نابود کردن دشمنان است و گردن زدن تنها نمادی از آن‌چیزی است که در آن زمان رایج بوده و معنایش آن نیست که امروزه نیز باید دشمن را با این روش به قتل رساند. ضمن آنکه گردن‌زدن در آن زمان کار وحشیانه‌ای به شمار نمی‌آمد و چیزی مشابه تیر خلاص است که امروزه برای زودتر جان‌دادن دشمن – در جایی که امکان اسارت و درمان او نیست – به او شلیک می‌شود؛ زیرا در آن زمان، راه بهتری برای زودتر جان دادن مجروحین بدحال وجود نداشت.

[1]. «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً»؛ بقره، 83.

[2]. ممتحنه، 8 – 9.

[3]. برای اطلاع بیشتر، ر. ک: رفتار مسالمت آمیز مسلمانان با پیروان ادیان (1619)؛ اسلام و خشونت(73329)؛ کشتن کفار در میدان جنگ(79773)؛ اسلام و اصالت صلح(772)؛ برخورد مسلمانان با مشرکان و کافران(34871)