جستجوی پیشرفته
بازدید
5178
آخرین بروزرسانی: 1398/02/16
خلاصه پرسش
گاه در زندگی با دشواری‌هایی برخورد می‌کنیم که فرصت هرگونه تفکّر را از ما سلب میکند. چگونه می‌توانیم در آن هنگام به یاد خدا بوده و ویژگی دائم الذکر بودن را حفظ کنیم؟
پرسش
این حدیث «کمال در این است که انسان خواسته‌هایش را در مسیر الهی قرار دهد و نیرویش را در جهت رضایت حضرتش صرف کند»، از کیست؟ و چگونه ممکن است انسان در لحظه‌هایی که فرصت برای فکر کردن نیست خواسته‌ها و نیروهایش را با رضای الهی پیش ببرد؟
پاسخ اجمالی
همواره به یاد خدا بودن از ویژگیهای بندگان خوب پروردگار است و در دعاهای فراوانی مشاهده میکنیم که دوام ذکر از خدا خواسته شده و نیز روایات بسیاری توصیه میکند که انسان خواستههای خویش را در جهت رضای الهی قرار داده و نیرو و توان خویش را در آن راه صرف نماید:[1]
1. امام علی(ع) در دعای کمیل به خدا عرض میکنند: «... یَا رَبِّ قَوِّ عَلَى‏ خِدْمَتِکَ‏ جَوَارِحِی‏ وَ اشْدُدْ عَلَى الْعَزِیمَةِ جَوَانِحِی وَ هَبْ لِیَ الْجِدَّ فِی خَشْیَتِکَ وَ الدَّوَامَ فِی الِاتِّصَالِ بِخِدْمَتِک‏...»؛[2] خدایا برای خدمت به خودت، به اعضای بدنم نیرو بده و دلم را براى حرکت به سوی خودت محکم گردان، و جدّیت و تلاشی را به من هدیه کن که در مقابل تو احساس خشیت کرده و پیوسته در خدمتت باشم ... .
2. امام زین العابدین(ع) در ضمن دعایی فرمودند: «پروردگارا ... مرا در مرضات خویش به گونهای به کار گیر که به دلیل ترس از مخلوقات تو، چیزی از امر دینت را ترک ننمایم».[3]
به عبارتی «کمال در این است که انسان خواستههایش را در مسیر الهی قرار دهد و نیرویش را در جهت رضایت حضرتش صرف کند».[4]
اما در خصوص این پرسش که چگونه ممکن است در لحظاتی که فرصت فکر کردن از انسان سلب میشود، خواستهها را با رضای الهی پیش ببریم؛ باید گفت:
1. علم و اشتیاق از مبادی عمل به شمار میروند و اینگونه نیست که بدون فرصت برای فکر کردن و انتخاب و نیز میل و گرایش پیداکردن، عملی را انجام دهیم؛ هرچند ممکن است این فرایند در مدتی بسیار اندک محقق شود. به همین جهت، انسان میتواند برای رضایت دیگران عملی را انجام دهد و قوای خویش را در راستای مرضیات آنها به کار بندد.
2. در مواردی انسان با عنایات الهی، به صورت نیمه خودآگاه آنگونه که رضایت او است عمل مینماید و اینگونه نیست که نیاز به فکر کردن و... باشد. در تبیین روایت «... فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ‏ کُنْتُ‏ سَمْعَهُ‏ الَّذِی‏ یَسْمَعُ‏ بِهِ‏ وَ بَصَرَهُ الَّذِی یُبْصِرُ بِهِ وَ لِسَانَهُ الَّذِی یَنْطِقُ بِه‏ ...»، چنین بیان شده است که عارف هنگامی که از شهوات خالی گردد، محبت حق تعالی بر روح و عقل و مشاعر او تجلی مینماید به گونهای که حق تعالی متصرف در عقل و قلب و قوای او شده و امور او را به آنچه مرضی او است و میپسندد، تدبیر مینماید. در نتیجه انسان به مشیت الهی آنچه را محبوب او است اراده میکند.[5]
به عبارت دیگر، انسان در مواقعی که نیمه هوشیار است، بر اساس روش و رویکرد مستمری که برای او به صورت عادت و ملکه درآمده رفتار میکند. اکنون اگر فردی همواره و در حالت هوشیاری، به یاد خدا و به دنبال رضایت او باشد، در شرایط دشواری که فرصت تفکر ندارد نیز به یاد خدا خواهد بود؛ زیرا یاد خدا با روح او آمیخته شده و بر این اساس نیازی به تمرکز و تفکّر مجدّد ندارد. مانند رانندهای که همواره در مسیر مشخصی رفت و آمد میکند که او بعد از مدتی بدون آنکه نیاز به تمرکز ذهنی داشته باشد، حتی در شرایط بسیار ویژه و دشوار به صورت خودکار مسیر مورد نظر را به صورت صحیح خواهد پیمود.
 

[3]. على بن الحسین(ع) امام چهارم، الصحیفة السجادیة، ص262، قم، دفتر نشر الهادى، اول، 1376ش.
[4]. این عبارت اگرچه سخنی صحیح است، اما آنرا به عنوان حدیث نیافتیم.
[5]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‏10، ص 393- 394، تهران، دار الکتب الإسلامیة، دوم، 1404ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    791871 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    755965 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679154 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658414 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648276 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    599843 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579970 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564683 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564016 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558560 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...