در برخی روایات آمده است ‏که در آغاز نزول حکم روزه، مسلمانان تنها حق داشتند قبل از خواب شبانه غذا بخورند، چنان چه کسى در شب به خواب مى‏رفت و سپس بیدار مى‏شد خوردن و آشامیدن بر او حرام بود، و نیز در آن زمان آمیزش با همسران در روز و شب ماه رمضان مطلقاً تحریم شده بود.

یکى از یاران پیامبر (ص) به نام«مطعم بن جبیر» [1] که مرد ضعیفى بود با این حال روزه مى‏داشت، هنگام افطار وارد خانه شد، همسرش رفت براى افطار او غذا حاضر کند به خاطر خستگى، خواب او را ربود، وقتى بیدار شد گفت: من دیگر حق افطار ندارم، با همان حال شب را خوابید و صبح در حالى که روزه‏دار بود براى حفر خندق (در آستانه جنگ احزاب) در اطراف مدینه حاضر شد، در اثنای تلاش و کوشش به واسطه ضعف و گرسنگى مفرط بیهوش شد، پیامبر بالاى سرش آمد و از مشاهده حال او متأثر گشت. و نیز جمعى از جوانان مسلمان که قدرت کنترل خویشتن را نداشتند شب هاى ماه رمضان با همسران خود آمیزش مى‏نمودند. در این هنگام آیه نازل شد و به مسلمانان اجازه داد که در تمام طول شب مى‏توانند غذا بخورند و با همسران خود آمیزش جنسى داشته باشند. [2]

دلالت آیه شریفه:

آیه شریفه دلالت مى‏کند بر این که قبل از نزول این آیه علاوه بر روزها، در شب های ماه رمضان نیز عمل زناشویى با همسران حرام بود، هرچند آیه ای از قرآن در این زمینه نازل نشده بود، اما با نازل شدن این آیه حرمتش در شب ها نسخ شد. [3]

دلایل تغییر حکم مذکور:

مفسران دلائل متعددی را برای تغییر حکم مباشرت با زنان در شب های ماه مبارک رمضان بیان کرده اند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم:

1. خدای متعال با بیان جواز مباشرت با زنان در شب های ماه مبارک رمضان، در حقیقت حکم اولیه (حرمت) آن را نسخ کرد، [4] البته نسخ در شریعت، نسخ ظاهری است نه واقعی؛ بدین معنا که حکم سابق، بر حسب ظاهر اقتضای تداوم داشته، ولی در واقع و حقیقت امر، حکم سابق از همان نخست محدود به زمان بوده که این محدودیت در آن موقع بیان نشده و با اعلام حکم جدید، پایان حکم قدیم اعلام گردیده است. [5] پس، از ابتدا حکم حرمت آمیزش در شب های ماه مبارک رمضان، دارای محدودیت زمانی بوده و با پایان آن، حکم جدید شروع شد. همان طور که ملاحظه می شود، نسخ نه تنها هیچ منافاتی با علم خدا ندارد که عین علم خدا است؛ زیرا خدای متعال از ازل علم به این داشت که تا چه موقع باید این حکم باشد و بعد از آن یک حکم دیگری بیاید.

2. خدای متعال در آغاز اسلام چنین حکمی را تشریع کرد تا مردم را امتحان و براى پذیرش حکم اصلى آماده سازد؛ زیرا از نظر روانى بسیار مهم است که تکلیف شاقّى براى مردم وضع شود و مردم به زحمت آن را اجرا کنند، ولى بعد در آن تخفیفى داده شود. در این موقع است که اجراى آن تکلیف خیلى راحت‏تر و آسان تر خواهد بود؛ مثل این که به کسى بگویند باید 50 کیلو بار را بردارى و از جایى به جایى انتقال دهى و پس از آن که او خود را آماده این کار نمود، میزان آن بار به 30 کیلو یا 20 کیلو تخفیف داده شود، در این موقع حمل آن بار براى آن شخص خیلى آسان تر خواهد بود، از این که از اول همین میزان به او گفته مى‏شد. [6] بنابراین، این تغییر حکم از روی جهل نبوده، بلکه عین علم و حکمت خداوند است.

در آخر؛ جالب است بدانید که در موارد دیگر و به خاطر مصالحی، از جمله عدم آمادگی مردم برای پذیرش کامل حکم، به صورت کاملاً معکوس عمل شده است. به عنوان نمونه، در ارتباط با شراب، خداوند از ابتدا آن را تحریم ننمود، بلکه در آغاز، اشاره ای به ضررهای آن نموده [7] ، سپس مست بودن در زمان نماز را ممنوع دانسته [8] و در نهایت آن را به صورت کامل حرام کرد. [9]

مطمئن باشید که تغییر حکم تنها به دلیل درخواست مردم نبود و گرنه می بایست آمیزش در ایام عادت ماهانه نیز با درخواست آنان مجاز اعلام می شد، اما خداوند در آن مورد، حکم ممنوعیت چنین آمیزشی را تغییر نداد. [10]

برای اطلاع بیشتر به نمایه های 781 در همین سایت مراجعه فرمایید.