لطفا صبرکنید
بازدید
5198
5198
آخرین بروزرسانی:
1397/02/24
کد سایت
fa79143
کد بایگانی
96576
نمایه
منع از صدقه دادن بیش از اندازه
طبقه بندی موضوعی
حدیث|زکات و صدقات
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا توصیه شده است که افراد باایمان، نصف اموال خود را صدقه بدهند؟
پرسش
آیا حدیثى وجود دارد که بگوید مؤمن نصف دارایى خود را صدقه دهد؟
پاسخ اجمالی
در مورد مقدار مالی که به عنوان صدقه داده می‌شود، و این‌که صدقه چند درصد مجموع اموال انسان باشد، روایاتی وجود دارد:
الف) بر اساس دسته‌ای از روایات؛ امام علی(ع)[1] و امام حسن(ع)[2] تمام و گاهی بخش زیادی از اموال خود را صدقه می‌دادند.[3]
ب) دسته دیگر از روایات؛ صدقه دادن بیش از یک‌سوم را منع می‌کند؛ مانند:
پیامبر خدا(ص) به کسی که قصد داشت تمام اموال خود را در راه خدا وصیت کند، فرمود: «تمام اموال خود را صدقه ندهد». آن شخص پرسید، آیا نصف اموال خودم را وصیت کنم؟ پیامبر(ص) مجدّداً او را از این‌کار منع کردند. آن شخص پرسید، آیا یک‌سوم را وصیت کنم؟ پیامبر این مقدار را تأیید کردند و با این وجود فرمودند: «یک‌سوم هم زیاد است».[4]
در مقام جمع بین این دو دسته روایات، می‌توان گفت؛ صدقه دادن زیاد مشروط به تأمین نیازمندی‌های خانواده و در اولویت قرار دادن آنها است.[5] به عبارت دیگر، انسان می‌تواند در مورد خودش ایثار کند، ولی نباید در مورد افرادی که واجب النفقه او هستند ایثار نماید و بدون رضایتشان آنان را از حداقل نیازهای عرفی خود محروم کند.
البته، از طرف دیگر نباید نیازهای زندگی افراد تحت تکفل خود را به قدری گسترده تعریف کرد که به دنبال آن از انجام هر گونه صدقه و عمل خیری بازماند.
الف) بر اساس دسته‌ای از روایات؛ امام علی(ع)[1] و امام حسن(ع)[2] تمام و گاهی بخش زیادی از اموال خود را صدقه می‌دادند.[3]
ب) دسته دیگر از روایات؛ صدقه دادن بیش از یک‌سوم را منع می‌کند؛ مانند:
پیامبر خدا(ص) به کسی که قصد داشت تمام اموال خود را در راه خدا وصیت کند، فرمود: «تمام اموال خود را صدقه ندهد». آن شخص پرسید، آیا نصف اموال خودم را وصیت کنم؟ پیامبر(ص) مجدّداً او را از این‌کار منع کردند. آن شخص پرسید، آیا یک‌سوم را وصیت کنم؟ پیامبر این مقدار را تأیید کردند و با این وجود فرمودند: «یک‌سوم هم زیاد است».[4]
در مقام جمع بین این دو دسته روایات، می‌توان گفت؛ صدقه دادن زیاد مشروط به تأمین نیازمندی‌های خانواده و در اولویت قرار دادن آنها است.[5] به عبارت دیگر، انسان می‌تواند در مورد خودش ایثار کند، ولی نباید در مورد افرادی که واجب النفقه او هستند ایثار نماید و بدون رضایتشان آنان را از حداقل نیازهای عرفی خود محروم کند.
البته، از طرف دیگر نباید نیازهای زندگی افراد تحت تکفل خود را به قدری گسترده تعریف کرد که به دنبال آن از انجام هر گونه صدقه و عمل خیری بازماند.
[1]. ر. ک: «صدقات امام علی(ع)»، 101541.
[3]. البته محتمل است که مراد از «تمام اموال» در این روایات، تنها تمام پول نقد و مواد غذایی و مواردی از این دست بوده که در اختیار آن‌حضرات بوده، نه آن‌که به عنوان نمونه، خانه خورد را فروخته و خانواده‌شان را آواره بیابان‌ها کرده و پول آن‌را صدقه دهند.
[4]. ابن أبی‌جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ج 2، ص 69، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، 1405ق؛ با اندکی تفاوت در عبارت در: دارمی، عبدالله بن عبدالرحمن، سنن الدارمی، کتاب الوصایا، الوصیة بالثلث، ج 4، ص 2037 - 2038، عربستان سعودی، دار المغنی للنشر والتوزیع، چاپ اول، 1412ق؛ زمخشرى، محمود بن عمر، الفائق فی غریب الحدیث، ج 2، ص 201، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1417ق.
[5]. ر. ک: «مقدار و مورد مصرف صدقه»، 4597.
نظرات
