جستجوی پیشرفته
بازدید
24457
آخرین بروزرسانی: 1399/09/01
خلاصه پرسش
با توجه به این‌که در میان بنی‌امیه افراد خوبی هم بودند؛ چرا در زیارت عاشورا بر تمام بنی‌امیه لعن می‌فرستیم؟!
پرسش
چرا در زیارت عاشورا بر همۀ بنی‌امیه لعن می‌فرستیم و می‌گوییم «لَعَنَ اللَّهُ بَنى اُمَیَّةَ قاطِبَةً»؟ خوبان بنی‌امیه چه گناهی دارند که باید مورد لعن قرار گیرند؟
پاسخ اجمالی

از بدیهیات دین الاهی این است که حق تعالی هیچ فرد، گروه، نژاد و نسلی را به دلیل گناهان دیگران مورد عقوبت دنیوی یا عذاب اخروی قرار نمی‌دهد، مگر این‌که به نحوی در تحقق آن گناه مؤثر یا به آن راضی باشند، و یا از آن نهی نکرده باشند؛ بلکه از نظر قرآن و روایات ملاک در الحاق به گروه یا قبیله‌ای، هماهنگی فکری و عملی با گروه است؛ چنان‌که خداوند پسر نوح را از اهل نوح نمی‌داند و دلیل آن‌را عدم هماهنگی عملی با نوح بیان می‌کند.

بنابراین مراد از بنی‌امیه که مورد لعن قرار گرفتند کسانی هستند که از نظر فکری و عملی هماهنگ با آنان هستند؛ یعنی منظور عاملان قتل سیدالشهداء، مؤثران تاریخی و رضایت دهندگان به آن قتل و منکران امامت و ترک کنندگان امر به معروف و نهی از منکر از بنی‌امیه است، اما نیکان آنان مورد لعن نیستند.

پاسخ تفصیلی

از اصول محکم قرآنی این است که هیچ‌کس به جهت گناه دیگری، مورد ملامت یا عذاب دنیوی و اخروی قرار نمی‌گیرد،[1] مگر این‌که به نحوی در تحقق گناه مؤثر و یا به آن راضی باشد، یا از آن نهی نکرده باشد که در همه‌ی این موارد، عقوبت و عذاب به دلیل همین گناهان است، نه به جهت گناه دیگران.

شتر حضرت صالح(ع) را یک نفر از قوم ثمود پی کرده بود،[2] اما قرآن کریم آن گناه را به همه‌ی آنان نسبت می‌دهد[3] و همه‌ی آنان را مرتکب جرم و مستحق کیفر می‌شمارد؛[4] چرا که آنان راضی به این گناه بودند که به تعبیر علی(ع) خوشنودی و خشم مشترک قوم ثمود آنان را دارای سرنوشت شوم مشترک کرد.[5]

قرآن کریم یهودیان معاصر نبیّ خاتم(ص) را به دلیل گناهان نسل‌های گذشته، مورد مذمّت‌های فراوانی قرار داده است؛ مانند گوساله‌پرستی، ستم‌کاری، تحریف سخنان خدا، تکذیب پیامبران الهی، کشتن آنان و ....[6] علّت این مذمّت‌ها علی‌رغم این‌که یهودیان معاصر مرتکب چنین گناهانی نشدند، این بود که آنان به گذشتگان خود فخر می‌ورزیدند و از آنان راضی بودند.

در میان بنی‌امیّه نیز، عدّه‌ای عامل تسبیبی، عده‌ای عامل مباشری، عدّه‌ای تماشاگر و عدّه‌ای خشنود و فخرفروش، نسبت به غصب امامت ائمه(ع) و شهادت این بزرگواران و شیعیان آنان بودند؛ از این‌رو هر کس از آنان به نوعی به دلیل گناهانی که انجام داده‌اند، مورد لعن قرار گرفته‌اند.

از نظر قرآن و روایات ملاک در الحاق به گروه یا قبیله‌ای، هماهنگی فکری و عملی با گروه است. چنان‌که خداوند پسر نوح را از اهل نوح نمی‌داند و دلیل آن‌را عدم هماهنگی عملی با نوح بیان می‌کند.[7] از این‌رو است که اگرچه عدّه‌ای از نیکان، از بنی‌امیّه بودند، اما ائمه(ع) آنها را از بنی‌امیه نمی‌شماردند؛ از باب نمونه یکی از فرزندان عبد العزیز بن مروان که اسم او سعد بود، در حالی‌که مانند زنان با صدای بلند گریه می‌کرد وارد بر امام محمد باقر(ع) شد؛ امام فرمود: چه چیز شما را به گریه واداشت؟ سعد گفت: چگونه گریه نکنم در حالی‌که من از همان درخت ملعون در قرآن می‌باشم؟ امام باقر(ع) فرمود: تو از ایشان نیستی، تو از ما اهل‌بیت هستی، آیا نشنیدی سخن خداوند را که فرمود: پس هر کس از من تبعیّت کند از من خواهد بود.[8] در نتیجه باید گفت که لعن همۀ بنی‌امیّه شامل کسانی است که از نظر فکری و عملی هماهنگ با بنی‌امیه هستند.

 


[1]. نجم، 38- 41. جمله: «لا تزر وازرة وزر اخری»، در: 164، انعام؛ 15، اسراء؛ 18، فاطر؛ و 7، زمر نیز آمده است.

[2]. قمر، 29. «به درستی که شتر ثمودیان را فقط یک مرد پی کرد». سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 319، خطبه 201، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[3]. اعراف، 77؛ هود، 65؛ شعراء، 157؛ شمس، 14.

[4]. آن شتر را ثمودیان پی کردند و پروردگارشان به سزای گناهشان نابودشان کرد و سرزمین‌شان را هموار ساخت.(با خاک یکسان کرد). شمس، 14.

[5]. نهج البلاغه، ص 319، خطبه 201. «ای مردم؛ فقط خوشنودی و خشم است که انسان را گرد می‌آورد، شتر ثمودیان را فقط یک مرد پی کرد؛ خدای متعال عذاب را بر عموم آنان فرود آورد؛ چرا که عموم آنان از کار او خوشنود بودند. خدای سبحان فرمود: پس آن‌را پی کردند و پشیمان شدند.

[6]. بقره، 51؛ بقره 92؛ بقره، 75 و بقره، 87؛ بقره، 91؛ آل عمران، 21؛ آل عمران، 112؛ آل عمران، 181؛ آل عمران، 183؛ نساء، 153 – 155.

[7]. «قالَ یا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ فَلا تَسْئَلْنِ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّی أَعِظُکَ أَنْ تَکُونَ مِنَ الْجاهِلینَ». هود، 46.

[8]. شبستری، نصر الله، اللؤ لؤ النضید فی شرح زیاره مولانا ابی عبد الله الشهید، ص 133، تهران، فروغ دانش.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا خداوند متعال در قرآن فرمود: "إنّ مع العسر یسراً" و نفرمود: إنّ بعد العسر یسراً؟
    104101 تفسیر 1388/12/19
    در آیه شریفه یک نوع پیوستگی و ارتباط بین تحمل سختی ها و رسیدن به آسانی وجود دارد؛ یعنی این طور نیست که انسان به طور اتفاقی بعد از سختی، به راحتی برسد از این رو برای رساندن این پیوند بین عسر و یسر، به کلمه ای نیاز ...
  • آیا درهای رحمت پروردگار در تمام لحظه‌ها و ساعات ماه رمضان باز است؟
    9001 درایه الحدیث 1394/04/18
    رسول خدا(ص) در ویژگی‌ها و امتیازات ماه مبارک رمضان می‌فرماید؛ از اول ماه مبارک رمضان درهای رحمت و برکات آسمان گشوده می‌شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد: «إِنَّ أَبْوَابَ السَّمَاءِ تُفَتَّحُ فِی أَوَّلِ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ لَا تُغْلَقُ إِلَى آخِرِ لَیْلَةٍ...».
  • مدت حکومت امام مهدی (عج) چه مقدار خواهد کرد؟
    17753 بعد از ظهور 1392/06/05
    پیرامون این موضوع دست کم، دو دسته روایات وجود دارد که در ظاهر با هم اختلاف دارند. 1. روایات دسته اوّل بیشتر از منابع اهل سنت نقل شده است،[1] و بر اساس آن مدّت حکومت حضرت متفاوت (بیست، سی و چهل سال) گزارش شده ...
  • چگونه خداوند در فرازهایی از قرآن، تمام خوبی‌ها و بدی‌ها را به خود نسبت داده، اما در فرازهای دیگری، عامل بدی‌ها را خود انسان‌ها می‌داند؟!
    11218 تفسیر 1397/08/23
    در تفسیر و توضیح این آیات که به ظاهر ناهمخوان به نظر می‌آیند، نظریات مختلفی بیان شده است:«سیئه» دارای دو معنا است؛ یکی بلا و گرفتاری، و دیگری گناه و معصیت. مراد از آیاتی که بدی‌ها را به خدا نسبت می‌دهند، همان بلا و گرفتاری‌ها است، و مراد از آیاتی ...
  • کلمات «ابد» و «مقیم» در لغت و قرآن به چه معنا هستند؟
    20872 تفسیر 1392/12/04
    کلمه «ابد» در لغت به معنای همیشه، پیوسته و مدت زمانى است پیوسته و غیر گسسته بر خلاف واژه زمان که پیوسته نیست.[1] در مورد کاربرد کلمه ابدی ر.ک: 11579؛ وجود ابدی و 44512؛ واقعیت ازلی و ابدی کلمه «مقیم» نیز در ...
  • ارتباط نزول تدریجی با ترتیب نزول چیست؟
    4918 علوم قرآنی 1395/04/15
    نظریه «نزول تدریجی» در مقابل نظریه «نزول دفعی» است؛ بدین معنا که آیات و سوره‌های قرآن به تدریج و حسب مورد در طول 23 سال بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. اما «ترتیب نزول»، به بیان این موضوع می‌پردازد که با فرض پذیرش نزول تدریجی، کدام آیه‌ها و ...
  • آیا پس از پایان این عالم خلقت جدیدی خواهد بود؟
    22408 آفرینش انسان و جهان 1388/08/23
    از آن جا که خداوند فیاض علی الاطلاق است و فیضش دائمی است، این فیاضیت اقتضای آفرینش علی الدوام و پی در پی را دارد و هر چه را که لایق آفرینش است می آفریند. فیاض و جواد بودن خداوند با آفریدن و ...
  • چرا حکم مرتد اعدام است و آیا این حکم با روح تعالیم دین سازگار است؟
    36705 ارتداد 1387/12/24
    به دلیل این که اعلام رسمی ارتداد، نه به عنوان مسئله ای در چارچوب آزادی ادیان و گفت و گوهای منطقی، بلکه به عنوان روشی زیرکانه، برای از بین بردن اسلام و اعتقادات مسلمانان، مورد استفاده قرار می گرفت، و عملا ناشی از سیاست بود و نه تفکر، ...
  • آل عمران چه کسانی هستند؟
    14323 تفسیر 1398/11/19
     اصطلاح «آل عمران» در قرآن کریم، تنها یک‌بار و در آیه 33 سوره آل عمران، در کنار «آل ابراهیم» آمده است. آن‌جا که می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمینَ»؛ خدا، آدم(ع) و نوح(ع) و خاندان ابراهیم(ع)
  • جابربن افلح کیست؟
    7412 تاريخ بزرگان 1387/09/18
    جابر بن افلح اسماعیلی از منجمین اسپانیایی در قرن پنجم وششم و صاحب کتاب "کتاب الحیاة فی اصلاح المجسطی" است، او احتمالا در سِویل (اشبیلیه) به دنیا آمده؛ زیرا برخی مؤلفان، به خصوص موسی بن میمون (529 ـ600) که به گفته خودش با پسر جابر آشنا بوده است و بطروجی، او ...

پربازدیدترین ها