حمزه فرزند «محمد طیار»، فرزند «عبدالله» بود که به کنیه «ابو عماره» نیز نامیده می‌شد.[1]

با آن‌که «طیار» لقب پدرش بود، اما گاهی این لقب در مورد خود حمزه نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.[2]

حمزه از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بود.[3] از جزئیات زندگی او اطلاعاتی در دست نیست؛ از این‌رو برخی او را مجهول الحال دانسته‌اند؛[4] با این وجود در مدح و ستایش او روایاتی وارد شده است:
1. امام صادق(ع)، حال «حمزه طیار» را از «هشام بن حکم» جویا شده و بعد از شنیدن خبر وفاتش، بر او درود فرستاده و فرمود: «خدا شادابی و خوشی را نصیبش فرماید. او با جدیت و پشت‌کار از ما اهل‌ بیت دفاع می‌کرد».[5]

2. مشابه ماجرای بالا در مورد «ابو جعفر احول» نیز رخ داد که امام حال حمزه را از ایشان جویا شده و با شنیدن خبر وفاتش بر ایشان درود و رحمت فرستاد.[6]

3. حمزة بن طیار گفت: امام صادق(ع) دستم را گرفت و نزد خود نشاند. سپس نام ائمه(ع) را یک یک برشمرد، تا به امام باقر(ع) رسید و دیگر چیزی نفرمود. عرض کردم: خدا مرا فدای شما کند، هرگاه اناری را بشکافید و بفرمایید: قسمتی از آن حلال و قسمت دیگر حرام است، من شهادت خواهم داد که آنچه شما حرام اعلام کرده‌اید، حرام بوده، و آنچه شما حلال اعلام کرده‌اید، حلال است.[7]

بر اساس این روایات و نیز ستایش امام صادق(ع) از ایشان، برخی مبنا را بر قبول روایات او قرار داده‌اند.[8]

[1]. ابن أبی زینب(نعمانی)، محمد بن ابراهیم، الغیبة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 139، تهران، نشر صدوق، چاپ اول، 1397ق.

[2]. مامقانى، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال‏، محقق، مامقانى، محی‌‏الدین، محقق، مامقانى، محمدرضا، ج 24، ص 276، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏، چاپ اول، 1431ق.

[3]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.

[4]. تنقیح المقال فی علم الرجال، ج ‏24، ص 276.

[5]. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، محقق، مصحح، شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصطفوی، حسن،‏ ص 349، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1409ق.

[6]. همان.

[7]. همان.

[8]. حلی، حسن بن علیّ بن داود، الرجال، ص 53، دانشگاه تهران، ‏چاپ اول‏، 1342ش.