تعداد یاران امام مهدی(عج)
درباره تعداد یاران امام مهدی(عج)، روایات مختلفی نقل شده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1. امام صادق(ع) می‌فرماید: «گویا به مهدی(عج) می‌نگرم که بر منبر کوفه نشسته و 313 یاورش که به شمار حاضران جنگ بدرند، در اطراف او حلقه زده‌اند».[1]
2. امام صادق(ع): «آن‌گاه که خداوند اجازه قیام داد، حضرتشان مردم را به سوى خویش دعوت کند ... جبرئیل گوید: من نخستین کسی هستم که با تو بیعت می‌کنم! دستت را باز کن! ... سپس بیش از 310 مرد نزد او بیایند و با او بیعت کنند. حضرتشان در مکه می‌ماند تا یارانش به ده هزار نفر برسد و سپس عازم مدینه می‌شود».[2]
در برخی منابع روایی اهل‌سنت نیز، آمار (313 نفر) [3] و (314 نفر) [4] برای یاران حضرت مهدى(عج) گزارش شده است.
3. ابا بصیر می‌گوید: امام صادق(ع) فرمود: «تا حلقه کامل نگردد، قائم خروج نمی‌کند». گفتم: به چند نفر نیاز است تا حلقه کامل شود؟ فرمود: «ده هزار نفر».[5]
در روایات دیگری، به‌جاى کامل شدن حلقه، از کامل شدن «عقد»[6] و یا «فئه»[7] توسط 10.000 نفر سخن به میان آمده است.
4. روایتی از امام على(ع) آمار دیگری اعلام می‌کند: «مهدى(عج)، دست کم با 12.000 نفر و حد اکثر با 15.000 نفر قیامش را آغاز خواهد کرد».[8]
5. امام صادق(ع) در جمع یارانش فرمود که قیام قائم(عج) به فراهم شدن امکانات بستگى دارد. شخصی در این میان پرسید: همراهان قائم چند نفرند؟ آیا همان‌گونه است که مردم می‌پندارند که آنان همانند اهل بدر، بیش از 313 نفر نیستند؟! حضرت پاسخ فرمود: «مهدی(عج) با جمع قوی‌تری که کمتر از 10.000 نفر نباشند، قیام خواهد کرد!».[9]
 
جمع‌بندی روایات
می‌توان گفت: میان گزارش‌هاى یادشده، تعارضی نیست، بلکه این آمارها می‌توانند در طول یکدیگر بوده و به تعداد یاران حضرت در مراحل مختلف آغاز قیام اشاره کنند.
به هر حال؛ امروزه آمار 313 نفر از معروفیت بیشتری برخوردار است که از آنها به «نقباء»، «خواص» و «ذخر الله» تعبیر شده است.[10] با گرد آمدن معجزه‌آسای این گروه اندک، دعوت علنی آغاز شده و یاوران دیگری به امام می‌پیوندند و به عبارتی دیگر یاران مهدى، منحصر به 313 نفر نبوده، بلکه این تنها شمار یارانى می‌باشد که حضرتشان با کمک آنان، اولین حرکت‌ها را آغاز می‌کند[11] و در تمام مراحل قیام، این 313 نفر به عنوان هسته مرکزی حکومت مهدوی ایفای نقش می‌کنند.
شاید به همین دلیل باشد که در برخى از روایات ارائه‌کننده آمار، به‌جاى واژگان «اصحابه»، از عبارت «من اصحابه»[12] استفاده شده است.
 
خاستگاه یاران‏ امام مهدی(عج)
یاران مهدى(عج)، از صنف و نژاد ویژه‌اى نیستند، بلکه از گروه‌ها و نژادهاى گوناگون و از سرتاسر جهان هستند. در این حرکت عظیم، مردمان عجم، نقش پُراهمیتى در خدمت‌گزارى امام برعهده دارند.[13]
یاران آن‌حضرت را، بیشتر جوانان پرتحرک و پرنشاط تشکیل می‌دهند و پیران در میانشان اندک شمارند؛ امام علی(ع) می‌فرماید: «بیشتر یاوران قائم(عج)، جوانانند و پیران اندکی نیز مانند سرمه در چشم و یا نمک در طعام در کنار حضرتشان حضور دارند!»[14]
زنان نیز، در این نهضت بزرگ جایگاه شکوه‌مندى خواهند داشت. زنان در تهیه مقدمات حرکت، شرکت دارند پس از پیروزى، در اداره کارها، به امام کمک می‌کنند. مانند آمارهای قبلی، در تعداد بانوان همراه نیز آمارهای مختلفی ارائه شده است:
1. ام‌سلمه، از پیامبر(ص)، روایت کرده که فرمود: «مهدی(عج) به حرم پناهنده ‌شده و مردم مانند پرندگانی که دور آب گرد آیند، در اطراف او حلقه می‌زنند ... آنان 314 نفرند که بانوانی نیز در میان آنان حضور دارند».[15] در این روایت، تعداد زنان مشخص نشده است.
2. امام باقر(ع) می‌فرماید: «به خدا سوگند، بیش از 310 نفر که 50 بانو نیز در میانشان به چشم می‌آید، بدون هیچ هماهنگی قبلی به حضرتشان می‌پیوندند».[16]
3. مفضل نقل می‌کند که امام صادق(ع) فرمود: «همراه حضرت قائم(عج)، سیزده زن هست». عرض کردم، آنان چه نقشی خواهند داشت؟ فرمودند: «زخمی‌ها را مداوا می‌کنند و از بیماران پرستاری می‌نمایند. آنچنان که همراه رسول خدا(ص) بودند».[17]
البته، این روایت صراحت در آن ندارد که هیچ مسئولیت دیگری به آنان واگذار نخواهد شد، بلکه تنها به مسئولیت پرستاری اشاره شده که به تجربه ثابت شده است که بانوان در این مسئولیت، موفق‌تر از مردان عمل می‌کنند.
به هر حال واضح است که بانوان باایمان نیز در دوران قیام حضرت مهدی(عج) به حضرتشان خواهند پیوست.

---