لطفا صبرکنید
بازدید
26582
26582
آخرین بروزرسانی:
1396/04/03
کد سایت
fa78039
کد بایگانی
95416
نمایه
اثر دعای مؤمنان در کاهش زمان غیبت امام زمان(عج)
طبقه بندی موضوعی
دلایل غیبت
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
همانگونه که بنی اسرائیل با ناله و دعا، مدت گرفتاری خود را کاهش دادند، آیا ما نیز با دعا و تضرع می‌توانیم از مدت غیبت امام مهدی(عج) بکاهیم؟
پرسش
1. آیا روایت زیر در کتب معتبر شیعی موجود می‌باشد؟ 2. سلسله راویان حدیث را لطفاً ذکر نمایید.
3. آیا این رویت از سند محکمی و معتبر برخوردار می‌باشد؟
امام صادق(ع) فرمودند: «فَلَمّا طالَ عَلى بَنی إسرائیلَ العَذابُ، ضَجّوا و بَکَوا إلَى اللهِ أربَعینَ صَباحاً، فَأَوحَى اللهُ إلى موسى و هارونَ أن یُخَلِّصَهم مِن فِرعَونَ، فَحَطَّ عَنهُم سَبعینَ و مِئَةَ سَنَةٍ. قالَ: و قالَ أبو عَبدِ اللهِ(ع): هکَذا أنتُم لَو فَعَلتُم لَفَرَّجَ اللهُ عَنّا، فَأَمّا إذا لَم تَکونوا فَإِنَّ الأَمرَ یَنتَهی إلى مُنتَهاهُ».
پاسخ اجمالی
با توجه به آیات و روایات گوناگون، اصل این موضوع پذیرفته است که هرچه دعا بیشتر و خالصانه‌تر باشد، ممکن است در زمان زودتری مورد اجابت قرار گیرد، اما در مورد آنچه در پرسش آمده نیز روایت ویژه‌ای داریم که به بررسی آن خواهیم پرداخت:
در تفسیر عیّاشى - به نقل از فضل بن ابی قرّه- چنین آمده است: امام صادق(ع)فرمود: «خداوند به ابراهیم وحى کرد که به زودى، فرزندى برایت به دنیا می‌آید. آن‌را به ساره گفت. وى گفت: "من با این کهنسالى، بچّه می‌زایم؟!".[1] خداوند به ابراهیم وحى فرستاد که ساره به زودى بچّه‌دار می‌شود؛ امّا چون در سخنم تردید نمود، نوادگانش چهارصد سال به سختى دجار خواهند شد.»
سپس امام ششم ادامه داد: «هنگامى که سختى بنى اسرائیل به درازا کشید، آنان چهل روز به گریه و ناله پرداختند که به دنبال آن، خداوند به موسى وحى کرد که آنان را از چنگ فرعون برهاند و اینگونه بود که صد و هفتاد سال از عذابشان کاسته شد. شما شیعیان نیز اگر اینگونه رفتار کنید، خداوند گره از کارتان می‌گشاید؛ امّا اگر بی‌تفاوت باشید، از مقدار زمانی که باید درگیر این مشکل باشید کاسته نخواهد شد».[2]
البته این روایت مرسل بوده و با سلسله سند نقل نشده است، بلکه تنها نام آخرین راوی این روایت «فضل بن ابی قرّه» در نقل عیّاشی وجود دارد که برخی از علمای رجال او را نیز ضعیف می‌دانند.[3] اما برخی دیگر، فضل بن ابی قرّه را به جهت این‌که روایات زیاد دیگری در کتب اربعه داشته و نیز در اسناد تفسیر قمی است، ثقه و مورد اطمینان ارزیابی می‌کنند.[4]
به هر حال؛ محتوای این حدیث، مشکلی را از جهت مبانی اعتقادی ایجاد نمی‌کند و مخالف آموزه‌های دینی نیست.
این حدیث در مورد دعا براى گشایش در امور زندگی و تعجیل در ظهور امام زمان(عج) است. برخی از بزرگان دین در توضیح این روایت گفته‌اند: «آنچه از روایات به دست می‌آید، ظاهراً این است که وقت ظهور امام زمان(ع) از امور بَدائیّه است که امکان پیش‌وپس افتادنش هست، بنابراین، شاید جلو افتادن آن به جدّیت و اهتمام اهل ایمان در دعا کردن براى تعجیل فرج آن‌حضرت مشروط باشد. دلیل بر آن همین حدیث است...».[5]
بر پایه این روایت، تعجیل در فرج متناسب با دعای افرادی است که در عذاب و بحران به سر می‌برند و اگر آنان احساس مشکلی نکرده و دست به دعا برندارند، خداوند آنان را در همان وضعیت رها خواهد کرد. همچنین اگر مؤمنان مشتاقانه و متضرعانه دست به دعا بردارند، ممکن است زمان غیبت امام مهدی(عج) کاهش یابد.
در تفسیر عیّاشى - به نقل از فضل بن ابی قرّه- چنین آمده است: امام صادق(ع)فرمود: «خداوند به ابراهیم وحى کرد که به زودى، فرزندى برایت به دنیا می‌آید. آن‌را به ساره گفت. وى گفت: "من با این کهنسالى، بچّه می‌زایم؟!".[1] خداوند به ابراهیم وحى فرستاد که ساره به زودى بچّه‌دار می‌شود؛ امّا چون در سخنم تردید نمود، نوادگانش چهارصد سال به سختى دجار خواهند شد.»
سپس امام ششم ادامه داد: «هنگامى که سختى بنى اسرائیل به درازا کشید، آنان چهل روز به گریه و ناله پرداختند که به دنبال آن، خداوند به موسى وحى کرد که آنان را از چنگ فرعون برهاند و اینگونه بود که صد و هفتاد سال از عذابشان کاسته شد. شما شیعیان نیز اگر اینگونه رفتار کنید، خداوند گره از کارتان می‌گشاید؛ امّا اگر بی‌تفاوت باشید، از مقدار زمانی که باید درگیر این مشکل باشید کاسته نخواهد شد».[2]
البته این روایت مرسل بوده و با سلسله سند نقل نشده است، بلکه تنها نام آخرین راوی این روایت «فضل بن ابی قرّه» در نقل عیّاشی وجود دارد که برخی از علمای رجال او را نیز ضعیف می‌دانند.[3] اما برخی دیگر، فضل بن ابی قرّه را به جهت این‌که روایات زیاد دیگری در کتب اربعه داشته و نیز در اسناد تفسیر قمی است، ثقه و مورد اطمینان ارزیابی می‌کنند.[4]
به هر حال؛ محتوای این حدیث، مشکلی را از جهت مبانی اعتقادی ایجاد نمی‌کند و مخالف آموزه‌های دینی نیست.
این حدیث در مورد دعا براى گشایش در امور زندگی و تعجیل در ظهور امام زمان(عج) است. برخی از بزرگان دین در توضیح این روایت گفته‌اند: «آنچه از روایات به دست می‌آید، ظاهراً این است که وقت ظهور امام زمان(ع) از امور بَدائیّه است که امکان پیش‌وپس افتادنش هست، بنابراین، شاید جلو افتادن آن به جدّیت و اهتمام اهل ایمان در دعا کردن براى تعجیل فرج آن‌حضرت مشروط باشد. دلیل بر آن همین حدیث است...».[5]
بر پایه این روایت، تعجیل در فرج متناسب با دعای افرادی است که در عذاب و بحران به سر می‌برند و اگر آنان احساس مشکلی نکرده و دست به دعا برندارند، خداوند آنان را در همان وضعیت رها خواهد کرد. همچنین اگر مؤمنان مشتاقانه و متضرعانه دست به دعا بردارند، ممکن است زمان غیبت امام مهدی(عج) کاهش یابد.
[1]. هود، 72.
[2]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق: رسولی محلاتی، هاشم، ج 2، ص 154، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.
[3]. حلى، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، ص 246، قم، الشریف الرضی، چاپ دوم، 1402ق؛ مازندرانى حائرى، محمد بن اسماعیل، منتهى المقال فی أحوال الرجال، ج 5، ص 193، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1416ق.
[4]. خویى، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، ج 14، ص 300، بی‌جا، بى‌نا، 1413 ق.
[5]. اصفهانى، محمد تقى، مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم(ع)، ج 1، ص 378 – 379، قم، مؤسسة الإمام المهدی(ع)، چاپ پنجم، 1428ق.
نظرات
