جستجوی پیشرفته
بازدید
67420
آخرین بروزرسانی: 1397/07/09
خلاصه پرسش
آیا حوا از دنده های حضرت آدم به وجود آمده و آیا این موضوع، در تعارض با قرآن نیست؟
پرسش
همان طور که در صحیح بخاری نقل شده است، آیا حوا از دنده های حضرت آدم به وجود آمده است؟ لطفا در صورت مثبت بودن پاسخ دلایل منطقی ذکر فرمایید؛ چرا که تصور می کنم این مطلب با آنچه که در قرآن ذکر شده است تناقض دارد؟
پاسخ اجمالی

روایاتی در این ارتباط، در کتب اهل سنت و نیز برخی منابع روایی شیعه وجود دارد و شاید بتوان در نگاه اول، آیاتی از قرآن را نیز ناظر به آن دانست، اما باید گفت که اثبات و یا نفی این موضوع را نمی توان صراحتاً از قرآن برداشت کرد و از جنبه روایی نیز، روایات دیگری وجود دارند که خلقت حوا از دنده های آدم را نمی پذیرند.

 

با این وجود، حتی اگر چنین شیوه ای از آفرینش حوا را بپذیریم، هیچ مشکلی در رشد و تعالی انسانی و معنوی بانوان وجود نخواهد داشت.

 

پاسخ تفصیلی

آیاتی در قرآن کریم وجود دارد که خلقت زن را به نوعی متأخر از خلقت مرد اعلام نموده و از برخی آنها، این گونه برداشت می شود که خداوند با بخشی از وجود مرد، زن را آفرید.

 

به این آیات توجه فرمایید:

 

1. یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها. [1]

 

2. هُوَ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها لِیَسْکُنَ إِلَیْها. [2]

 

3. خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها. [3]

 

شاید بتوان از ظاهر این آیات، برداشت کرد که ابتدا آدم خلق شده و سپس پروردگار، همسرش حوا را از وجود او آفریده است، اما همان گونه که برخی مفسران نیز اشاره کرده اند، نمی توان به صورت قطعی، خلقت زن از استخوان پهلوی مرد را (چنانچه در برخی روایات بدان اشاره شده) از این آیات، اثبات کرد. [4] به همین دلیل، می توان نتیجه گرفت که از قرآن کریم نمی توان موضوع خلقت زن از دنده های مرد را ثابت کرد، اما بر خلاف آنچه در پرسشتان بیان داشتید، چنین موضوعی در تناقض آشکار با قرآن کریم نیز نمی باشد.

 

از سوی دیگر، باید در نظر داشت که روایات بسیاری در کتب اهل سنت و از جمله صحیح بخاری وجود دارد که خلقت زن را از استخوان پهلوی مرد می داند. چنین روایاتی در برخی کتاب های روایی شیعیان نیز موجود است، [5] اما در این زمینه، باید به دو نکته مهم توجه داشت:

 

نکته اول: این روایات گرچه از لحاظ تعداد فراوان باشند، اما روایات دیگری نیز در کتب معتبر شیعه وجود دارند که این موضوع را به شدت منتفی دانسته و یا با نگاهی دیگر بدان می پردازند. در این زمینه، به دو روایت ذیل توجه فرمایید:

 

1. زرارة بن اعین روایت کرده که از امام صادق(ع) در ارتباط با چگونگی آفرینش حوا پرسشی به عمل آمده و به ایشان عرضه شد که افرادی معتقدند، پروردگار، حوا را از پایین ترین استخوان های دنده سمت چپ آدم خلق کرد!

 

امام در پاسخ فرمودند که خداوند از این کار، پاک و منزه است! آیا فردی که چنین اعتقادی دارد، بر این پندار است که خداوند، توانایی آن را نداشته تا همسری برای آدم بیآفریند که از دنده های او نباشد، تا این ابهام برای یاوه گویان ایجاد نشود که آدم با قسمتی از بدن خودش ازدواج کرد؟! این چه باوری است که برخی بدان معتقدند؟! پروردگار، خودش بین ما و ایشان قضاوت کند! [6]

 

2-1. عمرو بن ابى المقدام از پدرش روایت نموده که گفت: من از امام باقر(ع) پرسیدم: پروردگار، حوا را چگونه آفرید؟ فرمود: مردم در این باره چه مى‏گویند؟! عرضه داشتم: مى‏گویند او را از دنده‏اى از دنده‏هاى آدم آفرید، فرمود: دروغ مى‏گویند، مگر خدا عاجز بود که او را از غیر دنده آدم خلق کند؟ عرضه داشتم: فدایت شوم پس او را از چه آفرید؟ فرمود: پدرم از پدران بزرگوارش نقل کرده که گفتند: رسول خدا(ص) فرمود: خداى تبارک و تعالى، مشتى از گل را قبضه کرده و آن را با دست راست خود مخلوط نمود، البته هر دو دست او راست است [7] ، آن گاه آدم را از آن گل آفرید و مقدارى زیاد آمد که حوا را از آن مقدار زیادى خلق کرد. [8]

 

مرحوم مجلسی، در تحلیل تعارض میان این دو دسته از روایات بیان می دارد که روایاتی که ناظر بر خلقت حوا از دنده های چپ آدم می باشند، یا به دلیل تقیه و هراس از مخالفت با تفکر موجود در آن زمان صادر شده اند و یا این که مرادشان در حقیقت آن است که خلقت حوا از باقیمانده خاک خلقت آدم است، نه آن که واقعا او از خود آدم آفریده شده باشد. [9]

 

نکته دوم: می دانیم که در حالت طبیعی، هر انسانی از پدر و مادری متولد شده و وجود او برگرفته از وجود آن دو است، اما این موضوع به تنهایی نمی تواند برتری و فضیلتی را از حیث انسانیت برای والدین ایجاد کرده و چه بسا فرزندی که در حقیقت، پاره ای از وجود والدین است، از لحاظ انسانی و معنوی به مراتب فراتر از آنان باشد. در همین راستا، اکنون، بحث جدیدی با عنوان شبیه سازی نیز مطرح است که در آن، می توان با استفاده از بخشی از بدن یک موجود زنده، موجودی مشابه او را ایجاد کرد که در این فرض نیز، موجود دوم از ارزش مستقلی برخوردار خواهد بود.

 

با توجه به آنچه گفته شد، حتی اگر بپذیریم که زنان از بخشی از وجود مردان آفریده شدند و یا اگر طبق برخی نظریات، از لحاظ رتبه آفرینش در مرحله ای بعد از مردان قرار داشته باشند، می توانند مانند و یا فراتر از آنان در مسیر عبودیت پروردگار و درجات تعالی گام بردارند.

 

نمایه های مرتبط:

 

1. نمایه: خلقت جسمانی حضرت آدم، سؤال شماره 506 (سایت: 547) .

 

2. نمایه: قرآن و خلقت انسان، سؤال شماره 731 (سایت: 911) .

 

3. نمایه: فلسفه خلقت حضرت آدم قبل از حوا، سؤال شماره 8488 (سایت: 8722) .

 

 

[1] نساء، 1.

[2] اعراف، 189.

[3] زمر، 6

[4] طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 136، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1417 هـ ق.

[5] مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 11، ص 97، باب فضل آدم و حواء و علل تسمیتهما و بعض أحوالهما و بدء خلقهما ...، ح 2، 3، 5، 6 و ...، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 هـ ق.

[6] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 379، ح 4336، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413 هـ ق.

[7] . روشن است که این تعبیر کنایه از قدرت الهی است نه اینکه بر جسمانیت و دست جسمانی دلالت کند.

[8] تفسیر عیاشی، ج 1، ص 216، چاپخانه علمیه، تهران، 1380 هـ ق.

[9] مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 11، ص 116.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    791826 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    755914 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679087 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658379 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648261 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    599809 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579962 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564670 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564008 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558550 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...