جستجوی پیشرفته
بازدید
20419
آخرین بروزرسانی: 1398/11/27
خلاصه پرسش
منظور روایتی که می‌فرماید؛ اولین چیزی که خدا خلق کرد، محمد(ص) و ائمه هدایت که از نسل ایشان‌اند -و آنها جلوی خداوند در اشکالی از نور هستند- چیست؟
پرسش
روایت ذیل در اصول کافی (1194) ذکر شده است. می‌خواهم بپرسم که آیا این حدیث صحیح است؟ منظور این روایت چیست؟ آیا می‌توانید آن‌را شرح دهید؟ جابر بن یزید چنین روایت می‌کند: ابو جعفر(امام محمد باقر علیه السلام) به من چنین گفت: ای جابر «اولین چیزی که خدا خلق کرد، محمد (ص) و ائمه هدایت که از نسل ایشان هستند، می باشند. آنها جلوی خداوند در اشکال از نور هستند. من گفتم اشکال نور چیست؟ چنین گفت: یعنی سایه‌هایی از نور. اینها بدن‌های نوری هستند که روح ندارند و اینها تنها با یک روح تقویت می‌شدند و آن همان روح القدس بود. در درون آن محمد و عترت او به خدا عبادت می‌کردند. به خاطر این خداوند آنها را به صورت حلیم، عالم و طاهر خلق کرده است. آنها با نماز، روزه، سجده، تسبیح و تحلیل به خدا عبادت می‌کنند. آنها نماز می‌خوانند، حج می‌کنند، روزه می‌گیرند».
پاسخ اجمالی

این روایت از نظر سند صحیح و معتبر است،[1] و از نظر دلالت و محتوا نیز مشکلی ندارد. در توضیح آن چند نکته را متذکر می‌شویم:

1. منظور از اشباح که در متن روایت آمده است، همان تصویر تاریک یک چیز است که از راه دور دیده می شود.[2]

2. معنای سایه که در روایت آمده مشخص است، اما منظور از آن، همان‌گونه که در روایت تصریح شده است بدن‌های نورانی است.

3. مقصود از بدن‌هایی نورانی، بدن‌هایی است که از خصوصیات بدن جسمانی و نیروهای حیوانی برخوردار نیست.

4. مقصود از نور چیست؟ برخی از مفسران می‌گویند مقصود از نور در این روایت روح القدس است.[3] ولی به نظر می‌رسد مقصود از نور اشاره به مرتبه‌ی وجود اشیا در مرتبه‌ی ذات علت است. به عبارت دیگر، هر موجودی برای تحقق در عالم دنیا، باید مراحلی از خلقت و مراتبی از وجود را بگذراند؛ اولین مرتبه حضور در محضر ذات خدا است که از آن به نور تعبیر می‌شود. البته از مرتبه‌ی ذات که همان مرتبه صقع ربوبی است، تعبیر به خلقت آورده نمی‌شود، بلکه از آن تعبیر به نور می‌آورند؛ شاید به همین جهت در این روایت شریفه از خلقت اولیه پیامبر و اهل‌بیت(ع) تعبیر به اشباح و سایه‌های نور آورده شده است که اشاره به این دارد که مرتبه خلقت بعد از مرتبه وجود نوری است.[4]

 


[1]. کلینی، کافی، ج 1، ص 442. متن روایت چنین است: «الْحُسَیْنُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو جَعْفَرٍ ع یَا جَابِرُ إِنَّ اللَّهَ أَوَّلَ مَا خَلَقَ خَلَقَ مُحَمَّداً ص وَ عِتْرَتَهُ الْهُدَاةَ الْمُهْتَدِینَ فَکَانُوا أَشْبَاحَ نُورٍ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ قُلْتُ وَ مَا الْأَشْبَاحُ قَالَ ظِلُّ النُّورِ أَبْدَانٌ نُورَانِیَّةٌ بِلَا أَرْوَاحٍ وَ کَانَ مُؤَیَّداً بِرُوحٍ وَاحِدَةٍ وَ هِیَ رُوحُ الْقُدُسِ فَبِهِ کَانَ یَعْبُدُ اللَّهَ وَ عِتْرَتَهُ وَ لِذَلِکَ خَلَقَهُمْ حُلَمَاءَ عُلَمَاءَ بَرَرَةً أَصْفِیَاءَ یَعْبُدُونَ اللَّهَ بِالصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ السُّجُودِ وَ التَّسْبِیحِ وَ التَّهْلِیلِ وَ یُصَلُّونَ الصَّلَوَاتِ وَ یَحُجُّونَ وَ یَصُومُونَ».

[2]. مجلسى، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول‌، مصحح، رسولی، سید هاشم، ‌دار الکتب الإسلامیة‌، ج 5، ص 196، تهران، چاپ دوم، 1404ق. ‌

[3]. مازندرانى، محمد صالح بن احمد، مصحح، شعرانی، ابو الحسن، شرح الکافی، ج 7، ص 142- 143، المکتبة الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1382 ق. «الاضافة لامیة و الظل الفی‌ء الحاصل من الحاجز بینک و بین الشمس مثلا و المراد به هنا على سبیل التشبیه أبدان نورانیة غیر جسمانیة کثیفة بلا أرواح‌ حیوانیة و قوى جسمانیة کائنة فى الابدان الحیوانیة و النور المضاف إلیه اما الروح أو النور المعروف و کان ذلک الظل مؤیدا بروح واحدة و هى روح القدس و قد مر أنه کان مع النبی «ص» و هو أعظم من جبرئیل و غیره فبذلک الروح کان النبی و عترته صلّى اللّه علیهم یعبدون اللّه تعالى و «لذلک» یعنى لتأییدهم بذلک الروح فى أول الفطرة الروحانیة خلقهم فى النشأة الشهودیة حلماء علماء بررة أصفیاء فى أول الفطرة الشهودیة الجسمانیة».

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها