واژه «غدیر» در لغت به چند معنا آمده است؛ مانند «آبگیر» و «قطعه‌ای از آب».

غدیر خُمّ در میان راه دو شهر بزرگ دنیای اسلام، مکه و مدینه، در محلی به نام «جُحفه» قرار دارد که در زمان رسول گرامی اسلام(ص) کاروانیان حج در آن‌جا از هم جدا ‌شده و به طرف دیار خود می‌رفتند.

پیامبر اسلام(ص) پس از انجام آخرین حج(حجة الواداع) در این منطقه بود که به دستور خداوند، علی بن ابی طالب(ع) را امام، وصی و جانشین خود به مردم معرّفى نمود. این واقعۀ تاریخی آن‌قدر مهم است که در اصل آن هیچ تردیدی میان شیعه و اهل‌سنت وجود ندارد؛ زیرا که این ماجرا در حضور بزرگان صحابه و هزاران نفر از مسلمانانی که ساکن نقاط مختلف بودند رخ داد.

در آن‌روز تاریخی و بزرگ با اعلام ولایت امام علی(ع) بر مسلمانان، دین اسلام کامل و نعمت الاهی بر مردم به نهایت رسید؛ چراکه روز تعیین جانشینی امیرمؤمنان(ع) به عنوان خلیفۀ رسول الله(ص)، از طرف خداوند بود. بدیهی است که چنین رخ‌دادی در چنین روزی نقطۀ عطفی بزرگ در تاریخ به شمار می‌آید؛ از این‌رو، این‌روز (هیجدهم ذی الحجه) یکی از اعیاد بزرگ اسلامی در تاریخ اسلام، بویژه در مکتب تشیع به ثبت رسیده است.