«برهان لمّی» استدلال از وجود علت برای اثبات وجود معلول است که نتیجه‌ای یقینی در پی دارد. برهان لمّ‏ هم علّت وجود مطلوب را در عالم خارج بيان می‌‏كند و هم علّت تصديق به آن‌را. بنابراين سير ذهن از علّت به سوى معلول است. چنان‌كه در هيأت با محاسبات رياضى به خسوف‌‏ها و كسوف‌‏هاى آينده پى می‌برند و حكم می‌‏كنند كه در فلان‏ روز يا فلان‏ شب خورشيد يا ماه خواهد گرفت. در حقيقت حد وسط در هر برهان، علّت حصول تصديق به نتيجه است. يعنى تصديق به وجود اكبر در اصغر. و الّا برهان، برهان بر اين مطلوب نخواهد بود. حال حدّ وسط كه علّت حصول تصديق است، يا علّت وجود اكبر براى اصغر در خارج هم هست يا نيست. اگر باشد، يعنى هم علّت تصديق باشد و هم علّت اتّصاف اصغر به اكبر در خارج، برهان لمّى نام دارد و الّا برهان انّى است.‏ برهان لمّ افاده علّت حكم به نحو مطلق می‌کند، چه علّت تصديق و چه علّت وجود در خارج.

گفتنی است؛ چون در برهان لمّى ذهن از علّت به معلول می‌رسد، بيش از برهان إنّی اعتبار دارد.