17704
واژههای «قسم» و «حلف» در زبان عربی مترادف کلمه «سوگند» در زبان فارسی میباشد که عبارت از ادعا، اقرار و اعترافی است که شخص خدا، بزرگ و یا هرچیز مورد علاقهاش را شاهد میگیرد تا درستی گفتار خود را ثابت کند. سوگند خوردن اختصاص به ملت و زبان خاصی نداشته و در تمام دورانهای گذشته مانند یک سنت در میان اقوام و ملل مختلف جریان داشته است. در قرآن، دست کم در ضمن 104 آیه، 118 مورد سوگند آمده است که 95 مورد از آن سوگندهای آفریدگار جهان است. البته ادیبان در تحلیل نحوی قرآن کریم، در فرازهایی از قرآن، سوگندهایی را در تقدیر میدانند که با احتساب آنها، این آمار افزایش خواهد یافت.
سوگندهای الهی با سوگندهای متعارف میان مردم تفاوتهای قابل توجهی دارد. خداوند در سوگندهای خود حکمتها و اهداف بسیار بالایی دارد که بعضی از آنها عبارتاند از: بیان عظمت آنچه در مورد آن سوگند یاد میشود، تأکید، تأثیر در مخاطب، استدلال، اتمام حجت و بیان واقعیتی که مورد تردید مردم واقع گردیده، متوجه ساختن بشر به منافع و فواید فراوان چیزهایى كه به آنها سوگند یاد میشود، مبارزه با خرافات و... اما در ارتباط با سوگند خوردن انسان به نام خدا، قرآن و ... باید گفت؛ اگر چه در منابع دینی از این کار نهی شده است، اما این بدان معنا نیست که در موارد نیاز - به عنوان نمونه شهادت صادقانه به نفع فردی در دادگاه - از سوگند خوردن خودداری کنیم، بلکه مراد آن است که سوگند خوردن را لقلقه زبان خود قرار نداده و جهت منافع شخصی از آن سوء استفاده نکنیم.