در تعالیم قرآن و روایات، شک و تردید بیشتر در جنبه‌ی مسائل اعتقادی مطرح است. و شک و شبهه در اعتقادات هم دو گونه است. یکی ابتدایی و موقت که زمینۀ یقین است؛ و دیگر شک دائمی و همیشگی. شک‌های دائمی از بیماری‌های قلبی است و سلامت روحی و جسمی فرد و جامعه را در معرض خطر می‌اندازد. بنابراین، باید با دقت معالجه گردد.

گفتنی است؛ همان‌گونه که یقین و علم باعث آرامش روح و موجب تکامل انسان است؛ در مقابل شک و تردید موجب اضطراب و سلب آرامش و مانع حرکت و تکامل است. به همین جهت در اسلام چنین شکی با شرک برابری می‌کند. چنان‌که فلیسوفان اسلامی نیز رد شکاکیت را در رأس کارهای فلسفی و علمی خود قرار می‌دهند و با ابزار فکر و اندیشه به مبارزه با این بیماری می‌پردازند تا جامعه را از این خطر نجات دهند.

اما شک و تردید ابتدایی که زمینۀ یقین است نکوهیده نیست، بلکه آن را می‌توان نشانه‌ای از آغاز بلوغ عقلی و فکری دانست. قرآن کریم ریشه‌ی شکّ و شبهه‌ها را نداشتن علم و آگاهی می‌داند؛ یعنی چون مشرکان و تکذیب‌کنندگان، خود را به آن درجه پیشرفت نداده بودند که گفته‌های پیامبران را درک کنند، در نتیجه یقین به آن مطالب هم پیدا نمی‌کردند، و تا یقین نباشد از تصدیق هم خبری نیست؛ لذا جهل این افراد به حقیقت آنچه به آن دعوت می‌شدند، آنان را به تکذیب مدّعای پیامبران وادار می‌کرد.