«رمضان» در لغت به معنای شدّت حرارت، و حرارت سنگ ناشی شدّت حرارت خورشید می‌باشد. نیز گفته شده است که به معنای گرمای شدید و برگشت از بادیه به شهر می‌باشد؛ امّا در اصطلاح، رمضان نام ماه نهم از ماه‌هاى عربى و ماه نزول قرآن است.

خداوند متعال، در قرآن کریم درباره‌ی ماه رمضان می‌فرماید: "ماه رمضان ماهی است كه در آن قرآن براى راهنمايى مردم و بيان راه روشن هدایت و جدا ساختن حق از باطل، نازل شده است".

در فرهنگ اسلامی ماه رمضان یکی از مهم‌ترین و محترم‌ترین ماه‌های سال است؛ ماهی که نزد مسلمانان به ماه عبادت و طهارت معروف بوده و آن‌را - به تعبیر پیامبر(ص) - ماه خدا می‌نامند.

درباره‌ی اهمیت و جایگاه ماه رمضان در احادیث معصومان(ع) آمده است که این ماه، ماه خدا است؛ ماهی است که در آن درهای رحمت و آمرزش الهی به روی بندگان باز است؛ بهترين ماه نزد خدا است؛ روزهايش بهترين روزها؛ شب‌هايش بهترين شب‌ها؛ ساعاتش بهترين ساعات است. ماهى است كه در آن، مؤمنان به مهمانى خدا دعوت شده‌اند؛ نفس‌هاى مؤمنان در این ماه، تسبیح و خوابشان عبادت است؛اعمال آنها در آن پذيرفته و دعايشان مستجاب است.

خلاصه این‌که، حقیقت ماه رمضان عبارت است از: آزادی از خود حیوانی، و تولد خود الهی؛ ماه مبارک رمضان، ماه تخلق به اخلاق الهی است و حقیقت و باطن آن عبارت است از: رسیدن به لقای خداوند.

برای دریافت اطلاعات مرتبط با این مدخل، علاوه بر آیات و پاسخ‌های ذیل، می‌توانید سرفصل‌های روزه و شب قدر و نیز احکام روزه در بخش فقه و احکام را نیز ملاحظه فرمایید.