لطفا صبرکنید
11773
- اشتراک گذاری
خواجه نصیر الدین طوسی متوفی سال 672 هجری قمری کتابی را با موضوع کلام شیعه امامیه به نام "تجرید الاعتقاد" نوشته است. از میان شروح این کتاب، تسدید القواعد معروف به شرح قدیم، تألیف محمود بن أبى القاسم اصفهانى متوفاى 749 و کشف المراد علامه حلى متوفاى 726 و شرح علاء الدین قوشجى متوفاى 879 معروف به شرح جدید و شوارق الالهام فیاض لاهیجى، بیشتر از دیگر شرح ها، مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته است. اما از میان همه این شرح ها، کشف المرادِ علامه حلی (ره) در میان عالمان و اساتید از توجه بیشتری برخوردار است.
خواجه نصیر الدین طوسی متوفی سال 672 هجری قمری کتابی را با موضوع کلام شیعه امامیه به نام تجرید الاعتقاد تالیف نموده است.
همچنین خواجه نصیر مقدمهاى بر تجرید الاعتقاد نگاشته، پیرامون مسائل منطقى که در علم کلام کاربرد دارند و آن را تجرید المنطق نامیده است.
فصول کتاب: خواجه بعد از دیباچه کوتاهى در حمد و ثناى الاهى و بیان سبب تألیف کتاب و روش خود در نگارش آن، کتابش را در شش مقصد و هر مقصد شامل چند فصل و هر فصل در چند مسئله قرار داده است.
تعداد فصول کتاب یازده فصل در 225 مسئله است.
امور عامه: 75 مسئله.
طبیعیات: 74 مسئله.
الاهیات: 76 مسئله.
این کتاب بعد از تألیف، در حوزه درسى عالمان و دانشپژوهان مورد تدریس و تدقیق قرار گرفته و ده ها شرح و صدها حاشیه بر آن نوشته شده است.
هر دانشمند صاحب عقیدهاى به جاى پرداختن به تصنیف کتابى مستقل در کلام، به نوشتن شرح یا حاشیهاى بر تجرید اکتفا مىنمود و در حقیقت شروح و حواشى این کتاب، تاریخ علم کلام و تطور اندیشه در میان مسلمانان است.
بنا بر کاوشى که به عمل آمده، تعداد شروح و حاشیههایى که تا کنون بر تجرید الاعتقاد نوشته شده چنین است:
* شروح و حواشى تجرید المنطق شش اثر
* حواشى تجرید نه اثر
* شروح تجرید چهل و یک اثر
* حواشى شروح تجرید صد و هشتاد و سه اثر
* حواشى کشف المراد ده اثر
* حواشى شرح قدیم سى و شش اثر
* حواشى حاشیه جرجانى بر شرح قدیم بیست و شش اثر
* حواشى شرح جدید صد و هفده اثر
* حواشى حاشیه قدیم دوانى بر شرح قوشچى بیست و سه اثر
* حواشى حاشیه خفرى بر شرح قوشچى سى و یک اثر
* حواشى شوارق الالهام یازده اثر
همچنان که ملاحظه مىشود، از میان شرح ها، تسدید القواعد معروف به شرح قدیم تألیف محمود بن أبى القاسم اصفهانى متوفاى 749 و کشف المراد علامه حلى متوفاى 726 و شرح علاء الدین قوشجى متوفاى 879 معروف به شرح جدید و شوارق الالهام فیاض لاهیجى، بیشتر از دیگر شروح مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته است.[1]
و از میان حواشى، حاشیه جرجانى بر شرح قدیم و حاشیه قدیم دوانى و حاشیه خفرى بر شرح جدید، بیشتر از دیگر حواشى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.
اهمیت این حواشى در این است که در آنها مسائل متعددى در خداشناسى و جهان بینى اسلامى مورد بحث و بررسى دانشمندان قرار گرفته است.
اما از میان همه این شروح کشف المراد علامه حلی (ره) در میان عالمان و اساتید از توجه بیشتری برخوردار است و معمولا برای تدریس به عنوان یک ماده درسی قرار داده می شود.
مسائل کلامى که امروزه از ابعاد مختلفى مورد بررسى قرار مىگیرد و صاحب نظران گمان مىکنند که دانشمندان اسلامى در این مسائل بحث نکردهاند در این حواشى مورد نقد و نظر قرار گرفته است.
شایان ذکر است که اغلب این آثار تا کنون به صورت دستنویس باقى مانده و جز سه یا چهار عدد از آنها منتشر نشده است.[2]
