اگر منظور از دیدن، دیدن ظاهری و با چشم باشد خیر، خدا را نمی‌شود دید، هم به حکم عقل و هم به بیان شرع.

اما به حکم عقل؛ عملیات دیدن و رؤیت از طریق مواجهه شیء خارجی با چشم و ارتعاشات نوری ارسال و انعکاس امواج نوری صورت می‌پذیرد؛ یعنی اولاً: باید جسم خارجی ای باشد؛ ثانیاً: مواجهه و هم جهتی جسم خارجی با چشم؛ بنابر این چشم ما اشیای پشت سر را نمی‌بیند، در حالی‌که خداوند نه جسم است و نه دارای ویژگی‌ها و خصوصیات جسم(مانند مواجهه)؛ لذا هرگز با چشم سر دیده نخواهد شد.

اما به حکم شرع: قرآن و روایات صریحاً دیدن خدا را غیر ممکن می‌دانند.

الف) قرآن:

1. قال: «لن ترانی»؛^[1] ای موسی هرگز نمی‌توانی مرا ببینی.
2. «لا تدرکه الأبصار»؛^[2] چشم ها او را نمی‌بیند.

ب) روایات: «و امتنع علی عین البصیر»؛^[3] یعنی خداوند هرگز برابر چشم بینندگان ظاهر نمی‌گردد.

«لم ترک العیون»؛^[4] چشم‌ها تو را ندیده‌اند.

«لاتدرکه العیون بمشاهدة العیان»؛^[5] دیده‌ها هرگز او را آشکار نمی‌بینند.

ولی اگر منظور از دیدن، دیدن باطنی و علم و معرفت و شهود اسما و صفات حق تعالی باشد، البته به مقدار ظرفیت و استعداد و توان انسان‌ها، قابل دیدن باطنی است. چنان‌که علی(ع) فرمود: «لکن تدرکه القلوب»؛^[6] قلوب و دل‌ها او را درک می‌کنند.

و در حدیث دیگر است که حضرت علی(ع) به ذعلب فرمود: و ای بر تو چشم‌ها او را نمی‌بینند، لکن دل‌ها او را می‌بینند.[7]

[1]. اعراف، 143.

[2]. انعام، 103.

[3]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق، صبحی صالح، ص 87، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[4]. همان، ص 158.

[5]. همان، ص 258.

[6]. همان، ص 258.

[7]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 138، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.