جستجوی پیشرفته
بازدید
23161
آخرین بروزرسانی: 1393/07/09
خلاصه پرسش
آیا پیامبر اکرم (ص) بر خاک کربلا سجده کرده است؟
پرسش
آیا پیامبر (ص) بر خاک حسینی که امروزه شیعیان بر آن سجده می‌کنند سجده کرده است؟! اگر بگویند: آری، می‌گوییم: به پروردگار کعبه سوگند می‌خوریم که این دورغ است! و اگر بگویند که بر تربت حسینی سجده نکرده است، ما می‌گوییم: اگر چنین است پس آیا شما از پیامبر (ص) راه یافته‌ ترید؟ و باید دانست که روایت‌هایشان می‌گوید که جبرئیل؛ یک مشت از خاک کربلاء را برای پیامبر آورد.
پاسخ اجمالی

از نظر فقه شیعه؛ اولاً: سجده صحیح و واجب باید حتما بر زمین و چیزهایی که از زمین است (گیاه) باشد. پیامبر اکرم (ص) نیز بر همین خاک و دیگر اجناس تشکیل دهندۀ زمین مثل خاک، رمل، شن، سنگ، گیاه و... سجده می کرد نه بر فرش و موکت و چرم  و پلاستیک و... .

تربت حسینی که شیعه سجده بر آن را صحیح و افضل از سجده بر خاک های دیگر و اشیاء دیگر می داند یکی از مصادیق خاک است؛ از این رو سجده بر آن جایز است.

ثانیاً: چون در سرزمین کربلا، خون بهترین بندگان خدا به خاطر خدا و حفظ اسلام به زمین ریخته شد، این خاک نسبت به سایر خاک ها دارای شرافت است؛ از این رو در مکتب تشیع سجده براین خاک مستحب و افضل است و در این زمینه در بسیاری از منابع اهل سنت این روایت آمده است که: جبرئیل (ع) خاک کربلا را برای رسول اکرم (ص) آورد.

پاسخ تفصیلی

سجده در لغت به معنای تذلٌل و خوار شدن آمده است. [1] و در اصطلاح فقهی، گذاشتن پیشانی بر زمین را گویند. [2] در روایات زیادی، سجده به عنوان بهترین حالت انسان معرفی شده است. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «بنده به چیزی با فضیلت تر از سجده پنهانی بر خداوند نزدیک نشده است.» [3]

عایشه از پیامبر خدا (ص) نقل کرده که فرمود: «زمین برای من سجده گاه و پاک کننده قرار داده شد.» [4]

طبق این حدیث سجده بر خاک صحیح است. این خاک چه خاک مدینه و مکه باشد و چه خاک عراق،کربلا یا خاک هر نقطۀ دیگری از عالم.

در صدر اسلام که مساجد فرش نداشت، همه مسلمین در نماز بر خاک و رمل و شنی که با آن کف مساجد خود را پوشانیده بودند سجده می کردند و نه تنها پیامبر اکرم(ص) مسلمین را از این عمل منع نمی کرد؛ بلکه بر عکس وی از سجده بر غیر خاک (پارچه، لباس و عمامه) جلوگیری می نمود. [5] بنا بر این سجده بر خاک ، سنگ، شن ، رمل، حصیر سیره و سنت قطعی رسول اعظم (ص)بوده است و هیچ مسلمانی نیست که منکر جواز سجده بر خاک باشد و همۀ مذاهب اسلامی چنین سجده ای را صحیح می دانند. اما نسبت به خاک کربلا، شیعه معتقد است، سجده بر خاک کربلا مستحب است؛ زیرا در این خاک فرزند گرامی رسول خدا ، سید و آقای جوانان بهشت حضرت حسین بن علی (ص) برای حفظ دین خدا و احکام آن، جهاد کرد و به همراه فرزندان و اصحاب خویش به شهادت رسید. همان طور که حضرت علی بن الحسین، امام سجاد(ع) و امام صادق(ع) بر تربت مقدّسه حضرت امام حسین(ع) تربت سجده مى ‏کردند. [6] بعد از ایشان شیعیان نیز به تبعیت از امامان معصوم(ع) خود سجده بر این خاک را بهتر می دانند. [7]

البته این مربوط به بعد از شهادت حضرت امام حسین (ع) ا ست که حود پنجاه سال بعد از رحلت پیامبر (ص) واقع شده است، اما این باعث نمی شود که بگوییم چون پیامبر اکرم(ص) بر خاک کربلا نکرده است پس ما هم نباید سجده کنیم و سجده بر آن را افضل بشماریم . آیا خاک کربلا از جنس زمین و از نوع خاک های دیگر جاهای کره زمین نیست؟ پس قطعا سجده بر آن صحیح است. مضافا بر این که در منابع شیعه و سنی روایاتی وجود دارد که نشانۀ اهمیت و محبوبیت خاک کربلا در نزد خدای متعال است.

شیعه و سنی روایت کرده­اند که جبرئیل (ع) خاک کربلا را برای رسول خدا آورد.

در منابع اهل سنت از امٌ سلمه نقل شده است که گفت: «روزی رسول خدا (ص) به من فرمود که دم در بایست و اجازه نده کسی وارد شود» امٌ سلمة می گوید: «من دم در ایستادم. حسین آمد و خواست داخل شود، خواستم جلوگیری کنم؛ ولی نتوانستم. این پسر بچه پیش پدر بزرگش رفت. به رسول خدا گفتم فدایت شوم به من فرموده بودی اجازه ندهم کسی وارد شود؛ ولی فرزند شما از دستم فرار کرد و نتوانستم ممانعت کنم.» امٌ سلمه به پیامبر خدا عرض می­کند: «از کنار در دیدم که در دست شما چیزی است و اشک­هایتان جاری است و این پسر بچه هم بر روی شکم شما نشسته است! پیامبر اکرم(ص) فرمود: «بله، جبرئیل نزد من آمد و به من خبر آورد که امت من این فرزنم را می­کشند و خاک محل شهادت او را به من داد. این خاکی که در دستم هست همان خاک است.» [8] این روایت عیناً یا با کمی اختلاف در منابع دیگر اهل سنت نیز آمده است. [9]

شیعه هم این روایت را نقل کرده است در روایتی امام باقر (ع) می فرماید: جبرئیل خاکی که حسین (ع) بعدا بر روی آن کشته شد را برای پیامبر (ص) آورد و آن خاک در نزد ما است. [10]

بنا براین از نظر سنی و شیعه سرزمین و خاک کربلا بسیار با اهمیت است و قطعا سجده بر آن هم از سجده بر خاک های دیگر افضل است.

نمایه مرتبط:

1. سجده بر خاک، سؤال 1892 (سایت: 2467).

2. سجده مسلمانان بر سنگ و به کعبه، سؤال 1065 (سایت: 1130).

 


[1] . راغب، اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص 396، چاپ اول، دار القلم، دمشق، 1416 ه.ق.

[2] . ابن اثیر، النهایة فی غریب الحدیث، ج 2، ص 213، چاپ چهارم، مؤسسه اسماعیلیان، قم 1364ه.ش.

[3] . مجیدی، غلام حسین، نهج الفصاحة، ج 1، ص 461، چاپ اول، مؤسسة انصاریان، قم، 1379.

[4] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 8، ص 38، ؛ بخاری ، صحیح، ج 1، ص 113، دار الفکر، 1401ه.ق؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ج 2، ص 240؛ سجستانی، ابن اشعث، سنن ابی داوود، ج 1، ص 118، چاپ اول؛ دار الفکر، 1410 ه ق. و بسیاری از منابع دیگر.

[6] . علامه مجلسى‏، بحارالانوار، ج 46، ص 79، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1363ش؛ دیلمى، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلى الصواب، ج 1، ص 115، الشریف الرضی، قم، چاپ اول، 1412ق.

[7] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّٰى)، محقق و مصحح: بنى هاشمى خمینى‌، سید محمد حسین،  ج 1، ص 587، م 1083، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.

[8] . طبرانی، المعجم الکبیر، ج 3، ص 109، چاپ دوم، دار احیاء التراث العربی، 1404ه.ق.

[9] . متقی، هندی، کنزالعمال، ج 13، ص 657، مؤسسة الرسالة، بیروت، 1409 ه ق؛ الکوفی، ابن ابی الشیبة، المصنف، ج 8، ص 632، چاپ اول، دارالفکر، بیروت، 1409ه. ق؛ اسحاق بن راهویه، مسند ابن راهویة، ج 4، ص 131، چاپ اول، مکتبة الایمان، مدینه، 1412ه.ق؛ و منابع دیگر.

[10] . بحارالانوار، ج 45، ص 231؛ شیخ طوسی، امالی، چاپ اول، دار الثقافة، قم، 1414ق.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها