جستجوی پیشرفته
بازدید
12859
آخرین بروزرسانی: 1391/03/06
 
کد سایت ar19864 کد بایگانی 20686 نمایه منظور از اصطلاحات «قیل»، «فیها تأمل» و «الاظهر»
طبقه بندی موضوعی Fiqh
خلاصه پرسش
منظور از کاربرد اصطلاحات «قیل»، «فیها تأمل» و «الاظهر» در منابع اسلامی چیست؟
پرسش
در کتاب منهاج الصالحین آیت الله خویی، جلد 2 دربارۀ حکم ثروب (تخم یک نوع ماهی که دارای پوست خشنی است) و حلبلاب (تخم یک نوع ماهی که در عرف مردم عراق به حلبلاب معروف است و دارای پوست نرم است) می گویند (قیل): تخم هر حیوانی تابع آن حیوان است، اگر استفاده از گوشت حیوان جایز باشد، استفاده از تخمش نیز جایز است، اگر در ماهی، موضوع مشتبه شد، گفته شده که آن ماهی که دارای پوست خشن است و در عرف ما به آن «ثروب» می گویند خورده می شود، ولی آن ماهی که دارای پوست نرمی است و در عرف ما به آن «حلبلاب» گفته می شود، خورده نمی شود. و فیها تأمل. بلکه به نظر ما اظهر حرمت است در مورد هر چیزی که حکمش مشتبه شده باشد. لطفاً دربارۀ عبارت های «قیل»، «فیها تأمل»، «الاظهر» توضیح دهید. و بفرمایید آیا حکم در این موضوع، استحبابی است یا وجوبی؟
پاسخ اجمالی

سه اصطلاح «قیل»، «فیها تأمل» و «الاظهر» از اصطلاحاتی هستند که در مباحث استدلالی فقه، تفسیر، حدیث و غیره کاربرد دارند که در ذیل جایگاه استفاده از این کلمات بیان می شود.

1. «قیل»: این اصطلاح، برای نقل دیدگاه هایی استفاده می شود که شخص نویسنده، معتقد به آن نیست و تنها از باب نقل اقوال بیان می کند.

2. «فیها تأمّل»: پس از نقل دیدگاه و یا دلیلی می آید که نویسنده به آن اشکال دارد و با آوردن این عبارت به خواننده می فهماند که باید در پذیرش فلان دیدگاه و یا دلیل تأمل و تفکّر بیشتری نمود؛ زیرا به جهت برخی دلایل دیگر دارای اشکال است. معمولاً بعد از ذکر این اصطلاح، محتوای اشکال بیان نمی شود و به همین مقدار بسنده می کنند تا جایی برای تأمّل و تفکر دیگران باشد، اما در منابع فقهی فتوایی (بدون بیان استدلال) این عبارت بیانگر حکم احتیاط وجوبی است.[1]

3. «الأظهر»: این واژه در جایی از مباحث به کار می رود که دو یا چند دیدگاه مختلف مطرح می شود که هر کدام دارای امتیازات و دلایل ویژۀ خود را دارند. با این حال، نویسنده با ذکر این واژه نسبت به یکی از دیدگاه ها، می فهماند که فلان دیدگاه و یا دلیل در پیش او ظاهرتر و برتر از دیگر نظریّات است، و در اصل به کارگیری این لفظ، بیانگر فتوای او است.[2]

آیت الله خویی(ره)، در متن مزبور به وسیلۀ عبارت «اظهر» فتوا به این داده که باید از مصداق مشکوک، پرهیز کرد و استفاده از تخم ماهی مزبور حرام است؛ در نتیجه اظهر در این جا بیانگر حکم استحبابی نیست. همان طور که می بینیم ایشان قول مخالف را با «قیل» مطرح کرده و با اصطلاح «فیها تأمل» نشان داده که این دیدگاه (قیل) دارای اشکال بوده و مورد پذیرش وِی نیست.

 

[1]. ر.ک: جمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى، سید محمود هاشمى‌، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام‌، ج 1، ص 272، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام‌، قم، چاپ اول، 1426ق.

[2]. ر.ک: همان، ص 555 و 556.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها