جستجوی پیشرفته
بازدید
7852
آخرین بروزرسانی: 1399/05/27
خلاصه پرسش
آیا دعا و یا ذکرهای ویژه‌‌ای برای تمرکز و حضور قلب در نماز و دفع وسوسه‌‌های شیطانی وجود دارد؟
پرسش
آیا دعا و یا ذکرهای ویژه‌‌ای برای تمرکز در نماز وجود دارد؟
پاسخ اجمالی

حضور قلب در نماز امر بسیار مهمی است که شخص باید با تلاش و زحمت به دنبال رسیدن به آن در نماز و هر عبادتی باشد. کسی که بیشتر ساعات عمر خود را در کارهای بیهوده و لهو و لعب می‌گذراند نمی‌تواند در نماز حضور قلب پیدا کند؛ زیرا به هر آنچه انسان مشغول باشد، قوه مخیله(که کارش خیال‌پردازی است) در نماز همان عمل را در نظرش جلوه می‌دهد و هر چه بخواهد حواس خود را جمع کند، موهومات و خیالات به سراغ او می‌آید و حواسش را متفرّق می‌گرداند، اما کسى که در همه وقت همه اعمال و افکارش بر طبق عقل و شرع انجام شود و هدفش در همه‌ی کارها تحصیل رضاى حق تعالى باشد، چنین کسى بخوبى می‌تواند بنابر عادت، خود را از موهومات و خیالات فاسد حفظ نماید و حضور قلب پیدا کند. آن وقت است که حالت خشوع و خضوع پیدا می‌کند.

با توجه به این مقدمه، باید دید که منشأ بی‌حالی در نماز ترک کدام یک از شرایط نماز است و با رعایت این شرایط است که می‌توان به نشاط لازم و حضور قلب در نماز دست یافت.[1]

با این وجود، برای جلوگیری از پراکندگی قوه خیال در حین اقامه نماز و دور شدن از وسوسه‌های شیطان دعاها و توصیه‌هایی نیز وجود دارد:

  1. امام صادق‌(ع) فرمود: مردی خدمت رسول گرامی اسلام(ص) آمد و برای رهایی از وسوسه در هنگام خواندن نماز از آن‌حضرت(ص) کمک خواست. پیامبر(ص) فرمود هنگامی که شروع به نماز کردی انگشت سبابه دست راست خود را بر روی ران چپ خود بگذار و فشار ده و بگو: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ تَوَکلْتُ عَلَى اللَّهِ أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ».[2]
  2. عمر بن یزید می‌گوید: به امام صادق(ع) از فراموشی در نماز مغرب شکایت کردم. امام(ع) فرمود: به جاى سوره توحید، سوره کافرون را بخوان. وی نیز به این دستور عمل کرد و فراموشی در نماز از او برطرف شد.[3]
  3. 3. امام صادق(ع) فرمود: مردى نزد پیامبر(ص) آمد و از ایشان برای رهایی از وسواسی که در دلش افتاده است، کمک خواست. رسول خدا(ص) فرمود: این کلمات را مکرر بخوان: «تَوَکلْتُ‏ عَلَى‏ الْحَی‏ الَّذِی‏ لا یمُوتُ‏، وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ‏ الَّذِی‏ لَمْ‏ یتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً، وَ لَمْ‏ یکُنْ‏ لَهُ‏ شَرِیک‏ فِی‏ الْمُلْکِ‏، وَ لَمْ‏ یکُنْ‏ لَهُ‏ وَلِی‏ مِنَ‏ الذُّلِ‏ وَ کَبِّرْهُ‏ تَکبِیرا»،[4] بعد از مدّتى آن مرد نزد رسول خدا(ص) بازگشت و گفت: یا رسول اللَّه! خداوند دل‌نگرانى مرا زایل کرد.[5]

گفتنی است؛ به غیر از دعاهای مخصوص که بیان شد، می‌توان از دیگر دعاهایی که در قرآن و روایات در ارتباط با نماز وجود دارد نیز کمک گرفت:

  1. حضرت ابراهیم(ع) از خداوند چنین درخواست می‌نماید: «رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّیتِی»؛[6] پروردگارا، مرا و ذریه‏ام را بپاى دارنده نماز قرار ده. و طبیعی است که برپاداشتن نماز به معنای واقعی آن جز با تمرکز و خشوع حاصل نخواهد شد.
  2. در فرازی از دعای امام صادق(ع) چنین آمده است: «... اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک‏ مِنَ‏ الْکسَلِ‏ وَ الْهَرَمِ‏ وَ الْجُبْنِ‏ وَ الْبُخْلِ وَ الْغَفْلَةِ وَ الْقَسْوَةِ وَ الْفَتْرَةِ وَ الْمَسْکنَةِ، وَ أَعُوذُ بِک یا رَبِّ مِنْ نَفْسٍ لَاتَشْبَعُ‏، وَ مِنْ قَلْبٍ لَایخْشَعُ، وَ مِنْ دُعَاءٍ لَایسْمَعُ، وَ مِنْ صَلَاةٍ لَاتَنْفَعُ‏ وَ أُعِیذُ بِک نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ ذُرِّیتِی مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ...».[7]

 


[1]. «حضور قلب در نماز»، 2184؛ «نماز و حضور قلب»، 231.

[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 358، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 338، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[4]. اسراء، 111.

[5]. من لا یحضره الفقیه، ج ‏1، ص 338 – 339.

[6]. ابراهیم، 40

[7]. کافی، ج ‏2، ص 586.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...