یکی از شهدای کربلا که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به فیض شهادت رسید، عامر بن مسلم[1] بن قیس[2] بن مسلمة بن طریف بن أبان‏[3] عبدی[4] بود. برخی از منابع رجالی – که بیشتر به تحلیل افراد از دیدگاه سندشناسی روایات می‌پردازند - عامر را از اصحاب امام حسین(ع) برشمرده‌‌اند، اما از وی با عنوان مجهول و ناشناس یاد کرده‌اند.[5]

به هر حال،‌ وی از قبیله‌ی عبد القیس، و از اهالی بصره بود. [6] به دنبال نامه‌ی امام حسین(ع) به مردم بصره، جمعى از شیعیان آن‌جا در منزل ماریه بنت سعد از قبیله‌ی عبدالقیس که خانه‌ی او مرکزی براى گفت‌وگوى شیعیان بود، گرد آمده و برخی از آنان برای پیوستن به امام(ع) عازم شدند.[7] برخی از نویسندگان معاصر معتقد است که عامر بن مسلم نیز یکی از اعضای این گروه بود.[8] در این گروه اعزامی افرادی چون یزید بن ثبیط حضور داشتند و آنچه در جریان سفر برای آنان نقل شده در مورد عامر بن مسلم نیز – با فرض بودن ایشان در آن گروه – مصداق خواهد داشت.

به هر حال عامر بن مسلم در کنار امام(ع) ماند و در روز عاشورا و در حمله‌ی اول دشمن به شهادت رسید.[9]

در زیارت ناحیه نیز از این شهید یاد شده و بر او درود فرستاده شده است.[10]

فضل بن عباس بن ربیعة بن حارث بن عبد المطلب نیز، آن‏گاه که در اشعار خود بنی‌امیه را مورد نکوهش قرار می‌‏دهد و از یاران امام(ع) تجلیل می‌‌کند، از فردی به نام عامر نیز یاد می‌‌کند:

«ارجعوا عامرا و ردوا زهیرا       ثم عثمان فارجعوا عازمینا»؛[11]

عامر و زهیر و آن‏‌گاه عثمان را بازگردانید و سپس برگردید.

برخی از متأخرین احتمال می‌‌دهند که مراد از عامر در این شعر، همان عامر بن مسلم باشد.[12]

[1]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 153، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق؛ محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیة فی مناقب الأئمة الزیدیة، مصحح، محطوری، مرتضی بن زید، ج 1، ص 210، صنعا، مکتبة بدر، چاپ اول، 1423ق.

[2]. ابن کلبى، هشام بن محمد، نسب معد و الیمن الکبیر، محقق، حسن، ناجى‏، ج 1، ص 113، بیروت، عالم الکتب‏، چاپ اول، 1425ق.

[3]. ابن حزم اندلسی‏، ابو محمد علی بن احمد، جمهرة انساب العرب‏، ص 293، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اوّل‏، 1418ق.

[4]. امین عاملی‏، سید محسن، اعیان الشیعة، ج 1، ص 11، بیروت، دار التعارف للمطبوعات‏، 1406ق.

[5]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 103، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق؛  حلی، حسن بن علیّ بن داود، الرجال، ص 465، دانشگاه تهران، ‏چاپ اول‏، 1342ش.

[6]. تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 153.

[7]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 353- 354، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.

[8]. الحسینی الحائری الشیرازی‏، سید عبدالمجید، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین ع و اصحابه‏، ص 403 – 404، قم، زمزم هدایت‏، بی‌تا.      گزارش‌های این کتاب به تنهایی چندان مورد اعتماد نیست مگر اینکه مستندی در منابع کهن داشته باشد.

[9]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 113، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[10]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[11]. ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغة، محقق، مصحح، ابراهیم، محمد ابوالفضل،‏ ج 7، ص 166، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، 1404ق.

[12]. سماوی، شیخ محمد بن طاهر، ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 186، قم، دانشگاه شهید محلاتی‏، چاپ اول، 1419ق.