جستجوی پیشرفته
بازدید
17580
آخرین بروزرسانی: 1399/12/18
خلاصه پرسش
وظیفه‌ی‌ همسایگان مسجد در برابر آن چیست و تا چه فاصله‌ای، فرد همسایه مسجد شمرده می‌شود؟
پرسش
کسی که همسایه‌ی مسجد است چه وظیفه‌ای دارد؟ و خانه‌ی افراد تا چه فاصله‌ای همسایه‌ی مسجد شمرده می‌شود؟
پاسخ اجمالی

مسجد، در نگاه اسلام، دارای جایگاه ویژه‌ای بوده و حتی در حدیث قدسی، خداوند مساجد را خانه‌های خود بر روی زمین معرفی می‌کند؛ لذا عبادت در مسجد، از عبادت در مکان‌های دیگر برتر بوده و ثواب و پاداش الهی در برابر آن، دو چندان خواهد بود.[1]

از طرفی هم با توجه به سفارش اسلام در برپایی نماز جماعت و برتری آن بر نماز فرادا،[2] حضور نمازگزار در مسجد و شرکت در نماز جماعت، پاداشی چند برابر پیدا می‌کند.

بر این اساس، در برخی احادیث معصومین(ع)، ضمن تشویق مسلمانان بر رفت و آمد به مساجد، افرادی را که در همسایگی مسجد بوده و نسبت به حضور در مسجد کوتاهی می‌کنند، مورد نکوهش قرار گرفته‌اند:

  1. امام علی(ع) فرمود: «همسایه مسجد اگر مانعى برایش نبوده و سالم باشد و با این حال، براى نماز واجب در مسجد حاضر نشود، نمازش مقبول درگاه الهى نخواهد بود».[3]
  2. امام صادق‌(ع) فرمود: «مساجد، از همسایگان خود که برای خواندن نماز در مسجد حضور نمی‌یابند، در پیش‌گاه خداوند دست به شکایت برمی‌دارند و خداوند به مساجد وحی مى‌کند که به عزت و جلالم که، یک نماز آنها را که در خانه خود مى‌خوانند قبول نخواهم کرد و در میان مردم عدالتى نخواهند داشت و رحمت من به آنها نخواهد رسید و آنها در بهشت همسایه من نخواهند بود».[4]

همچنین در حدیثی، رسول خدا(ص) در تبیین حدّ همسایگی انسان‌ها با یک‌دیگر فرمودند: «تا چهل خانه -خانه‌های پیش‌رو، پشت‌سر و سمت راست و چپ- همسایه فرد شمرده می‌شوند».[5]

طبیعتاً همسایه‌ی مسجد را نیز می‌توان با همین الگو شناسایی کرد.

و در روایتی دیگر از امیرالمؤمنین(ع) سؤال شد که همسایه‌ی مسجد کیست؟ حضرت فرمود: کسانی که صدای اذان را [به طور طبیعی] می‌شنوند.[6]

لذا بر اساس مضامین این روایات، در اغلب روستاها و شهرهای کوچک، بیشتر اهالی منطقه، همسایه‌ی مسجد محسوب می‌شوند، به ویژه اگر مسجد در مرکز شهر باشد و یا این‌که شهرها دارای چندین محله بوده و در کانون آن محلات مسجدی وجود داشته باشد.

به عبارت دیگر، تشخیص همسایگی بیشتر وابسته به عرف است و همان‌گونه که اگر فردی به دیگری بگوید خانه‌ی من به خانه‌ی شما نزدیک است و تقریباً همسایه‌ایم، مراد از این همسایگی، همان نزدیک‌بودن عرفی است، نزدیک بودن و همسایگی با مسجد نیز قابل تشخیص توسط عرف است.

شایان ذکر است، اگرچه درباره‌ی این‌گونه روایات، گفته می‌شود که امر و نهی در آنها ارشادی است - و وجوب حضور در مسجد را نمی‌رساند، بلکه دلالت بر کاهش ثواب نماز در غیر مسجد را دارد[7] - ولی واضح است که همسایگان مسجد، نسبت به دیگران وظیفه‌ی بیش‌تری در قبال مسجد داشته و لازم است، در حد امکان نسبت به حضور و پیش‌برد امور مسجد کوشیده و از هرگونه رفتاری که کم‌توجهی و بی‌اعتنایی نسبت به این خانه‌ی عبادت به شمار آید، اجتناب نمایند.

 


[1]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه، ر. ک: 44351 (آثار فردی و اجتماعی حضور در مسجد).

[2]. ر. ک: نمایه 10707 (ثواب برای امام جماعت در نمازهای پنجگانه).

[3]. «لَیْسَ‏ لِجَارِ الْمَسْجِدِ صَلَاةٌ إِذَا لَمْ یَشْهَدِ الْمَکْتُوبَةَ فِی الْمَسْجِدِ، إِذَا کَانَ فَارِغاً صَحِیحاً» حمیرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 145، ح 523، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1413 ق.

[4]. طوسى، محمد بن الحسن، أمالی، ص 696، ح 1487، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.

[5]. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، ج ‏2، ص669، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[6]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، دعائم الإسلام، ج ‏1، ص 148، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.

[7]. ر. ک: نمایه 107631 (دلالت نهی ارشادی بر فساد).

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • امیدبخش‌ترین آیه قرآن کدام است؟
    19920 تفسیر 1393/12/26
    قرآن کریم سرشار از آیات مژده و امید است. اما در این‌که کدام‌یک از آیاتش امید بیشتری به مؤمنان می‌دهد، سخن پیشوایان دین در این زمینه متفاوت است که شاید این تفاوت، ناظر به جنبه‌های مختلف امیدبخشی‌ باشد: ۱. ابوحمزه ثمالی می‌گوید؛ از امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) ...
  • انصار چه کسانی بودند؟
    38930 تاريخ بزرگان 1388/12/03
    "انصار" جمع ناصر، از ریشه "نصر" به معنای یاوران است. در صدر اسلام به ساکنانمسلمانمدینهو اطرافآن، به ویژه افراد دو قبیلهاوسوخزرج،انصار گفته می‌شد؛ چرا که آنان به یاریپیامبر اسلام (ص)ومسلمانان مهاجر مکیو نقاط دیگر پرداختهبودند و در نشر ...
  • منظور از مباحات عامه، اباحه تملک و اباحه انتفاع چیست؟
    19535 General Terms 1393/04/17
    مباح بودن به معنای حلال بودن است. اموالى که متعلق حق هیچ‌کس نیست، در فقه از آنها با عنوان «مباحات عامّه» یا «مشترکات و منافع عامّه» تعبیر شده است. چیزهایى که شارع آنها را براى همه مشترک یا مباح قرار داده است، دو قسم است: 1. ...
  • هجوم‌آورندگان به خانه حضرت فاطمه(س) چند نفر بودند و چه افراد سرشناسی در میان آنان حضور داشتند؟
    31035 تاریخ 1394/07/14
    بنابر تحقیق و جست‌وجو در منابع حدیثی و تاریخی؛ به صورت پراکنده در نقل‌های مختلفی که درباره این بی‌حرمتی نقل شده است، نام تعدادی از افراد که به خانه حضرت فاطمه(س) هجوم آورده، یا دستور هجوم دادند وجود دارد. البته مشخص نیست که تعداد دقیق آنان چند نفر ...
  • گزارش‌های تاریخی موجود پیرامون شخصیت حر بن یزید ریاحی که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را ارائه کنید؟
    33792 تاريخ بزرگان 1394/07/21
    یکی از افرادی که نامش در میان شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) جاودانه ماند، و مُهر شهادت وی در درگاه الهی ثبت شد، «حُرّ بن یزید ریاحی» است.نسب حر بن یزیدنسب حر را چنین ذکر کرده‌اند: «حر بن یزید بن ناجیة بن قَعنَب،
  • حدیث حارث همدانی در مورد حاضر شدن امام علی(ع) بر بالین محتضر را چگونه ارزیابی می¬کنید؟
    26219 درایه الحدیث 1392/04/27
    حاضر شدن پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) از جمله حضرت علی(ع)، هنگام مرگ، نزد تمامی انسان‌ها حتی کسانی که بر دین‌های دیگر می‌باشند از اموری است که اخبار مستفیضه بر آن دلالت دارد.[1] البته در نحوه و چگونگی این حضور سخنانی بیان شده است ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    23986 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • فرق بین «صراحت» و «ظهور» چیست؟
    15284 مبانی فقهی و اصولی 1390/12/22
    دلالت یک عبارت بر مقصود گوینده، گاهی آن قدر صریح است که احتمال خلاف در آن منتفی است. در این جا می گویند عبارت نص و صریح است، اما گاهی دلالت یک عبارت بر قصد گوینده صریح نیست، بلکه معانی متعدد از آن محتمل است، ولی در ...
  • آیا کلمه «حضرت» در روایات نیز به کار برده شده است؟
    14525 لغت شناسی 1394/01/22
    کلمه «حضرت» در لغت به معنای «حضور» و «نزد» می‌باشد.[1] این کلمه در عربی به صورت «حضرة» نوشته می‌شود. مثلاً وقتی می‌گوییم: «حضرت امام صادق(ع)» در روایات نیز به کار برده شده است که فارسی زبانان به عنوان احترام و ادب قبل از اسامی ...
  • افطاری دادن در کدام روز برابر مهمان کردن صد هزار پیامبر، امام و شهید است؟
    23611 حدیث 1392/10/28
    اطعام نمودن و غذا دادن به برادران دینی از کارهایی است که در اسلام مورد تأکید قرار گرفته و برای آن اجر و پاداش فراوانی قرار داده شده است. اما متن موجود در پرسش، تلفیق و خلط دو روایتی است که هر کدام دارای خاستگاه مخصوص به خود ...

پربازدیدترین ها