جستجوی پیشرفته
بازدید
21700
آخرین بروزرسانی: 1399/12/18
خلاصه پرسش
وظیفه‌ی‌ همسایگان مسجد در برابر آن چیست و تا چه فاصله‌ای، فرد همسایه مسجد شمرده می‌شود؟
پرسش
کسی که همسایه‌ی مسجد است چه وظیفه‌ای دارد؟ و خانه‌ی افراد تا چه فاصله‌ای همسایه‌ی مسجد شمرده می‌شود؟
پاسخ اجمالی

مسجد، در نگاه اسلام، دارای جایگاه ویژه‌ای بوده و حتی در حدیث قدسی، خداوند مساجد را خانه‌های خود بر روی زمین معرفی می‌کند؛ لذا عبادت در مسجد، از عبادت در مکان‌های دیگر برتر بوده و ثواب و پاداش الهی در برابر آن، دو چندان خواهد بود.[1]

از طرفی هم با توجه به سفارش اسلام در برپایی نماز جماعت و برتری آن بر نماز فرادا،[2] حضور نمازگزار در مسجد و شرکت در نماز جماعت، پاداشی چند برابر پیدا می‌کند.

بر این اساس، در برخی احادیث معصومین(ع)، ضمن تشویق مسلمانان بر رفت و آمد به مساجد، افرادی را که در همسایگی مسجد بوده و نسبت به حضور در مسجد کوتاهی می‌کنند، مورد نکوهش قرار گرفته‌اند:

  1. امام علی(ع) فرمود: «همسایه مسجد اگر مانعى برایش نبوده و سالم باشد و با این حال، براى نماز واجب در مسجد حاضر نشود، نمازش مقبول درگاه الهى نخواهد بود».[3]
  2. امام صادق‌(ع) فرمود: «مساجد، از همسایگان خود که برای خواندن نماز در مسجد حضور نمی‌یابند، در پیش‌گاه خداوند دست به شکایت برمی‌دارند و خداوند به مساجد وحی مى‌کند که به عزت و جلالم که، یک نماز آنها را که در خانه خود مى‌خوانند قبول نخواهم کرد و در میان مردم عدالتى نخواهند داشت و رحمت من به آنها نخواهد رسید و آنها در بهشت همسایه من نخواهند بود».[4]

همچنین در حدیثی، رسول خدا(ص) در تبیین حدّ همسایگی انسان‌ها با یک‌دیگر فرمودند: «تا چهل خانه -خانه‌های پیش‌رو، پشت‌سر و سمت راست و چپ- همسایه فرد شمرده می‌شوند».[5]

طبیعتاً همسایه‌ی مسجد را نیز می‌توان با همین الگو شناسایی کرد.

و در روایتی دیگر از امیرالمؤمنین(ع) سؤال شد که همسایه‌ی مسجد کیست؟ حضرت فرمود: کسانی که صدای اذان را [به طور طبیعی] می‌شنوند.[6]

لذا بر اساس مضامین این روایات، در اغلب روستاها و شهرهای کوچک، بیشتر اهالی منطقه، همسایه‌ی مسجد محسوب می‌شوند، به ویژه اگر مسجد در مرکز شهر باشد و یا این‌که شهرها دارای چندین محله بوده و در کانون آن محلات مسجدی وجود داشته باشد.

به عبارت دیگر، تشخیص همسایگی بیشتر وابسته به عرف است و همان‌گونه که اگر فردی به دیگری بگوید خانه‌ی من به خانه‌ی شما نزدیک است و تقریباً همسایه‌ایم، مراد از این همسایگی، همان نزدیک‌بودن عرفی است، نزدیک بودن و همسایگی با مسجد نیز قابل تشخیص توسط عرف است.

شایان ذکر است، اگرچه درباره‌ی این‌گونه روایات، گفته می‌شود که امر و نهی در آنها ارشادی است - و وجوب حضور در مسجد را نمی‌رساند، بلکه دلالت بر کاهش ثواب نماز در غیر مسجد را دارد[7] - ولی واضح است که همسایگان مسجد، نسبت به دیگران وظیفه‌ی بیش‌تری در قبال مسجد داشته و لازم است، در حد امکان نسبت به حضور و پیش‌برد امور مسجد کوشیده و از هرگونه رفتاری که کم‌توجهی و بی‌اعتنایی نسبت به این خانه‌ی عبادت به شمار آید، اجتناب نمایند.

 


[1]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه، ر. ک: 44351 (آثار فردی و اجتماعی حضور در مسجد).

[2]. ر. ک: نمایه 10707 (ثواب برای امام جماعت در نمازهای پنجگانه).

[3]. «لَیْسَ‏ لِجَارِ الْمَسْجِدِ صَلَاةٌ إِذَا لَمْ یَشْهَدِ الْمَکْتُوبَةَ فِی الْمَسْجِدِ، إِذَا کَانَ فَارِغاً صَحِیحاً» حمیرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 145، ح 523، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1413 ق.

[4]. طوسى، محمد بن الحسن، أمالی، ص 696، ح 1487، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.

[5]. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، ج ‏2، ص669، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[6]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، دعائم الإسلام، ج ‏1، ص 148، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.

[7]. ر. ک: نمایه 107631 (دلالت نهی ارشادی بر فساد).

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    799288 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    762653 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    685750 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661275 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650043 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    603378 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580640 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    574987 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565643 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564880 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...