اگرچه کعبه نمادی برای عبادت است و از همین‌رو به بیت ‌الله شناخته می‌شود؛ اما افرادی که در درجه‌های بالای ایمان باشند و خدا در دلهای‌شان جا داشته باشد به یقین ارزش آنها از مقداری سنگ و گل بالاتر است. به عنوان نمونه، حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) که خانه‌ی خدا را تجدید بنا نمودند، دو پیامبر بزرگ خدا می‌باشند که به طور قطع ارزشمندتر از آن مصالح ساختمانی هستند که در ساخت کعبه به کار رفته است. البته این بدان معنا نیست که کعبه حرمتی ندارد و می‌توان به آن بی‌احترامی نمود؛ بلکه بدان معنا است که در مقام مقایسه، حرمت مؤمن در مقامی بالاتر از حرمت کعبه قرار می‌گیرد، و روایاتی که در این زمینه وجود دارد، ناظر به همین واقعیت هستند:

1. ابن عباس می‌گوید: رسول خدا(ص) به کعبه نگریست و فرمود: آفرین بر تو، خانه‏ای که چقدر بزرگی و احترامت چقدر زیاد است. سوگند به خدا، احترام مؤمن نزد خدا از تو بیشتر است؛ زیرا حرمت تو فقط از یک جهت است (که خونریزی در تو حرام است‏)، ولی مؤمن از سه جهت احترام دارد: خون وی محترم است، مالش حرمت دارد و بدگمانی نسبت به او حرام است.[1]

شبیه این سخن از جابر بن عبدالله انصاری هم نقل شده است.[2]

2. امام باقر(ع) در مقابل کعبه فرمود: سپاس خدا را که تو را ارجمند و شریف و بزرگوار ساخت و پناهگاه مردم نمود و وسیله‌ی امنیت قرار داد. به خدا قسم که حرمت مؤمن از حرمت تو بالاتر است».[3]
3. امام صادق‌(ع) فرمود: «حرمت مؤمن از کعبه بالاتر است».[4]
4. امام هادی(ع) فرمود: «رسول خدا(ص) اطراف خانه‌ خدا طواف می‏کرد، حجر الاسود را می‏بوسید، با آنکه حرمت پیامبر و مؤمن از حرمت خانه خدا بالاتر است...».[5]
5. عباد بصری به امام صادق(ع) گفت: سخنی به نقل از شما شنیده‏ام که می‌خواهم از درستی آن آگاه شوم؟ امام(ع) فرمود: کدام سخن؟! عباد گفت: شما فرمودید که مقام مؤمن از این بنیان باارزش‌تر است؟! امام(ع) فرمود: بله! حرمت مؤمن از کعبه بالاتر است، اگر مؤمن به این کوه‌ها بگوید تا نزد وی بیایند، کوه‌ها خواهند آمد.[6]

اگرچه برخی از این احادیث بدون سند ذکر شده‌ و پاره‌ای از آنها نیز ضعیف شمرده شده‌اند؛[7] اما با توجه به فراوانی روایاتی  که در این زمینه و در منابع معتبر وجود دارند و این‌که منافاتی با عقاید شیعه ندارد، می‌توان آنها را پذیرفت. و همان‌گونه که در ابتدا گفته شد، بسیار منطقی است که بگوییم مقام ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) که سازندگان کعبه بودند از مقام خود کعبه ارزشمندتر است.

[1]. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورام، ج 1، ص 52، قم، مکتبة الفقیه، چاپ اول، 1410ق.

[2]. ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغة، محقق، مصحح، ابراهیم، محمد ابوالفضل،‏ ج 18، ص 278، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، 1404ق.

[3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 71، ص 233، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[4]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 27، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.

[5]. کلینی، محمد بن یعقوب،کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 568، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین،ص 273، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.

[6]. شیخ مفید،الاختصاص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، محرمی زرندی، محمود، ص 325، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، 1413ق.

[7]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 18، ص 285، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.