دعا به درگاه خداوند و توسل به اولیای الهی برای واسطه‌شدن نزد خدا، از موضوعاتی است که جایگاه ارزشمند آن قابل انکار نیست. این دعا و توسل با هر زبان و سخنی امکان‌پذیر است. البته به شرط آن‌که آنچه گفته می‌شود بر خلاف قرآن و آموزه‌های اسلامی نباشد. آنچه امروزه به نام «دعای توسل» معروف است، نوعی درخواست حاجت از درگاه خداوند است؛ با این ویژگی که هنگام دعا، چهارده معصوم را میان خود و خدا واسطه قرار می‌دهیم، و در مضمون آن نیز چیزی خلاف اصول دینی مشاهده نمی‌شود.

به عبارت دیگر، اگر چنین دعایی را خودمان انشاء کرده و می‌خواندیم، باز هم از ثواب و پاداشش بهره‌مند می‌شدیم.

به هر حال، از نظر منبع باید گفت؛ دعای توسّل به دو صورت نقل شده است:

1. در بعضی گزارش‌ها، خواندن این دعا، بعد از نماز حاجتی که از امام رضا(ع) نقل شده است، و در ضمن دعایی با عنوان دعای فرج توصیه شده؛ اما سندی برای آن ذکر نشده است:

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ خَالِقُ الْخَلْقِ وَ قَاسِمُ الرِّزْقِ وَ فَالِقُ الْإِصْبَاحِ ... وَ بِشَفَاعَةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَا أَبَا الْقَاسِمِ یَا رَسُولَ اللَّهِ یَا إِمَامَ الرَّحْمَةِ إِنَّا تَوَجَّهْنَا بِکَ إِلَى اللَّهِ وَ تَوَسَّلْنَا بِکَ إِلَى اللَّهِ وَ اسْتَشْفَعْنَا بِکَ إِلَى اللَّهِ وَ قَدَّمْنَاکَ بَیْنَ یَدَیْ حَاجَاتِنَا یَا وَجِیهاً عِنْدَ اللَّهِ اشْفَعْ لَنَا عِنْدَ اللَّهِ ...».[1]

2. علامه مجلسی نیز دعای توسل را در تألیفات برخی اصحاب مشاهده نمود و می‌نویسد: محمد بن بابویه این دعا را از ائمه(ع) نقل کرده و گفته است که این دعا را در هیچ امری نخواندم، مگر آن‌که اثر اجابت آن‌را به زودی یافتم.[2]

با این وجود، مجلسی نام آن کتاب و نیز سند دعا را ذکر نمی‌کند؛ اما همان‌گونه که بیان شد، محتوای آن به‌گونه‌ای است که می‌توان با استفاده از آن با پروردگار و دوستانش ارتباط خوبی برقرار نمود.

در ضمن، روز و یا شب خاصی برای خواندن این دعا توصیه نشده و این‌که امروزه بیشتر آن‌را در شب چهارشنبه و یا شب‌های خاص دیگری می‌خوانند، برگرفته از عرف مذهبی است که به تدریج شکل گرفته است و بر این اساس، هر زمانی که حال مناجاتی باشد، می‌توان از این دعا بهره جست.

[1]. کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، ص 323 – 326، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1418ق.

[2]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 99، ص 247- 249، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.